ο αγριάνθρωπος τση βιρτζίνια

Ανάρτηση από τον/τη aris στο I love Ithaki. gr τη 3 Φεβρουαρίου 2013 – 10:43 μ.μ.

Μεγάλος Αρχοντας της Ουάσιγκτον διατάζει να μας πουν ότι επιθυμεί να αγοράσει τη γη μας. O Μεγάλος Αρχηγός μας στέλνει επίσης λόγια φιλίας και καλής διάθεσης. Εκτιμούμε αυτή την ευγένεια γιατί ξέρουμε ότι χρειάζεται πολύ λίγο τη φιλία μας. Θα σκεφτούμε την προσφορά σας γιατί ξέρουμε ότι, αν δεν το κάνουμε, ο λευκός άνθρωπος θα έρθει με το πύρινα όπλα του και θα πάρει τη γη μας.Ο Μεγάλος Αρχοντας της Ουάσιγκτον μπορεί να έχει εμπιστοσύνη σ’ αυτά που του λέει ο Αρχοντας Σήτλ με την ίδια βεβαιότητα που οι λευκοί αδελφοί μας μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη στην αλλαγή των εποχών. Τα λόγια μου είναι αμετάβλητα όπως τ’ αστέρια. Πώς μπορείτε ν’ αγοράσετε ή να πουλήσετε τον ουρανό, τη ζεστασιά της γης; Αυτή η ιδέα μας φαίνεται παράξενη. Εμείς δεν είμαστε ιδιοκτήτες της δροσιάς του αέρα ούτε του φέγγους του νερού. Πως λοιπόν θα μπορούσατε να μας το αγοράσετε; Το λέμε εγκαίρως από την αρχή.

Πρέπει να ξέρετε ότι κάθε σωματίδιο της γης είναι ιερό για το λαό μου. Κάθε λαμπερό φύλλο, κάθε αμμουδιά, κάθε ομίχλη στο σκοτεινό δάσος, κάθε ξέφωτο και κάθε έντομο με το βούισμα του είναι ιερό στη μνήμη και στην εμπειρία του λαού μου. Ο χυμός που τρέχει μέσα στα δένδρα περιέχει τις μνήμες του ανθρώπου με το ερυθρό δέρμα. Οι πεθαμένοι του λευκού ανθρώπου λησμονούν τη γενέτειρά τους όταν πάνε να περπατήσουν στ’ άστρα. Οι δικοί μας πεθαμένοι ποτέ δεν ξεχνούν αυτήν την όμορφη γη, γιατί η μητέρα του ανθρώπου έχει ερυθρό δέρμα.

Είμαστε ένα τμήμα της γης και αυτή είναι τμήμα του εαυτού μας. Τα μυρωδάτα άνθη είναι αδέλφια μας. Το ελάφι, το άλογο και ο μεγαλοπρεπής αετός είναι αφέλφια μας. Οι βουνίσιες κορυφές, οι χυμοί των λιβαδιών, η ζεστασιά του σώματος του μικρού αλόγου και ο άνθρωπος – όλα αυτά – ανήκουν στην ίδια οικογένεια.

Τα ποτάμια είναι αδέλφια μας, αυτά σβήνουν τη δίψα μας. Τα ποτάμια κουβαλούν τα κανώ μας και τρέφουν τα παιδιά μας. Αν σας πουλήσουμε τη γη μας, θα πρέπει να θυμάστε και να διδάσκετε στα παιδιά σας ότι τα ποτάμια είναι δικά μας αδέλφια και αδέλφια δικά σας. Θα πρέπει από κει και πέρα να φροντίζετε τα ποτάμια τόσο καλά όσο κι’ έναν αδελφό σας.

Ξέρουμε ότι ο λευκός άνθρωπος δεν καταλαβαίνει το δικό μας τρόπο ζωής. Το ίδιο του κάνει ένα κομμάτι γης ή ένα άλλο, γιατί αυτός είναι ένας ξένος που έρχεται τη νύχτα για να βγάλει από τη γη ό,τι χρειάζεται.

Η γη δεν είναι αδελφός του αλλά εχθρός του. Αφού την κατακτήσει, την εγκαταλείπει και συνεχίζει το δρόμο του. Αφήνει πίσω του τους τάφους των γονιών του χωρίς να τον πειράζει. Αρπάζει τη γη από τα παιδιά της χωρίς να τον πειράζει. Ξεχνάει τον τάφο του πατέρα του και τα δικαιώματα των παιδιών του. Μεταχειρίζεται τη μητέρα του τη γη, τον αδελφό του τον ουρανό, σαν να είναι πράγματα που μπορεί κανείς ν’ αγοράσει, να ληστέψει και να πουλήσει, σαν να είναι πρόβατα και γυάλινες χάντρες.

Η απληστία του θα καταβροχθίσει τη γη και θ’ αφήσει πίσω του μόνο έρημο. Δεν το καταλαβαίνω. Ο δικός μας τρόπος του Είναι, είναι διαφορετικός από τον δικό σας. Δεν υπάρχει καμμιά ήρεμη περιοχή στις πόλεις του λευκού ανθρώπου, κανένα μέρος που να μπορεί ν’ ακουστεί η ανάπτυξη των φύλλων της άνοιξης ή το τρίψιμο των φτερών ενός εντόμου. Αλλά ίσως να είναι έτσι επειδή εγώ είμαι ένας αγριάνθρωπος και δεν μπορώ να καταλάβω τα πράγματα.

