Τα περίπτερα έχουν πάρει το όνομά τους από την αρχαία λέξη «περίπτερος» που προσδιορίζει έναν ναό περιστοιχισμένο από κίονες. Το πρώτο περίπτερο λειτούργησε στην Αθήνα το 1911 στην οδό Πανεπιστημίου.
Η ιδέα δημιουργίας περιπτέρων δημιουργήθηκε μετά τους Βαλκανικούς πολέμους ως μια λύση για τους ανάπηρους τραυματίες. Η πρώτη νομοθετική κατοχύρωση γίνεται το 1914. Στην αρχή δημιουργήθηκε το κιόσκι, μια μικρή ξύλινη κατασκευή διαστάσεων 0,7μ Χ 0,7μ με ελάχιστα εμπορεύματα και χωρίς καθορισμένο ωράριο λειτουργίας.
Τα πρώτα περίπτερα συγκεντρώνονται στην Ομόνοια στο Σύνταγμα και στους κεντρικές οδούς της πόλης. Από εκείνες τις πρώτες μικρές επιχειρήσεις θα ξεπηδήσουν και οι πρώτοι επιχειρηματίες. Το θρυλικό περίπτερο «Μινιόν» εξελίσσεται στη συνέχεια ως το μεγαλύτερο μεγάλο κατάστημα της Αθήνας. Ωστόσο τα πρώτα χρόνια λειτουργίας τους τα περίπτερα περιείχαν κυρίως είδη νεωτερισμού.
Μετά την γερμανική κατοχή το επάγγελμα του περιπτερά «ανοίγει». Δικαιούχοι περιπτέρων γίνονται τότε και τα θύματα πολέμου, ανάπηροι πολέμου αμάχου πληθυσμού και τα θύματα ειρηνικής περιόδου. Αυτό ήταν η αρχή για να δημιουργηθούν περίπτερα και στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις.
Η νέα αυτή νομοθετική ρύθμισή αφενός είχε σκοπό να περιθάλψει χιλιάδες αναπήρους εκείνης της εποχής, αφετέρου να ελέγχει το καπνικό εμπόριο. Μέχρι τότε η πώληση προϊόντων καπνού γίνονταν κυρίως από πλανόδιους και έτσι το κράτος έχανε έσοδα. Δίνοντας στα περίπτερα την αποκλειστικότητα στην πώληση καπνοβιομηχανικών προϊόντων δημιουργήθηκε ένας μηχανισμός που προσέφερε έσοδα στο ελληνικό δημόσιο, και κατ’ ουσίαν ένα νέο επάγγελμα είχε μόλις ξεκινήσει.
Αργότερα με διατάξεις της επταετίας δημιουργείται νομοθετικό πλαίσιο για την αδειοδότηση περιπτέρων με παράλληλη αναγνώριση των ενοικιαστών. Με τα δεδομένα ολοένα να αυξάνονται και με μια κοινωνία σε καταναλωτική άνθηση τα περίπτερα έχουν πλέον εμπλουτίσει το εμπόρευμά τους. Από είδη νεωτερισμών και ραπτικά, μέχρι εφημερίδες περιοδικά, τσιγάρα και σοκολάτες. Τότε καθορίζονται τα είδη που επιτρέπεται να πωλούνται από τα περίπτερα. Ταυτόχρονα βέβαια τα περίπτερα στις γειτονίες της πόλης γίνονται ένα είδος μικρού τηλεφωνικού κέντρου. Με την ύπαρξη τηλεφώνου με μετρητή στο περίπτερο να δημιουργεί καθημερινά ουρές για λίγα λεπτά συνομιλίας.
Στις αρχές του `80 τα περίπτερα της Αθήνας μεταφέρουν την αλλαγή ολόκληρης της κοινωνίας. Η πληθώρα προϊόντων κάνει πολλά από αυτά που βρίσκονταν στο κέντρο να διαφοροποιηθούν. Άλλα περίπτερα επικεντρώνονται στο ξένο τύπο, άλλα στα ζαχαρώδη και στα ψιλικά, και άλλα στα τουριστικά είδη. Δειλά δειλά τότε αρχίζουν κάποια να δουλεύουν με διευρυμένο ωράριο.
