Ονομάτων επίσκεψις

Του Κώστα Γεωργουσόπουλου

Καιρός είναι να ξαναγυρίσουμε στη ρίζα της γλώσσας μας και να προσπαθήσουμε να φτάσουμε ώς το βυθό των καταγωγικών της συνόρων. Γιατί συχνά και επιπόλαια και ρητορικά αναφερόμαστε στη γλώσσα μας και στην ιστορία της αλλά σπάνια αντιλαμβανόμαστε το έτυμον των λέξεων, δηλαδή τι κάθε φορά σημαίνει το σημαίνον, το φώνημα ή το γράφημα, ποιο δηλαδή είναι το αληθές σημαινόμενο.

Π.χ. κανείς δεν θέλει να αντιληφθεί πως άλλο πράγμα η λέξη Ελευθερία της ελληνικής γλώσσας και άλλο πράγμα η Λίμπερτας της λατινικής, απ’ όπου πηγάζουν και όλες οι άλλες λέξεις με το ίδιο νόημα της Ευρώπης (ιταλικής, γαλλικής, ισπανικής, αγγλικής, γερμανικής). Η Λίμπερτας είναι το ουσιαστικό του επιθέτου Λίμπερτη, της λατινικής, που σημαίνει: ο απελεύθερος, δηλαδή ο δούλος που με τη διαγωγή του και την προκοπή του απέκτησε δικαιώματα Ρωμαίου πολίτη. Από αυτή λοπόν τη ρίζα όλες οι ευρωπαϊκές λέξεις έχουν κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιεχόμενο. Είναι κατακτήσεις ατομικές ή μαζικές που αποκτώνται με αγώνες για να αποδεσμευτούν οι άνθρωποι από συνθήκες δυσμενείς οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά. Κοινωνικοί αγώνες, εξεγέρσεις, επαναστάσεις, συμβιβασμοί, κοινωνικά συμβόλαια είναι μέσα για να κατακτηθεί, να νομιμοποιηθεί η Λίμπερτας.Η ελληνική όμως λέξη Ελευθερία πηγάζει από τη ρίζα απ’ όπου κατάγεται και το ρήμα «έρχομαι», με μέλλοντα «ελεύσομαι» από όπου έλευσις, ερχομός, είσοδος, πού; Στη ζωή, στην ύπαρξη. Αρα Ελευθερία στα ελληνικά σημαίνει η είσοδος στον ορίζοντα της υπάρξεως, η πορεία από το σκοτάδι της μήτρας στο φως. Είναι τυχαίο άλλωστε πως η θεά της γέννας Ειλείθυια ή Ελευθώ ονομαζόταν έτσι και είναι αδιάφορο πως οι γιαγιάδες μας εύχονταν στις εγκυμονούσες κόρες τους «Καλή Λευτεριά»; ‘Η ήταν τυχαίο το σύνθημα της Επανάστασης του ’21: «Ελευθερία ή θάνατος», δηλαδή ζωή ή θάνατος.

http://www.enet.gr/