Ο θόρυβος της πόλης φαίνεται ότι βρίζει τ’ αυτιά. Και τι ζωή είναι αυτή, όταν ο άνθρωπος δεν μπορεί ν’ ακούσει την μοναχική κραυγή του ερωδιού ή τη νυχτερινή συνομιλία των βατράχων γύρω από το πηγάδι;
Εμείς οι Ινδιάνοι προτιμάμε τον απαλό ήχο του ανέμου που χαϊδεύει την επιφάνεια της λίμνης και τη μυρουδιά του ανέμου που καθάρισε η βροχή του μεσημεριού ή αρωμάτισε το άρωμα των πεύκων. Ο αέρας είναι κάτι το πολύτιμο για τον άνθρωπο με το ερυθρό δέρμα, γιατί όλα τα πράγματα μοιράζονται την ίδια πνοή: το ζώο, το δέντρο και ο άνθρωπος.

Ο λευκός άνθρωπος μπορεί να μην αισθάνεται τον αέρα που αναπνέει. Οπως ο άνθρωπος που αγωνιά πολλές μέρες, γίνεται αναίσθητος στη δυσωδία. Αλλά αν σας πουλήσουμε τη γη μας, θα πρέπει να θυμάστε ότι ο αέρας είναι πολύτιμος για μας. Οτι ο αέρας μοιράζεται το πνεύμα του μ’ όλη τη ζωή που συντηρεί. Κι’ αν σας πουλήσουμε τη γη μας, θα πρέπει να την διατηρείτε αμόλυντη και ιερή σαν τόπο όπου ακόμα και ο λευκός άνθρωπος μπορεί να πάει για ν’ απολαύσει τον γλυκαμένο από τα άνθη της πεδιάδας άνεμο.

Θα πρέπει να διδάσκετε στα παιδιά σας αυτά που εμείς έχουμε διδάξει στα δικά μας: ότι η γη είναι η μητέρα μας. Όλα όσα επηρεάζουν τη γη επηρεάζουν και τα παιδιά της γης. Όταν οι άνθρωποι φτύνουν στο χώμα, φτύνουν τον εαυτό τους. Δεν ύφανε ο άνθρωπος το δίχτυ της ζωής: είναι μόνο μία κλωστή του. Όλα όσα θα κάνει κανείς στο δίχτυ θα τα κάνει στον εαυτό του. Όλα τα πράγματα συνδέονται μεταξύ τους όπως το αίμα ενώνει μιά οικογένεια. Ακόμα και ο λευκός άνθρωπος, που ο Θεός του περπατάει και συζητάει μαζί του – σαν φίλος με φίλο – δεν μπορεί να είναι έξω από την κοινή μοίρα. Ίσως να είμαστε, παρόλα αυτά, αδέλφια.

Ξέρουμε κάτι που ο λευκός άνθρωπος θα το ανακαλύψει κάποια μέρα: ότι ο Θεός μας είναι και Θεός του. Τώρα σκέπτεστε, ίσως, ότι είστε ιδιοκτήτες της γης μας, αλλά δεν μπορείτε να είστε. Αυτός είναι ο Θεός της ανθρωπότητας και το Ελεός του είναι ίδιο και για τον ερυθρόδερμο και για τον λευκό. Αυτή η γη είναι πολύτιμη γι’ Αυτόν και το να την βλάψει κανείς σημαίνει ότι υποτιμά πολύ τον Δημιουργό της.
Οι λευκοί άνθρωποι θα περάσουν, ίσως και πριν από τις άλλες φυλές.
Αν μολύνετε το κρεββάτι σας, θα πεθάνετε κάποια νύχτα πνιγμένοι στα δικά σας απορρίματα. Αλλά ακόμα και την τελευταία ώρα θα φωτιστείτε με την ιδέα ότι ο Θεός σας έφερε σ’ αυτή τη γη και σας έδωσε την κυριαρχία πάνω της και πάνω στον άνθρωπο με το ερυθρό δέρμα για κάποιο ειδικό σκοπό.

Τέτοιο πεπρωμένο είναι για μας μυστήριο, γιατί δεν ξέρουμε τι θα γίνει όταν θα έχουν εξολοθρεφτεί όλοι οι βούβαλοι, όταν θα έχουν δαμαστεί όλα τα άγρια άλογα, όταν οι πιο μυστικές γωνιές των δασών θα μυρίζουν άνθρωπο και όταν η θέα προς τους πράσινους λόφους θα εμποδίζεται από ένα πλήθος από σύρματα που μιλάνε. Πού είναι το πυκνό δάσος; Εξαφανίστηκε. Πού είναι ο αετός; Εξαφανίστηκε!
Ετσι τελειώνει η ζωή και αρχίζει και αρχίζει η επιβίωση.

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΥΠΗΡΧΕ ΕΝΑΣ ΠΟΤΑΜΟΣ

Μιά φορά κι’ έναν καιρό ένας ποταμός, λέει η παλιά Ανατολική παράδοση, έτρεχε ήρεμα πάνω στην καλοβολεμένη από λάσπη κοίτη του. Τα νερά του ήταν θολά και μέσα τους ζούσαν βαριά και μολυβένια ψάρια, απ’ αυτά που αναζητούν την τροφή τους στη λάσπη.

Επειδή ήταν αβαθύς, κανένας άνθρωπος δεν είχε την ιδέα να κάνει γέφυρα και έτσι αρκούνταν στο να ρίχνουν μέσα του μερικές μεγάλες πέτρες και να αυτοσχεδιάζουν δρόμους, που μόλις βρέχονταν από τα ήρεμα και αργά νερά.

