Tvxs Άρθρο 09:57 | 13 Ιουλ. 2014
‘Η απελευθέρωση των τεράστιων δυνατοτήτων οικονομικής ανάπτυξης’, δηλώνει σε εισαγωγικό σημείωμα ο τότε Υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας αναφερόμενος στο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, ‘είναι ο μόνος στόχος του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου’. Στο όνομα της ανάπτυξης, η εκποίηση βαφτίζεται αξιοποίηση και αποκτάει και ταμείο. Το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου, ΤΑΙΠΕΔ, μοναδικό ‘προνόμιο’ της Ελλάδας παγκόσμια, στο οποίο μεταβιβάζεται σταδιακά η κυριότητα των δημοσίων ακινήτων που θα ενταχθούν σε αυτό, όπως ο αιγιαλός.
Μέσα στα πλαίσια αυτά, δεδομένου ότι τα περισσότερα ακίνητα, για τα οποία υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον, είναι παραθαλάσσια, το επίμαχο νομοσχέδιο παραχωρεί τμήματα του αιγιαλού και της παραλίας, καθώς και θαλάσσιους και λιμναίους χώρους, νησίδες, υφάλους, σκοπέλους κ.τ.λ. στους επιχειρηματίες επενδυτές και επιτρέπει σε αυτούς χρήσεις γης και κατασκευές οι οποίες παραβιάζουν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, το άρθρο 24 του Συντάγματος, τις Διεθνείς Συμβάσεις για την προστασία του τοπίου, της βιοποικιλότητας και των ακτών και την πάγια νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας. Το σχετικά πρόσφατο παράδειγμα προς αποφυγήν της Ισπανίας, με την εφαρμογή αντίστοιχου νομοσχεδίου, δεν πτοεί τους εδώ ιθύνοντες και τελικά η επανάληψη καθίσταται μήτηρ κάθε παθήσεως.
1η Ιουνίου 2009 η εφημερίδα Guardian δημοσιεύει φωτορεπορτάζ με το εξής κεντρικό σχόλιο: ‘Τις δύο τελευταίες δεκαετίες οι πάλαι ποτέ πανέμορφες ισπανικές ακτές έχουν καταστραφεί από την κατασκευή ξενοδοχείων, πολυκατοικιών και δεύτερων (εξοχικών) κατοικιών. Εδώ είναι μερικά από τα χειρότερα παραδείγματα…’ παραθέτοντας στη συνέχεια φωτογραφικό υλικό που πιστοποιούσε το συγκεκριμένο σχόλιο.17 Απριλίου 2014 το Υπουργείο Οικονομικών και ο Γιάννης Στουρνάρας θέτει σε δημόσια διαβούλευση τρία νομοσχέδια που αφορούν στη Δημόσια Περιουσία, μεταξύ των οποίων το σχέδιο νόμου για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τον αιγιαλό. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο:
- Αντικαθίσταται ένας ‘μη λειτουργικός’, από πολλές απόψεις, νόμος (2971/2001), ο οποίος δυσχεραίνει τις αναπτυξιακές δράσεις.
- Οριοθετείται σε σύντομο χρονικό διάστημα (έξι με δώδεκα μήνες), με χρήση νέας τεχνολογίας (ορθοφωτοχάρτες Κτηματολογίου) το 100% του αιγιαλού, σε όλη την επικράτεια, έναντι του μέχρι σήμερα χαραχθέντος 8%.
- Απλοποιούνται και επιταχύνονται οι διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης για επιχειρηματικές χρήσεις και έργα εντός του αιγιαλού και του θαλάσσιου χώρου και προσαρμόζονται στις νέες επιχειρηματικές ανάγκες, με βασικό κριτήριο την περιβαλλοντική διάσταση.
- Επαναπροσδιορίζεται, προς το δικαιότερο, ο τρόπος υπολογισμού του οφειλόμενου στο Δημόσιο ανταλλάγματος για χρήση αιγιαλού, παραλίας και θαλάσσιου χώρου, με θεσμοθέτηση αντικειμενικών και σαφών κριτηρίων και διαφανούς διαδικασίας.