Ένας νόμος για θέματα Δήμων δίνει δικαίωμα παραχώρηση δημοσίου χώρου στους εκμεταλλευτές περιπτέρων. Συνάμα εκδίδεται υγειονομική διάταξη που επιτρέπει στα περίπτερα την πώληση τροφίμων. Αυτή ήταν η ευκαιρία να ξεφυτρώσουν τα πρώτα ψυγεία για παγωτά και για αναψυκτικά δίπλα στα περίπτερα. Μαζί βέβαια με τα αυτοσχέδια σταντ για πατατάκια και γαριδάκια.
Στα μέσα του `90 το περίπτερο της Αθήνας θεωρείται μια προσοδοφόρα επιχείρηση με ανοδική τάση. Από το «τηλέφωνο δια το κοινόν» το περίπτερο είχε γίνει ο αποκλειστικός τόπος αγοράς των πρώτων καρτών κινητής τηλεφωνίας. Ήδη δεκάδες μάρκες από ζαχαρώδη και γλυκά κατακλύζουν τα περίπτερα.
Για πολλά χρόνια στα μανταλάκια του περιπτέρου κρεμώνταν η επικαιρότητα της χώρας. Με τους Αθηναίους να περιμένουν τα πρωϊνά γύρω από την Ομόνοια να διαβάσουν τους παχυλούς τίτλους τον κρεμασμένων εφημερίδων. Μετά από λίγο διάστημα οι μετανάστες θα φέρνουν κρεμασμένες τις δικές τους εφημερίδες…
Ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων ανακοινώνεται το 1997 ένα φιλόδοξο πρόγραμμα από το Δήμο Αθηναίων που φιλοδοξούσε να αντικαταστήσει όλα τα περίπτερα. Το σχέδιο ήθελε την αντικατάσταση των οχρών περιπτέρων με μεγαλύτερων αλουμινένιων κατασκευών σε κυπαρρισί χρώμα. Αυτά θα διέθεταν μεγάλη τέντα, άπλετο φωτισμό και φυσικά βιτρίνες περιμετρικά για τα εμπορεύματα. Κάποια περίπτερα στο κέντρο αντικαταστάθηκαν αλλά έλλειψη πόρων το πρόγραμμα ναυάγησε.
Το αθηναϊκό περίπτερο συμπληρώνει σήμερα κάτι παραπάνω από έναν αιώνα ζωής. Από τα μικρά κιόσκια, τα περίπτερα έχουν μετατραπεί σε μικρά καταστήματα μετεξέλιξης της «Δέλτα της γειτονίας» και το ψυγείο «της ΈΒΓΑ». Οι εφημερίδες λόγω όγκου πλέον στέκουν απλωμένες αλλά το περίπτερο είναι το κύριο σημείο προμήθειάς τους. Κυρίως όμως το περίπτερο είναι η καρδία της κάθε γειτονίας. Αποτελεί ευκαιρία για συνάντηση των κατοίκων, τροφοδοτεί με τις αναγκαίες μικρο-αγορές όλες τις ώρες αλλά αναδεικνύεται μέσω του ιδιοκτήτη τους ως ένας διαρκής πολύ-οδηγός της πόλης για κάθε περαστικό.
* Η φράση “Ένα λεπτό περιπτερά!” ακούγονταν από τον χρήστη του κερματοδέκτη,
όταν ο περιπτεράς του φώναζε “συντομεύεται!” προκειμένου ο επόμενος πελάτης
να πάρει σειρά στο “τηλέφωνο δια το κοινόν” του περιπτέρου. Η έκφραση αυτή
έγινε πολύ αργότερα τραγούδι που ερμήνευσε ο Στράτος Διονυσίου