Τα ζώα του δάσους τον περνούσαν στα μέρη που ήταν λιγότερα βαθιά, ανακατεύοντας τα σπλάχνα του με τα πόδια τους. Για να πιούν νερό πήγαιναν στη κοντινή λίμνη, γιατί τα νερά του ποταμού ήταν σκοτεινά και δύσοσμα.

Αλλά μιά μέρα ο Θεός Ιντρα, που όλα τα βλέπει, λυπήθηκε τον δαίμονα του ποταμού, γιατί χωρίς να είναι χαζός, ενεργούσε σαν τέτοιος, έτσι που ήταν παγιδευμένος, ναρκωμένος από την αδράνεια και το βόλεμα. Είχε συνηθίσει να πατούν το σώμα του, που ήταν υγρό και δύσοσμο και γλοιώδες σαν νεκρό φίδι.
Με το πέρασμα του χρόνου, ο ποταμός είχε βολευτεί με τους εύκολους δρόμους και απόφευγε τις απότομες κατηφόρες.

Είχε γίνει άσχημος, μουγγός και οι όμορφες νεράιδες και τα ξωτικά των ακτών δεν τον πλησίαζαν ούτε καν τις νύχτες με πανσέληνο, για να φτιάξουν τους μαγικούς καθρέφτες τους.

Ενας από τους υπηρέτες του Ιντρα στέγνωσε τη γη μπροστά του και την ανύψωσε με τέτοιο τρόπο που τον ανάγκασε να εκτραπεί.

Ο γερο-ποταμός στην αρχή φοβήθηκε, άρχισε ν’ αναστενάζει, αλλά γρήγορα ανακάλυψε την ηδονή του να πηδάει πάνω από τους βράχους, και μ’ ένα μουγγρητό άρχισε να ισοπεδώνει δέντρα και ν’ ανοίγει δρόμους, πηδώντας πάνω από αβύσσους και ορμώντας ενάντια σε τρομερούς βράχους. 

Το νερό του έγινε καθαρό, αφού φιλτραριζόταν μέσα από τις αμμουδιές και τις πέτρες. Η κοίτη του έγινε πέτρινη και μερικές φορές μεταλλική και έλαμπαν οι φλέβες μέσα του. Από τα σπλάχνα του, που πρώτα ήταν σκοτεινά και κατηφή, γεννήθηκε ο άσπρος αφρός, γιατί η ασπράδα δεν εμφανίζεται, αν δεν υπάρχει μάχη, αν δεν υπάρχει εξαγνισμός.

Το ποτάμι γέμισε τότε με χρωματιστά ψάρια, απ’ αυτά που ανεβαίνουν στα βουνά και οι καθαρές λιμνούλες που άφηνε στα πλάγια του, στολισμένες με τρομερούς βράχους, έγιναν η απόλαυση των Στοιχείων των νερών. Με την ιριδένια ανταύγεια των άστρων έκαναν οι Νύμφες τα μαγικά τους χτένια και έβγαλαν τους μαγικούς καθρέφτες από το βυθό των λιμνών.

Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν πιά να τον πατήσουν, αλλά ύψωσαν θριαμβευτικές αψίδες πάνω του, που τις ονόμασαν γέφυρες. Τα ζώα τον δέσχιζαν κολυμπώντας και καθαρά και λαμπερά σχολίαζαν ύστερα τη δύναμη του ποταμού. Στο τέλος όταν έφτασε στη μητέρα Γάγγα, τον υποδέχτηκαν με χειροκροτήματα τα άλλα νερά, που αγκαλιαζόντουσαν με τα δικά του, φωνάζοντας από χαρά.

Και βλέποντας όλα αυτά και πολλά ακόμα, που δεν σας διηγούμαι, ο Ιντρα σκέπτεται τους πολλούς ανθρώπους που δεν χρησιμοποιούν τις δυνατότητές τους, τις ευκαιρίες τους και εξακολουθούν να είναι αργοί ποταμοί και λασπώδεις, χωρίς ανδρεία και χωρίς δόξα. Δυό δάκρυα κυλούν τότε από το πρόσωπό του το φλογερό και έτσι εμφανίζονται τα σύννεφα και τα πάντα στη Φύση γίνονται γκρίζα και τότε λυπάται για την ανθρώπινη ανοησία.

Την εποχή που οι Ευρωπαίοι άρχισαν να εποικίζουν τη Β.Αμερική (16ος αιώνας) ζούσαν εκεί περισσότερες από δύο χιλιάδες ανεξάρτητες φυλές. Σήμερα επιζούν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους περίπου 300 φυλές, των οποίων τα λιγοστά μέλη είναι πολίτες των Η.Π.Α. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της μυθολογίας τους είναι ένα πλήθος προστατευτικών ή μη πνευμάτων. Επίσης ξεχωρίζει η λατρεία στον Ηλιο, τα Αστρα, τον Κεραυνό ή τα “Πουλιά-Κεραυνούς”, τις θεότητες του Καλαμποκιού, τα Πνεύματα των Βουνών και των Ποταμών. Η επέμβαση του σαμάνου-ιερέα είναι σημαντική, ώστε να πνεύματα να είναι προστατευτικά και οι νεκροί να μην έρθουν να “κλέψουν τις ψυχές”. Το κατεξοχήν προστατευτικό πνεύμα είναι ο Δημιουργός του Κόσμου, που διαμένει στον ουρανό ή σε κορυφές βουνών. 

