Για μια περίοδο στην Ελλάδα είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η χώρα ξεμπέρδεψε οριστικά με την τρομοκρατία – το ίδιο είχαν πετύχει άλλωστε προηγουμένως οι Γερμανοί, οι Ιταλοί και οι Γάλλοι. Μετά την εξάρθρωση της Επαναστατικής Οργάνωσης 17 Νοέμβρη το 2002 και με το «απόθεμα ασφαλείας» που αποκτήθηκε κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004, φαινόταν ότι το εγχώριο αντάρτικο πόλης δεν είχε πολλά περιθώρια να επαναλάβει τις αιματηρές δραστηριότητες των «πατριαρχών» του.
Εν μέρει αυτό επαληθεύτηκε, αλλά μόνο σε ό,τι αφορά το είδος και το βεληνεκές των επιθέσεων. Η επανεμφάνιση της τρομοκρατίας δεν έχει σχέση με τον μακρύ κατάλογο των 22 νεκρών της 17Ν, τις θεαματικές βομβιστικές ενέργειες και τις «πολιτικές παρεμβάσεις» της στα μεγάλα γεγονότα. Ωστόσο η «νέα τρομοκρατία» είναι εδώ και δημιουργείται η εντύπωση ότι η ιστορία αρχίζει να επαναλαμβάνεται.
Το πρόβλημα τρομοκρατίας στην Ελλάδα ήταν για τρεις δεκαετίες η δράση κυρίως δύο οργανώσεων, της 17Ν και του Επαναστατικού Λαϊκού Αγώνα. Εδρασαν και άλλες ομάδες κατά καιρούς, αλλά δεν είχαν διάρκεια, όπως δεν είχαν και μεγάλες επιχειρησιακές δυνατότητες. Με εξαίρεση την 1η Μάη και την Αντικρατική Πάλη, που βαρύνοται με δολοφονίες. Ο ΕΛΑ αυτοαδρανοποιήθηκε προτού εξαρθρωθεί και ο φάκελος τρομοκρατία έκλεισε τη στιγμή που μια βόμβα έσκασε στα χέρια του Σάββα Ξηρού στον Πειραιά. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά.
Το παιχνίδι άνοιξε εκ νέου η οργάνωση Επαναστατικός Αγώνας, που εμφανίσθηκε την περίοδο 2003-4 με βομβιστικές επιθέσεις και έδρασε μέχρι το 2009, οπότε εξαρθρώθηκε, τουλάχιστον κατά ένα μέρος. Στο ενεργητικό της έχει δύο θεαματικές ενέργειες που την προσομοίαζαν με τη 17Ν: τη βόμβα σε παγιδευμένο αυτοκίνητο κατά του Γ. Βουλγαράκη και τη ρουκέτα στην αμερικανική πρεσβεία. Στην αρχή φάνηκε ότι θα μπορούσε να προσθέσει νέο αίμα, ότι διαθέτει υποδομή, οπλισμό, κρησφύγετα, επιχειρησιακές δυνατότητες και έχει στόχο να μπει στο πολιτικό παιχνίδι.
Σύντομα όμως έδειξε τις αδυναμίες της, οι επιτελείς της πήγαν στη φυλακή – σήμερα φυγοδικούν λόγω παρέλευσης του… 18μηνου – ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούνται ύποπτοι ως μέλη της. Το ίδιο συνέβη και με την άλλη οργάνωση του νέου κύκλου της τρομοκρατίας, την αποκαλούμενη Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς, που συνδέεται με πυκνές βομβιστικές ενέργειες. Καμιά δεκαριά μέλη της ήδη κρατούνται και άγνωστος αριθμός έχει εντοπιστεί. Στα χρόνια τους ούτε η 17Ν ούτε ο ΕΛΑ είχαν μέλη τους στα χέρια διωκτών τους.
