«ΚΟΚΚΙΝΑ» ΔΑΝΕΙΑ
Αφορά κάθε δανειολήπτη, ανεξαρτήτως του ποσού που χρωστάει
Η «Κ.Ε.» απευθύνθηκε στη Δικηγορική Εταιρεία «Λουκάς Αποστολίδης και συνεργάτες» (email:lapostol@ otenet.gr) προκειμένου να οριοθετήσουμε τις δυνατότητες που έχουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις να ρυθμίσουν τα «κόκκινα» δάνειά τους, σύμφωνα με την τελευταία απόφαση της Τραπέζης της Ελλάδος που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 16 Ιουνίου.
Μετρήσαμε 22 λύσεις και τις παραθέτουμε σε δέκα και μια ερωτήσεις και απαντήσεις.
1Τι ακριβώς είναι και τι ορίζει η απόφαση της Τραπέζης της Ελλάδος;
Η απόφαση αυτή έχει ληφθεί εντός του ευρύτερου νομοθετικού πλαισίου και θέτει, δυνάμει του υπ’ αριθμόν 575/2013 Κανονισμού (Ε.Ε.) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, καθώς και εκ του ν. 4224/2013, τις βασικές υποχρεώσεις των τραπεζών για τη διαχείριση των καθυστερούμενων δανείων. Παράλληλα, αναφέρει ενδεικτικά τους τύπους ρυθμίσεων για το δανειολήπτη, αλλά και τους τύπους οριστικής διευθέτησης των οφειλών.
2Ορίζονται κάποιες υποχρεώσεις για τις τράπεζες:
Θεσπίζονται κατ’ αρχάς οι βασικές υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων, που είναι:
– Η καθιέρωση ανεξάρτητου τμήματος διαχείρισης των καθυστερούμενων ή των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
– Η θέσπιση χωριστής καταγεγραμμένης στρατηγικής διαχείρισης των καθυστερούμενων ή των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η υλοποίηση της οποίας θα υποστηρίζεται από τα κατάλληλα μηχανογραφικά συστήματα και διαδικασίες.
– Η καθιέρωση περιοδικής υποβολής αναφορών προς τη διοίκηση του πιστωτικού ιδρύματος και την Τράπεζα της Ελλάδος.
3Ποιοι τρόποι αναφέρονται να ρυθμίσει κανείς το δάνειό του
Στην απόφαση παρουσιάζονται οι ενδεικτικοί τύποι ρυθμίσεων που διακρίνονται σε βραχυπρόθεσμους, μακροπρόθεσμους και οριστικής διευθετήσεως.
4Τι σημαίνει «βραχυπρόθεσμος τύπος ρύθμισης»;
Πρόκειται για τύπους ρύθμισης με διάρκεια μικρότερη των πέντε ετών, οι οποίοι επιλέγονται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι δυσκολίες του δανειολήπτη για την αποπληρωμή του δανείου κρίνεται ότι είναι προσωρινού χαρακτήρα.
5Ποιες είναι οι λύσεις που προτείνονται;
Εδώ έχουμε έξι τύπους λύσεων. Αυτές είναι:
– Μόνο τόκοι («Interest Only»):
Κατά τη διάρκεια καθορισμένης βραχυπρόθεσμης περιόδου, καταβάλλονται μόνο τόκοι.
– Μειωμένες δόσεις («Reduced Payment»):
Μειώνεται το ποσό των τοκοχρεολυτικών δόσεων αποπληρωμής (το νέο ποσόν δόσης ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το ποσόν δόσης το οποίο θα αντιστοιχούσε σε ρύθμιση μόνο τόκων) για καθορισμένη βραχυπρόθεσμη περίοδο.
– Περίοδος χάριτος («Grace period»):
Παρέχεται στο δανειολήπτη η δυνατότητα προκαθορισμένης περιόδου αναστολής πληρωμών.
– Αναβολή πληρωμής δόσης/δόσεων («Skip Payment(s)»):
Παρέχεται συμβατικά η δυνατότητα στο να μεταφέρει χρονικά μια δόση του δανείου.
– Τακτοποίηση καθυστερούμενου υπολοίπου («Arrears Settlement»):
Τακτοποίηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, συνήθως μέσω συμφωνίας ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων και διατήρηση της απαίτησης για το άληκτο υπόλοιπο.
– Κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών («Arrears Capitalization»):
Η κεφαλαιοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και αναπροσαρμογή του προγράμματος αποπληρωμής του οφειλόμενου υπολοίπου.
6Σε δεύτερη φάση έχουμε τους μακροπρόθεσμους τύπους ρυθμίσεων. Τι σημαίνει αυτό;
Πρόκειται για ρυθμίσεις με διάρκεια μεγαλύτερη των πέντε ετών. Εδώ ο στόχος είναι η μείωση της δόσης, σε συνδυασμό με αύξηση του αριθμού των δόσεων που αυτό αυτόματα σημαίνει και παράταση του χρόνου αποπληρωμής.
7Ποιες είναι ενδεικτικά οι λύσεις που προτείνονται;
Εχουμε οκτώ ενδεικτικές προτεινόμενες λύσεις. Αυτές είναι:
– Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου («Interest Rate Reduction»).
– Αλλαγή τύπου επιτοκίου («Interest Rate Type Change»):
Αλλαγή του τύπου του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό ή αντίστροφα.
– Παράταση της διάρκειας («Loan Term Extension»):
Παράταση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, δηλαδή της ημερομηνίας της τελευταίας συμβατικής καταβολής δόσης του δανείου.
– Διαχωρισμός της χορήγησης («Split Balance»):
Οταν ένα πιστωτικό ίδρυμα συμφωνεί να διαχωρίσει ένα π.χ. ενυπόθηκο δάνειο δανειολήπτη σε δύο τμήματα («tranches»):
πρώτον, ένα ενυπόθηκο δάνειο, το οποίο ο δανειολήπτης εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνει με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής αυτού, και, δεύτερον, στο υπόλοιπο τμήμα του αρχικού δανείου, το οποίο τακτοποιείται μεταγενέστερα με ρευστοποίηση περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτηση, η οποία συμφωνείται εξ αρχής από τα δύο μέρη.
– Μερική διαγραφή χρεών («Partial Debt Forgiveness/Write Down»):
Αυτή η επιλογή προβλέπει την οριστική διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης του πιστωτικού ιδρύματος ώστε να διαμορφωθεί σε ύψος που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά.
– Πρόσθετη εξασφάλιση («Additional Collateralization»):
Αφορά τη λήψη πρόσθετων εξασφαλίσεων από το δανειολήπτη στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ευνοϊκότερης για τον ίδιο ρύθμισης.
– Λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης («Operational Restructuring»):
Πρόκειται για αλλαγή της διοίκησης της επιχείρησης όταν η/οι πιστώτρια/ες τράπεζα/ες θεωρεί/ούν την επιχείρηση βιώσιμη υπό προϋποθέσεις, αλλά η υφιστάμενη διοίκηση δεν συνεργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Η συγκεκριμένη επιλογή δεν συνιστά από μόνη της τύπο ρύθμισης, αλλά δύναται να συνδυάζεται με τις υπόλοιπες επιλογές ρύθμισης.
– Συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο («Debt/ equity swaps»):
Εφαρμόζεται σε αναδιαρθρώσεις εταιρειών, όπου μέρος του χρέους μετατρέπεται σε μετοχικό κεφάλαιο και το πιστωτικό ίδρυμα καθίσταται μέτοχος της επιχείρησης, ώστε το υπόλοιπο του χρέους να μπορεί να εξυπηρετηθεί από τις προβλεπόμενες ταμειακές ροές του δανειολήπτη.
8Η δυνατότητα της οριστικής διευθέτησης τι περιλαμβάνει;
Ως τύπος οριστικής διευθέτησης ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους συμβατικής σχέσης μεταξύ του πιστωτικού ιδρύματος και του δανειολήπτη, ή ο τερματισμός αυτής, με στόχο την οριστική τακτοποίηση της απαίτησης του πιστωτικού ιδρύματος έναντι του δανειολήπτη.
Ενδεικτικά αναφέρεται στην απόφαση ότι οριστική διευθέτηση μπορεί να αποτελεί η παράδοση (εθελοντική ή υποχρεωτική) της εμπράγματης εξασφάλισης στο πιστωτικό ίδρυμα προς μείωση του συνόλου της απαίτησης ή ακόμη και η ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων προς κάλυψη της απαίτησης.