Το Σύμπαν ήταν αρχικά κατοικημένο από ζώα και λίγα ανθρωπόμορφα όντα. Αυτοί παρακαλούν το Δημιουργό να τους στείλει να κατοικήσουν σε διάφορα μέρη με διάφορες μορφές: Κοράκι στην Αλάσκα, Γαλάζια Καλιακούδα στο νότο, Κογιότ (λύκος) στο οροπέδιο της Κολούμπια, λαγός στα νοτιοανατολικά κ.λ.π. Οι πρώτες προσπάθειες αυτών των μυθικών ζώων-ηρώων ήταν να εξουσιάσουν και να εκπολιτίσουν τον κόσμο κλέβοντας τη φωτιά, τους ανέμους, τη βροχή και το χιόνι από το Σπίτι του Ηλιου. Τέλος αποφάσισαν να δημιουργήσουν το θάνατο για να αποφύγουν την πείνα λόγω υπερπληθυσμού. Η βορειομερικάνικη μυθολογία αντιπαραβάλει τους προστάτες και τα τέρατα, τον Πατέρα Ουρανό και τη Μητέρα Γη, τη ζωή και το θάνατο, τη γεωργία (ως πηγή ζωής) και τον πόλεμο (ως πηγή θανάτου).. Το κυνήγι είναι κάτι ενδιάμεσο, σαν τη συγκομιδή του πολέμου και γι΄αυτό θεωρείται ιερό. Μέσα σε αυτό το δυαδισμό ο Ινδιάνος της Β.Αμερικής βρίσκει την ισορροπία, ζώντας αρμονικά με τη φύση και θεωρώντας την ζωντανή και συνάμα ιερή. 

Μέσα στο τεράστιο “μωσαϊκό” των ινδιάνικων φυλών της βόρειας Αμερικής συναντάμε θρησκευτικές παραδόσεις και σύμβολα που κυμαίνονται ανάμεσα σε έναν έντονο ανιμισμό, περνάνε από τον φετιχισμό, τον τοτεμισμό και φτάνουν έως μια βαθιά πνευματικότητα.

Αυτές οι παραδόσεις και τα σύμβολα καθορίζουν μια διαφορετική στάση ζωής από αυτή του λευκού ανθρώπου.

Ο ινδιάνος δεν είναι αποκομμένος από το σύμπαν και την φύση αλλά έχει μια συγκεκριμένη θέση μέσα σ’ αυτή την παγκόσμια τάξη. Εναρμονίζεται με τα στοιχεία που αποτελούν την φύση και τα αντιμετωπίζει σαν ζωντανούς οργανισμούς. Όχι βέβαια ζωντανούς από βιολογική άποψη αλλά σαν μορφές οι οποίες κατοικούνται από πνεύματα-δυνάμεις της φύσης. Έτσι ο ινδιάνος χαιρετάει τη γη, το νερό, τον αέρα και την φωτιά γιατί τα θεωρεί Θεούς-Δυνάμεις που του είναι απαραίτητες για να ζήσει. Δεν μολύνει τα ποτάμια και τις λίμνες γιατί το πνεύμα του ποταμού ή της λίμνης θα του στερήσει το νερό. Δεν καταστρέφει τα δάση άσκοπα γιατί θα του λείψει ο αέρας και δεν σκοτώνει περισσότερα βουβάλια απ’ αυτά που χρειάζεται γιατί απλά δεν χρειάζεται περισσότερη τροφή.

Η εξέταση των διαφόρων φυλών είναι αρκετά περίπλοκη και είναι ιδιαίτερα δύσκολο να μπει μια τάξη σχετικά με τα σύμβολα και τις παραδόσεις τους.

Αυτό οφείλεται κυρίως, στο ότι υπάρχουν, πραγματικά, πολύ λίγα αλλά και συγκεχυμένα ιστορικά στοιχεία. Τα περισσότερα απ’ αυτά προέρχονται από τους ιεραπόστολους από την εποχή που αυτοί προσπαθούσαν να εκχριστιανίσουν τους ιθαγενείς. Στους ινδιάνους δεν συναντάμε γραφή, με εξαίρεση κάποιες φυλές που χρησιμοποιούσαν ένα είδος γραφής που μοιάζει με τα ιερογλυφικά των αρχαίων Αιγυπτίων και κατά συνέπεια δεν έχουμε στη διάθεσή μας κείμενα, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την έρευνα.

Μια άλλη δυσκολία είναι ότι κάθε μία από τις φυλές έχει τις ιδιαίτερες παραδόσεις, που εμφανίζονται σε διαφορετικούς μύθους, παραμύθια, ήρωες και τελετουργίες. Ακόμα ίδιοι μύθοι ερμηνεύονται διαφορετικά από φυλή σε φυλή και επίσης οι ίδιοι ήρωες, στον ένα λαό είναι ευεργετικοί και στον άλλο καταστρεπτικοί. 

Γενικά μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έχουμε να κάνουμε με τρεις βασικές φυλετικές ομάδες. Τους Ιροκέζους ή Ιροκουά, τους Σιου και τους Αλγκονκιάν ή Αλγκονκίνους και τους Αθαπάσκαν. Απ’ αυτές τις βασικές φυλετικές ομάδες αποσπώνται οι υπόλοιπες 300 περίπου φυλές με τα 12.000.000 περίπου ανθρώπους, που κατοικούσαν στην περιοχή την εποχή της αποίκησης. 

Το πουλί:

Σημαντική είναι η θέση που κατέχει αυτό το ον στους ινδιάνους της βόρειας Αμερικής σχεδόν καθολικά. Θεωρείται αγγελιοφόρος των θεών αλλά και γέφυρα επικοινωνίας αυτών με τους ανθρώπους, γι’ αυτό και παρατηρούν ιδιαίτερα την συμπεριφορά τους ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν τα μηνύματα που θεωρούσαν ότι μεταφέρουν. Πολλές φυλές πίστευαν ότι τα πουλιά είναι το ορατό μέρος από τις ψυχές των πεθαμένων. Οι Αλγκονκίνοι θεωρούσαν ότι τα πουλιά είναι αυτά που προκαλούν τους ανέμους και δημιουργούν τους πίδακες του νερού. τα σύννεφα είναι τα φτερά τους όταν τα ανοίγουν και τα τινάζουν. 