Προφανώς το σημερινό «αντάρτικο πόλης» είναι πολυπληθέστερο. Οι εκτιμήσεις για τη 17Ν στην ακμή της ήταν ότι επρόκειτο για ομάδα που στρατολόγησε γύρω στα 20 άτομα σε ολόκληρη τη διαδρομή της. Ακόμη λιγότερους είχε ο ΕΛΑ, ενώ οι λοιπές οργανώσεις ήταν κατ’ ουσίαν τα ίδια πρόσωπα με διαφορετικές επωνυμίες. Σήμερα μόνο οι συλληφθέντες με την κατηγορία της συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση είναι περισσότεροι από 40, καμιά δεκαριά καταζητούνται και πλησιάζουν τους εκατό οι ύποπτοι και οι παρακολουθούμενοι.
Οι νέες τρομοκρατικές ομάδες σχεδόν τείνουν να αποκτήσουν τη διασπορά των Ερυθρών Ταξιαρχιών. Ωστόσο δεν έχουν το επιχειρησιακό ή το ιδεολογικό επίπεδο των προγόνων τους στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Είναι πάντως φανερό ότι η εγχώρια τρομοκρατία έχει αφήσει πίσω της την εποχή με το 45άρι που έκρυψε ο Κουφοντίνας προτού παραδοθεί και πέρασε σε άλλη φάση, αλλά υπολείπεται σε οργάνωση και δυνατότητες. Αλλωστε στους κόλπους της δεν υπάρχουν «επιτελικοί» τύπου Γιωτόπουλου, οι δομές της είναι μάλλον χαλαρές και δεν διαθέτει πρόσωπα όπως οι Ξηροί, που ήταν μια πολεμική μηχανή μόνοι τους. Μέχρι στιγμής τουλάχιστον.
Πολλοί προσπαθούν να εντοπίσουν ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στις δύο περιόδους, άρα και στις οργανώσεις τους. Μια θεωρία λέει ότι οι στρατολόγοι και στις δύο εποχές είναι οι ίδιοι, ή ότι οι παλιοί τρομοκράτες είχαν προετοιμάσει την επόμενη γενιά προτού εξαρθρωθούν. Συμπληρωματική είναι και η εκδοχή ότι μπορεί να μην εξαρθρώθηκαν πλήρως οι παλιές οργανώσεις και επανεμφανίζονται με νέο αίμα στην πρώτη γραμμή.
Αν ισχύουν αυτές οι θεωρίες, η άποψη ότι η εγχώρια τρομοκρατία ήταν «υπόθεση 30 προσώπων» και η θέση του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ότι «η 17Ν είναι στη φυλακή» καταρρίπτονται. Αν η οργάνωση που άφησε άυπνους 15 υπουργούς Δημόσιας Τάξης και οκτώ πρωθυπουργούς είχε προνοήσει για να ανανεώσει τον μύθο της εκπαιδεύοντας επιγόνους, τα πράγματα πιθανόν θα εξελιχθούν άσχημα.
Δεν υπάρχουν πάντως στοιχεία που να το καθιστούν πιθανό. Αντίθετα, σε ό,τι αφορά τα πρόσωπα, τις μεθόδους και τις ικανότητες, ή ακόμη και τους στόχους και το «ιδεολογικό προφίλ», οι διαφορές ανάμεσα στις δύο γενιές τρομοκρατίας είναι ορατές και μεγάλες.
ΖΗΤΟΥΣΑΝ ΛΑΪΚΗ ΑΠΟΔΟΧΗ. Οι παλιοί τρομοκράτες διεκδικούσαν διακριτή ταυτότητα και συνέδεαν τη δράση τους με τα μεγάλα γεγονότα που αφορούσαν τη χούντα, το Κυπριακό, τα ελληνοτουρκικά, τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, την εγχώρια «άρχουσα τάξη». Μιλούσαν για τον μαρξισμό και είχαν κριτική θέση απέναντι στην κομμουνιστική Αριστερά και στο ΠΑΣΟΚ.