9Εδώ, τι λύσεις προτείνονται;
Κι εδώ έχουμε οκτώ ενδεικτικές προτεινόμενες λύσεις:
– Εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου («Voluntary Surrender»):
Ο δανειολήπτης, ο οποίος δεν δύναται να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής ενυπόθηκου δανείου, παραχωρεί εθελοντικά την κυριότητα του υπέγγυου ακινήτου στο πιστωτικό ίδρυμα. Στη σχετική συμφωνία πρέπει να προβλέπεται με σαφήνεια ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου.
– Μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση («Mortgage to Lease»):
Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα, υπογράφοντας σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία του εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης και χρήσης για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο (συνήθως πέντε έτη).
– Πώληση και ενοικίαση («Mortgage to Rent»):
Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου είτε στην τράπεζα είτε σε τρίτο. Η συμφωνία μπορεί να συνοδεύεται με παραχώρηση του δικαιώματος διαμονής στο ακίνητο έναντι μισθώματος (συνήθως για μια ελάχιστη περίοδο τριών ετών). Στη συμφωνία προβλέπεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου.
– Μεταβίβαση/πώληση του δανείου/αναπροσαρμοσμένο υπόλοιπο («Outright Sale/Disposal/ Discou nted Pay-off»):
Πρόκειται για τη δυνατότητα μεταβίβασης του δανείου σε άλλο ίδρυμα, πιστωτή ή χρηματοδοτικό σχήμα.
– Ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας («Trade Down»):
Είναι η συμφωνία που επιτρέπει σε δανειολήπτη με οικονομικές δυσκολίες, που έχει υποθηκευμένη την κύρια κατοικία του ή την επαγγελματική του στέγη, να την πωλήσει, αγοράζοντας ταυτόχρονα νέα χαμηλότερης αξίας.
– Διαχείριση σε εκκαθάριση. Ορίζεται η κατάσταση στην οποία η απαίτηση του πιστωτικού ιδρύματος αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο πτωχευτικής διαδικασίας.
– Ρευστοποίηση εξασφαλίσεων. Ορίζεται η κατάσταση στην οποία το πιστωτικό ίδρυμα, έχοντας καταγγείλει τη δανειακή σύμβαση, εκκινεί διαδικασίες ρευστοποίησης των εξασφαλισμένων για την ικανοποίηση της απαίτησής του.
– Δικαστικές/νομικές ενέργειες: Ορίζονται οι ενέργειες οριστικής διευθέτησης που μπορεί να λαμβάνονται σε περίπτωση απουσίας ή εξάντλησης των εξασφαλίσεων και αφορούν την εκκίνηση δικαστικών ενεργειών έναντι περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη για την κάλυψη των απαιτήσεων του πιστωτικού ιδρύματος.
10Ποιοι δανειολήπτες μπορούν να κάνουν χρήση αυτών των ρυθμίσεων; Υπάρχει πλαφόν στο ύψος του δανείου;
Κάθε δανειολήπτης, ανεξαρτήτως του ποσού του δανείου του, από τη στιγμή που δεν μπορεί πλέον να εξυπηρετεί το δάνειό του, μπορεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που παρέχει η απόφαση της Τραπέζης της Ελλάδος, με βάση και τις οικονομικές του δυνατότητες. Να διεκδικήσει πρακτικά την εφαρμογή τους, στέλνοντας κατ’ αρχάς υπόμνημα προς την τράπεζα με την πρότασή του για τη διαχείριση του δανείου του.
11Κι αν η τράπεζα δεν δεχτεί;
Σε περίπτωση που η απάντηση του πιστωτικού ιδρύματος είναι αρνητική, ή δεν δέχεται να κάνει ουσιαστικές διαφοροποιήσεις (όπως επί παραδείγματι μείωση επιτοκίου, επιμήκυνση χρόνου αποπληρωμής, μερική διαγραφή χρέους), ακόμα και αν προχωρήσει σε δικαστικές ενέργειες, ο δανειολήπτης έχει μια σοβαρή διαπραγματευτική βάση ώστε να αντιμετωπίσει το πιστωτικό ίδρυμα.
Της ΕΛΕΝΗΣ ΔΕΛΒΙΝΙΩΤΗ
Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 29 Ιουνίου 2014