Οι Ποουχάταν που κατοικούν στην Βιρτζίνια πίστευαν ότι η φτερωτή φυλή έπαιρνε και συνόδευε τις ψυχές των αρχηγών τους, όταν αυτοί πέθαιναν και γι’ αυτό πρόσεχαν ιδιαίτερα να μη τη βλάψουν. Οι Ναβάχο τιμούσαν κάθε ένα από τους τέσσερις λευκούς κύκνους που θεωρούσαν ότι κάθονταν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, όταν ο άνεμος φυσούσε από την αντίστοιχη μεριά. 

Οι Ντακότα πίστευαν ότι στη δύση είναι το σπίτι των Γουακί-νιγιάν, “των ιπτάμενων”, των αέρηδων που στέλνουν τις καταιγίδες. Ακόμα σε αρκετές φυλές, ο κεραυνός είναι το φτεροκόπημα ενός μεγάλου πουλιού, που τα ίχνη του είναι η αστραπή ”όπως οι σπίθες που σκορπίζει ο βούβαλος όταν τρέχει πάνω σε μια πέτρινη πεδιάδα”. Τέλος σε άλλες φυλές η αστραπή είναι η αναλαμπή του ματιού του πουλιού του κεραυνού.

Ιδιαίτερα εξέχουσα θέση έχει ο αετός σε όλες τις φυλές.
Οι Κρικ έφτιαχναν με τα φτερά του την πολεμική τους σημαία και η μορφή του σκαλισμένη σε ξύλο ή το ταριχευμένο δέρμα του βρισκόταν επάνω από τα οικήματα των συμβουλίων. Στους Τσερόκι κανείς δεν τολμούσε να φορέσει επάνω του το φτερό του, παρά μόνο αν ήταν δοκιμασμένος πολεμιστής. Οι Ντακότα επέτρεπαν μια τέτοια τιμή μόνο ”σ’ αυτόν που έχει αγγίξει το πτώμα του κοινού εχθρού”. Τέλος οι Ζούνι χρησιμοποιούσαν τέσσερα από τα φτερά του για να αναπαραστήσουν τους τέσσερις ανέμους όταν επικαλούνταν τον Θεό της Βροχής.

Γενικά σύμβολο Σοφίας. Στους Αλγκονκίνους, είναι ο ακόλουθος του “Κυρίου του Θανάτου”. Οι μάγοι-γιατροί των Κρικ κουβαλούσαν μαζί τους μια βαλσαμωμένη κουκουβάγια σαν σύμβολο της αδελφότητάς τους. Οι Τσερόκι την έβαζαν πάνω από την “μαγική” πέτρα στο οίκημα των συμβουλίων τους.

Σε μερικές φυλές είναι σύμβολο του ήλιου και του χρόνου και απεικονίζεται, να καταβροχθίζει την ουρά του. Ακόμα, ενδεχομένως, να είναι και σύμβολο της αιωνιότητας. Σε άλλες φυλές σχετίζεται με την αστραπή και ακόμα θεωρείται ” το δόρυ του Θεού του πολέμου” και αποκτά έτσι πολύ μεγάλη αξία για τον πολεμιστή. Οι Αλγκονκίνοι πίστευαν ότι η αστραπή είναι ένα τεράστιο φίδι που βγαίνει από το στόμα του Μανιτού, του δημιουργού ενώ οι Παονί το συσχέτιζαν με τον κεραυνό και τον αποκαλούσαν “σφύριγμα του μεγάλου φιδιού”. Σαν σύμβολο των καλοκαιρινών αστραπών και κατά συνέπεια των καλοκαιρινών βροχών, το φίδι γίνεται και Θεός της γονιμότητας, ενώ ως προάγγελος των βροχών που φέρνουν πλημμύρες προκαλούσε φόβο και τρόμο.

Ιδιαίτερη σημασία έχει ο κροταλίας, σε σχέση με τα υπόλοιπα φίδια, για τους μάγους και τους θεραπευτές, οι οποίοι φαίνεται να έχουν εξοικειωθεί μαζί του και να μπορούν να το έχουν σαν συνοδεία τους ή συντροφιά τους.

Ο κεραυνός, το γεράκι, ο κόρακας, η αρκούδα, ο λύκος, το κογιότ, το βουβάλι, ο κάστορας, ο βάτραχος, η φάλαινα, το καλαμπόκι, η σημύδα, η φουντουκιά, το ουράνιο τόξο, το τσεκούρι, το δέρμα του κεφαλιού με τα μαλλιά, τα φτερά από πουλιά και μια πλειάδα ακόμα συμβόλων είναι αυτά που μπορούν να συμπληρώσουν την λίστα με τα συμβολικά στοιχεία των ινδιάνων. Είναι όμως μικρότερης εμβέλειας χρήσης.

Η λέξη «τέχνη» δεν υπάρχει στις γλώσσες των ινδιάνων. Όταν ήθελε κανείς να αναφερθεί σε κάποια καλλιτεχνική δημιουργία χρησιμοποιούσε τον όρο «καλοφτιαγμένο», «επιτυχημένο» ή «δυνατό» (με τη μαγική έννοια του όρου). Αυτό δείχνει την διαφορά αντίληψης του όρου ανάμεσα σε αυτούς τους λαούς και στην Δύση.