Οι ηγέτες της 17Ν ήθελαν να αποκτήσουν λαϊκή αποδοχή και προέβαλλαν τη δράση τους ως μέρος του πολιτικού παιχνιδιού. Για να μην αμφισβητούνται οι πράξεις τους ούτε τα κίνητρά τους ως «απλών λαϊκών αγωνιστών», είχαν σταθερό σήμα κατατεθέν. Πρώτα το ίδιο 45άρι, αλλά και την ίδια γραφομηχανή – επίσης κάπου καταχωνιασμένη από τον Κουφοντίνα – όπως και το αστέρι που σφράγιζε τις προκηρύξεις.
Παρά την κατά καιρούς χρήση και δεύτερου όπλου, ένα πιστόλι των 38 χιλιοστών, ή τις βόμβες, τα εκρηκτικά και τις ρουκέτες, πάντοτε υπήρχε ένα «επισκεπτήριο» που δεν άφηνε αμφιβολίες για την ταυτότητά της. Οπως δεν άφηνε και το ύφος των προκηρύξεων, που φιλοδοξούσαν να εκληφθούν ως πολιτικά και ιδεολογικά κείμενα ευρύτερης αποδοχής και να εξασφαλίσουν τη στήριξη κοινής γνώμης. Η 17Ν δολοφονούσε, αλλά ήθελε να είναι πολιτική δύναμη.
Οι επίγονοί της είναι κυρίως «οργισμένοι» νέοι χωρίς τα προηγούμενα χαρακτηριστικά. Δεν έχουν ούτε κατά διάνοια τις υποδομές της ούτε στις ομάδες που συγκροτούν συνυπάρχουν τόσο πολλές ειδικότητες: από τη χρήση όπλων και πυρομαχικών, τις παρακολουθήσεις, την «απαλλοτρίωση» οχημάτων και τη σύνταξη μανιφέστων με ιδεολογική βάση. Εχουν λιγότερα μέσα στη διάθεσή τους, δεν χρησιμοποιούν πολλά οχήματα και δεν κάνουν επίδειξη ισχύος με επιχειρήσεις σε περιοχές όπου οι φρουροί είναι πιο πολλοί από τους φρουρούμενους.
ΑΠΟ ΤΑ ΘΡΑΝΙΑ. Αδιαφορούν για παρεμβάσεις στην τρέχουσα πολιτική, κηρύσσουν πόλεμο στο σύστημα με διάφορες αναρχίζουσες θεωρίες και μετά το 2008 έχουν σημείο αναφοράς τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Λόγω των συλλήψεων και από τα δύο γκρουπ υπάρχει επίσης αρκετά διαφορετική δημογραφική εικόνα για τις ηλικίες, τη μόρφωση, την προέλευση και την καθημερινότητά τους. Η νέα γενιά έρχεται συχνά από τα βόρεια προάστια, ενίοτε και από τα μαθητικά θρανία.
Οι παλαιοί προετοίμαζαν καλύτερα τις ενέργειές τους, είχαν καλά προφυλαγμένες γιάφκες με βαρύ οπλισμό – τον οποίο αποκτούσαν με τρομοκρατικές δραστηριότητες -, διάλεγαν με πολιτικά κριτήρια τους στόχους τους και προκειμένου να δείξουν ότι είναι «κανονικοί επαναστάτες» έπαιρναν ρίσκα.
Οι σημερινοί περιορίζονται στα προφανώς αγορασμένα Καλάσνικοφ, τα οποία βρίσκουν εύκολα, άλλα εξίσου εύκολα εντοπίζονται. Οι επιχειρήσεις τους είναι μικρής ή μεσαίας απόδοσης και σε μερικές περιπτώσεις βάζουν σε κίνδυνο περισσότερους ανθρώπους από τον στόχο, σκόπιμα ή από απειρία. Συχνά αυτοτοποθετούνται στον «αναρχικό χώρο», όπως τον εννοούν, δεν θέλουν να συνδέονται με τα παλαιά ιδεολογικά δόγματα που ενέπνεαν τους προγόνους τους και δρουν και στην περιφέρεια.