 HTMLCONTROL Forms.HTML:Image.1 Η καλλιτεχνική επιδεξιότητα δεν ήταν ανώτερη ατομική ιδιότητα και οι καλλιτέχνες δεν έχαιραν ιδιαίτερης αξίας μέσα στις φυλές. Όμως ξεχώριζαν ένα προσεγμένο αντικείμενο από ένα ασήμαντο. Ο καλλιτέχνης ινδιάνος δεν πειραματιζόταν, αλλά προσάρμοζε την έκφρασή του στη δύναμη της παράδοσης μέσα σε αυστηρά γνωστά πλαίσια. Όμως υπήρξαν καινοτομίες και πρωτότυπες δημιουργίες, κυρίως όταν η έμπνευση βασιζόταν στο όραμα, όταν η ψυχή συμμετείχε σε μυστηριώδεις, υπερφυσικές δραστηριότητες. Υπάρχει μια εμφανής διαφορά του πολιτισμού που αναπτύχθηκε στη βόρεια Αμερική και του αντίστοιχου πολιτισμού της νότιας και κεντρικής, όπως υπάρχουν και εμφανείς ομοιότητες,. Το ίδιο ισχύει και για τις διάφορες φυλές. 

Η τέχνη της κόκκινης φυλής της Βόρειας Αμερικής δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν αριστουργηματική από τους κριτικούς της τέχνης. Παρόλα αυτά αποτελεί έναν ιδιαίτερο τύπο τέχνης, αξιοπρόσεχτο, που αξίζει να ρίξουμε το βλέμμα μας επάνω της. Τα καλλιτεχνικά αντικείμενα που συναντάμε εξυπηρετούν κάποια ανάγκη οικιακή ή θρησκευτική και δεν έχουν συνήθως προορισμό την αισθητική απόλαυση. Τα υλικά που χρησιμοποιούσαν αντικατόπτριζαν το περιβάλλον τους. Έτσι, στα πυκνά δάση οι ινδιάνοι έγιναν επιδέξιοι ξυλογλύπτες, όπου υπήρχε πηλός έγιναν καλοί αγγειοπλάστες, στα λιβάδια επιδόθηκαν στην καλαθοπλεκτική. Χρησιμοποίησαν ό,τι υλικά έβρισκαν, νεφρίτη, τυρκουάζ ,όστρακα, μέταλλα, πέτρα φυτικές ίνες, αγκάθια σκαντζόχοιρου, κ.α.

Τα σχέδια και οι ζωγραφιές πάνω σε τοίχους και τα θρησκευτικά σύμβολα πάνω σε δέρμα έχουν έντονα φωτεινά χρώματα, είναι πολύπλοκα και ταυτόχρονα αρμονικά. Στα σπίτια συναντάμε μια ποικιλία κατασκευής. Συνήθως βέβαια είναι ξύλινα ή σκηνές από δέρμα, αλλά υπάρχουν και χτιστά λίθινα υπολείμματα κάποιων φυλών που προκαλούν τον θαυμασμό. Σκηνές από την ινδιάνικη μυθολογία με ζωηρά χρώματα στους εσωτερικούς τοίχους των σπιτιών και περίτεχνα τοτέμ μας εισαγάγουν στη συμβολική και μυθολογική τέχνη της Βόρειας Αμερικής. Βλέπουμε ακόμη όμορφα πήλινα αντικείμενα, τα οποία στις περισσότερες φυλές γίνονταν με σκάλισμα και στάμπες. Αλλά τα καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα στην ινδιάνικη τέχνη τα βλέπουμε στην γλυπτική τους. Πέτρινες πίπες, μάσκες, οικιακά σκεύη και διακοσμητικά με περίτεχνα και πολύπλοκα σχέδια δηλώνουν την σημαντική εξέλιξη των ινδιάνων στον τομέα αυτό.

Έχουμε ακόμη κεραμική τέχνη, σχέδια σε γύψο, επεξεργασία μετάλλου και χαλκού. Όλα αυτά επιδεικνύουν στο μελετητή ένα μεγάλο γούστο και μια εξελισσόμενη τέχνη με βαθιές ρίζες στους προηγούμενους αιώνες.

Θαυμάζουμε ακόμη την ύφανση στα εργόχειρα όλων των ειδών, που τα περισσότερα σχέδια τους ήταν γεωμετρικά, καθώς επίσης και τα χειροτεχνήματα με χάντρες και φτερά. Ο αριθμός των φτερών που φορούσαν, η ποικιλία τους και ο τρόπος τοποθέτησής τους, δήλωνε συνήθως την κοινωνική τους θέση.

Η ινδιάνικη τέχνη ήταν θρησκευτική πολιτική κοινωνική, χιουμοριστική , ερωτική , νατουραλιστικά ,αλλά πάνω από όλα μαγική. Κανείς δεν ξέρει ποια θα ήταν η πορεία αυτής ιδιάζουσας τέχνης των ινδιάνων, αν της είχε επιτραπεί η εξέλιξη.

Η ανακάλυψη της Αμερικής το 1492 είναι ένα από τα βασικά -ίσως το βασικότερο- αποτέλεσμα της πτώσης του γεωκεντρικού συστήματος και της αντικατάστασής του από το ηλιοκεντρικό του Κοπέρνικου. 

Ετσι, ο Ευρωπαίος σκέφτηκε ότι αν ταξιδέψει δυτικά στη στρογγυλή γη, θα βρει τις Ινδίες! Ο “νέος κόσμος” που ανακαλύφθηκε προκάλεσε μια ριζοσπαστική επανάσταση στη θεώρηση των Ευρωπαίων, οι οποίοι αντιμετώπισαν τους ιθαγενείς της Αμερικής, όπως θα αντιμετωπίζαμε εμείς σήμερα μια πιθανή έλευση εξωγήινων όντων.