ΟΙ «ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΔΕΣ». Τέλος, η17Ν, αμιγώς «αθηναϊκή» οργάνωση, ήθελε να εμφανίζεται ως πολιτική ομάδα και διαχώριζε τη θέση της από τους «καραγκιόζηδες των Εξαρχείων», κατά τη δίκη της ορολογία, αλλά και από το κοινό έγκλημα με το οποίο οι σημερινές ομάδες έχουν σχέσεις και δεν διστάζουν να τις προβάλλουν. Οπως επίσης δεν διστάζουν να υιοθετούν και τις ληστείες, ως επαναστατική δραστηριότητα.
Η 17Ν εμφανίστηκε με αίμα, αλλά με ενέργειες σχετικά απλές: ένα πιστόλι και ένας αποφασισμένος χειριστής που χτύπησε δύο αφύλακτους στόχους στην ερημιά της νύχτας. Το 1975 στο Ψυχικό με τη δολοφονία του σταθμάρχη της CΙΑ Ρίτσαρντ Γουέλς και ένα χρόνο αργότερα στο Παλιό Φάληρο χτυπώντας τον απότακτο αστυνόμο Μάλλιο. Εκτοτε χάθηκε για τέσσερα χρόνια μέχρι να επανεμφανιστεί, καλύτερα οργανωμένη και αποφασισμένη να μείνει και να πάρει μαζί της ένα τμήμα της ευρύτερης κοινής γνώμης.
Οι σημερινοί δεν έχουν την ίδια υπομονή και ψυχραιμία και μάλλον δεν ενδιαφέρονται να γίνει αποδεκτή η δράση τους, πέρα από έναν συγκεκριμένο χώρο. Ακόμη και όταν συλλαμβάνονται εκθέτουν «ηρωικά» δημόσια τη δραστηριότητά τους, ενώ π.χ. ο Γιωτόπουλος ακόμη δεν έχει παραδεχθεί τη συμμετοχή του στη 17Ν. Οι παλιοί «αντάρτες πόλεων» υιοθετούσαν τεχνικές που τους επέτρεπαν να έχουν τον έλεγχο των μέσων που χρησιμοποιούνταν, ενώ οι διάδοχοί τους ρέπουν προς τις νέες τεχνολογίες, ιδίως στις επικοινωνίες, και αυτό τους καθιστά ευάλωτους.
Δυσνόητες επωνυμίες
Εκτός από κάποιες ηχηρές επιθέσεις των Πυρήνων και του Αγώνα, οι σημερινές οργανώσεις κυρίως βάζουν γκαζάκια σε γραφεία πολιτικών και συνήθως τοποθετούν βόμβες μικρής ισχύος. Οπου χρησιμοποιήθηκε βαρύς οπλισμός έδειξαν στοιχεία ερασιτεχνισμού. Καταφεύγουν σε δυσνόητες επωνυμίες όπως Αγρια Ελευθερία, Υποκινητές Κοινωνικών Εκρήξεων, Λύκοι της Αλληλεγγύης και άλλα πιο σύνθετα και προσωρινά.
tanea.gr
One Comment
aris
Αλήθεια ποιος μπορεί να αναλύσει αυτό που ονομάζουμε τρομοκρατία?
Η γνώμη μου είναι κανείς.
Γιατί αυτός που πραγματικά γνωρίζει δε μιλάει.
Οι αναλύσεις γίνονται γιατί το θέμα από τη φύση του έχει μυστήριο και τα άρθρα με μυστήρια πάντα συγκινούν και διαβάζονται.
Είναι ένα θέμα που δε λύνεται με μαθηματικούς κανόνες.
Το 1+1 δεν κάνει 2. Αυτό ίσχυε σε πολύ μακρινές εποχές…
Είναι σα να συζητάμε για τη Γοργόνα την αδελφή του Μέγα Αλέξανδρου.
Η τέλεια θολούρα διαφορετικά.
Και η θολούρα εμπεριέχει πολλούς κινδύνους.
Σας φώτισα έ? Μα και εγώ ίδιο φωτισμό έχω,
δε το παίζω επαΐων, απλές σκέψεις κάνω.
Χουά χα χα χα χα χα χα.