Η όψη, τα ήθη, η θρησκεία, τα έθιμα των Ινδιάνων, τόσο της Νότιας όσο και της Βόρειας Αμερικής, θεωρήθηκαν ακατανόητα. Υπήρξε αμφισβήτηση του κατά πόσο οι Ινδιάνοι ανήκουν στην ανθρώπινη φυλή. Όμως παρούσα ήταν και η πονηριά του δυτικού, που έλιωσε τα ιερά σκεύη των λαών αυτών, για να τα στείλει σε ράβδους στην Ευρώπη! 

Ερχόμενος κανείς σε επαφή με τους αρχαίους Προκολομβιανούς Πολιτισμούς, διακρίνει αμέσως μια κοινή συμβολική γλώσσα. Τα βασικά στοιχεία αυτής της γλώσσας είναι ο ιαγουάρος, σύμβολο της χθόνιας δύναμης, το “πνεύμα της νύκτας”. Από την άλλη βλέπουμε τη μεταμόρφωση αυτής της δύναμης, στην ουράνια δύναμη του πουλιού που συμβολίζεται με τον αετό-κόνδορα, που αποτελεί βασικό έμβλημα και της σύγχρονης Αμερικής. Ο αρχαίος Ινδιάνος λατρεύει την ορατή και αόρατη διάσταση της φύσης μέσα από τις πέτρες, το νερό, τον κεραυνό, τα βουνά. Η ίδια η αμερικάνικη ήπειρος αποτελείται από δύο γήινους όγκους που ενώνονται με ένα στερνό πορθμό. Κατά μήκος του Ειρηνικού βρίσκεται μια ουσιαστικά ενιαία οροσειρά, που αρχίζει με τα Βραχώδη Ορη, συνεχίζει με τη Σιέρρα Μάδρε και τελειώνει με τις Ανδεις. Ο κάτοικος της ηπείρου αυτής βρίσκεται μέσα σε μία φύση μεγαλειώδη, που ταυτόχρονα τον δοκιμάζει. 

Μέσα σε αυτή τη φύση και ο άνθρωπος-ιαγουάρος είναι ένα εξελικτικό στάδιο της ίδια της πορείας του ανθρώπου και όχι μια φανταστική αναπαράσταση. Μαζί με το πουλί και το φίδι είναι εικόνες του θείου. O αετός δείχνει το δρόμο της κυριαρχίας των χιονισμένων βουνοκορφών, δηλαδή της αγνής και ιερής ακρόπολης που βρίσκεται μέσα σε κάθε άνθρωπο. Ο ιαγουάρος κατέχει τα μυστικά της ζούγκλας και δείχνει τον τρόπο επιβίωσης μέσα στον κόσμο των σκιών και των δυσκολιών. Το φίδι είναι αυτό που επιβιώνει στην έρημο, σύμβολο χθόνιο και ουράνιο συνάμα.

Οι μεγάλοι προκολομβιανοί πολιτισμοί ήταν συγκεντρωμένοι στην περιοχή που αποκαλείται από πολλούς ερευνητές “πυρηνική Αμερική”, η οποία εκτείνεται από το σύγχρονο Μεξικό μέχρι τα βόρεια σύνορα της Χιλής: Αζτέκοι, Μάγιας, Προ-Ινκας και Ινκας. Οι άλλες περιοχές, λιγότερο κατοικημένες, γέννησαν δευτερεύοντες πολιτισμούς. Η εμφάνιση των πρώτων ανθρωπόμορφων θεοτήτων σε αυτούς τους πολιτισμούς συνδέεται με την εμφάνιση των εκπολιτιστών ηρώων. Οι γνωστότεροι και σημαντικότεροι από αυτούς είναι ο Κετσαλκοάτλ στους Αζτέκους και Ναΰλάμπ στους Ινκας. Το πότε έζησαν ιστορικά είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί. Το μόνο που μπορούμε εμείς να γνωρίσουμε είναι το πώς θεοποιήθηκαν από τους αντίστοιχους λαούς, στους οποίους έμαθαν τη γεωργία, τη γραφή, την επεξεργασία της πέτρας, τις τελετουργίες επαφής με το θείο.

Τα στοιχεία για την ύπαρξη μουσικής των Ινδιάνων είναι ελάχιστα. Τα όργανα που χρησιμοποιούσαν ήταν φτιαγμένα από πρόχειρα και φθαρτά υλικά και είχαν σαν σκοπό την δημιουργία ρυθμού στους χορούς και όχι την μελωδία. Κρόταλα, τύμπανα και ραβδιά που χτυπούσαν πάνω σε γεμάτα σακιά ή κάθε άλλου είδους σκληρά αντικείμενα, δημιουργούσαν το ρυθμό στους χορευτές. Βέβαια υπάρχει μια πληθώρα τραγουδιών στις ινδιάνικες φυλές που δεν είχαν συνοδευτικό όργανο.

Οι χορευτές έπρεπε να εξαγνιστούν μέσω της νηστείας και της φαρμακευτικής αγωγής, πλένοντας το σώμα και λούζοντας τα μαλλιά, πάντα κάτω από την προσεκτική καθοδήγηση του μάγου της φυλής.

Στους ινδιάνους της Αμερικής η χορευτική «πίστα» είχε τέσσερα απαραβίαστα σημεία. Το καθένα από αυτά έπαιρνε το όνομά του από μια θεότητα-κυρίαρχο σε ένα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στους Τσερόκι αυτά τα σημεία ήταν τα εξής: ανατολή: χώρα του ήλιου, βορράς: κρύα χώρα, δύση: σκοτεινιασμένη χώρα, νότος: wahala.

Καθένα από αυτά είχε το δικό του χρώμα και το κάθε χρώμα είχε συμβολική σημασία. Το άσπρο μαζί με το κόκκινο φέρνουν ειρήνη και υγεία, το κόκκινο μονάχο του φέρνει επιτυχία σε μια αρχινημένη προσπάθεια, το μπλε φέρνει νίκη ενάντια σε έναν κακό εχθρό και το μαύρο φέρνει θάνατο. (Ο συμβολισμός των χρωμάτων διαφέρει από φυλή σε φυλή.)

 HTMLCONTROL Forms.HTML:Image.1 Ένας από τους φημισμένους χορούς των ινδιάνων του Plains ήταν ο χορός του ήλιου. Είναι ένας χορός που έχει σχέση με την ικεσία στις θεότητες για δύναμη και επιτυχία στις πολεμικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για έναν χορό όπου δοκιμάζονται οι πολεμιστές. Τον εκτελούσε ένας πολεμιστής, ο οποίος εκπλήρωνε ένα τάμα που είχε κάνει σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής του. Προηγούνται μυστικές ιεροπραξίες για τον εξαγνισμό και τη γενικότερη προετοιμασία εκείνου που είναι να μυηθεί. Αναζητιέται με τελετουργικό τρόπο ο κεντρικός πόλος γύρω από τον οποίο θα εκτελεστεί ο χορός. Όταν βρεθεί το κατάλληλο δέντρο, κόβεται και τοποθετείται στον καταυλισμό. Ακολουθεί μια περίοδος νηστείας, προσευχής, τραγουδιού και προσευχών στους θεούς, που μπορεί να διαρκέσει και μέρες. Το αποκορύφωμα ήταν ένας σωματικός βασανισμός. Ο μάγος- γιατρός, βύθιζε ένα σουβλί στο στήθος του χορευτή, κάτω από τη ρόγα. Το σουβλί συνδεόταν με σκοινιά στον πάσαλο και τότε ο πολεμιστής έπρεπε να χορέψει τεντώνοντας τα λουριά και κοιτάζοντας τον ήλιο, μέχρι που σχίζονταν οι σάρκες και ελευθερωνόταν το σουβλί. 

Καθώς χόρευαν κρατούσαν στα στόματά τους «φλογέρες από αετό» δηλαδή φλογέρες, φτιαγμένες από κόκαλο του φτερού του αετόπουλου. Οι φλογέρες ηχούσαν κατά τη διάρκεια του χορού από τον ίδιο. Ο χορός έμοιαζε με το πήδημα του ελαφιού, με τα πόδια και το σώμα σφιγμένα σε ένταση. Όταν στέκονταν προσοχή είχαν τις παλάμες προς τα μπρος ή άπλωναν τα χέρια σε θέση ανάτασης και τα δάχτυλα ήταν ανοιγμένα σαν βεντάλια, αναζητώντας ενέργεια από τον ήλιο ή υποκλίνονταν σε αυτόν. Ο πολεμιστής χόρευε πολλές ώρες, αποδεικνύοντας την ανδρεία του.

Οι ινδιάνοι της νοτιοδυτικής Αμερικής είχαν μια μεγάλοι ποικιλία σε χορούς. Υπήρχαν χοροί τυπικοί και σοβαροί, αλλά και κοινωνικοί και χιουμοριστικοί, καθώς και θεραπευτικοί χοροί. Χαρακτηριστικοί είναι οι θεραπευτικοί χοροί στους Ναβάχο , και τα θεραπευτικά τους τραγούδια, που ήταν ουσιαστικά εννιαήμερες πολύπλοκες τελετές, με εξαγνισμούς θεραπευτικές αγωγές και με αποκορύφωμα τον τελικό ολονύκτιο χορό.

 HTMLCONTROL Forms.HTML:Image.1 Στους Μαντάν, μια φυλή των Ντακότα, η κύρια ετήσια γιορτή τους ήταν ο χορός του βουβαλιού. Οχτώ άντρες, φορώντας δέρματα βουβαλιών και αφού έχουν βαφτεί με μαυροκόκκινο ή λευκό χρώμα, μιμούνται τις πράξεις των βουβαλιών. Κρατούν στο δεξί τους χέρι ένα κρόταλο και στο άλλο ένα ραβδί δυο μέτρων. Στην πλάτη τους κουβαλούν ένα δεμάτι από πράσινα κλαδιά ιτιάς. Στέκονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, ενώ δυο άντρες ντυμένοι αρκούδες στέκονται στο κέντρο και απειλούν να ορμήσουν σε όποιον επέμβει στην τελετουργία. Ταυτόχρονα, οι παρευρισκόμενοι συμμετέχουν στην όλη τελετουργία χτυπώντας σακιά και ψάλλοντας. Την τέταρτη μέρα μπαίνει στην κατασκήνωση ένας άνδρας μεταμφιεσμένος σε κακό πνεύμα και διώκεται με πέτρες.

Οι χοροί του διαβόλου είναι συνηθισμένοι ανάμεσα στους ινδιάνους και σκοπός τους είναι η εκδίωξη των κακών πνευμάτων από την φυλή.

Ιεροί χοροί υπήρχαν ακόμη και σε τελετουργίες ταφής όπου στενοί συγγενείς κόβονταν και μαύριζαν τα πρόσωπά τους.