Μπροστά σε ακόμη μία κίνηση απεμπόλησης εθνικού πλούτου, θύελλα αντιδράσεων ξεσπάει με τη συμμετοχή οικολογικών, κοινωνικών και επιστημονικών φορέων και πολιτών.
Χαρακτηριστικά:
Η δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο στο opengov.gr λήγει στις 14 Μαΐου 2014 με την κατάθεση-ρεκόρ 1088 σχολίων.
Ταυτόχρονα, σε χρόνο ρεκόρ και μέσα από διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες, συγκεντρώνονται πάνω από 111.000 ηλεκτρονικές υπογραφές πολιτών κατά του νομοσχεδίου, ενώ διαμαρτυρίες καταγράφονται και μέσα από τα social media, με έντονη συμμετοχή των πολιτών σε σελίδες σε facebook και twitter όπως aigialosSOS, STOP στην καταστροφή των ελληνικών αιγιαλών και άλλες.
Αντιπροσωπεία του WWF Ελλάς παραδίδει στο Υπουργείο Οικονομικών ψήφισμα διαμαρτυρίας (της πλατφόρμας Avaaz) κατά του νομοσχεδίου το οποίο συνυπέγραφαν 111.930 πολίτες [Σημ: η πλατφόρμα avaaz είναι ακόμη ανοιχτή για υπογραφές, και στις 9/7/14 έχει συγκεντρώσει περίπου 151.000 υπογραφές πολιτών, ενώ περίπου 32.000 έχουν συγκεντρωθεί στην πλατφόρμα change.org, επίσης ακόμη ανοιχτή].
Στις 15 Μαΐου, περιβαλλοντικές οργανώσεις, επιστημονικοί και κοινωνικοί φορείς από όλη τη χώρα ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και του Πανελλήνιου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων για συνάντηση με σκοπό την έκδοση κοινού Ψηφίσματος. Το Ψήφισμα εκδίδεται υπογραφόμενο από 90 περίπου φορείς κατ’ αρχήν, που ένωσαν τη φωνή τους με την αντιδράσεις των πολιτών για την απόσυρση του νομοσχεδίου και κάλεσαν όλα τα κόμματα –εν όψει και των επερχόμενων εκλογών- να πάρουν θέση έναντι του νομοσχεδίου.
Στις 20 Μαΐου 2014, ο Επίτροπος οικονομικών της Κομισιόν Siim Kallas, απαντώντας σε σχετική ερώτηση ευρωβουλευτή, ανακοινώνει ότι είναι μνημονιακή δέσμευση της Ελλάδας η θέσπιση «ταχείας» νομοθεσίας για τις παράκτιες ζώνες, στα πλαίσια της διευκόλυνσης των ‘στρατηγικών επενδύσεων’ και φυσικά των ιδιωτικοποιήσεων.
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα, το Υπουργείο Οικονομικών υποχωρεί από την αρχική του θέση και το νομοσχέδιο ‘παγώνει’. Ο Υπουργός Οικονομικών μεταθέτει την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή μετά τις εκλογές του Μαΐου 2014, και, καθώς η Βουλή σύντομα κλείνει, το επίμαχο νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στα θερινά της Τμήματα.
Στις 27 Μαΐου 2014, με επιστολή του προς τους υπουργούς Οικονομικών και Τουρισμού, κ. Γιάννη Στουρνάρα και κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη, το WWF Ισπανίας καλεί την ελληνική κυβέρνηση να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν την πρόσφατη εμπειρία της Ισπανίας και να αποσύρει το νομοσχέδιο που θα σημάνει την καταστροφή του ελληνικού αιγιαλού.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο διευθυντής του WWF Ισπανίας, κ. Χουάν Κάρλος δελ Όλμο, «η Ισπανία είναι η χώρα της Μεσογείου που υποφέρει τα μέγιστα από τη δραματική αλλοίωση και καταστροφή της παράκτιας ζώνης της. Η εκτεταμένη οικοδομική δραστηριότητα τις τελευταίες δεκαετίες, δίχως πρόβλεψη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις είχε καταστροφικές συνέπειες, τις οποίες η χώρα καλείται να αντιμετωπίσει».
Αυτή τη στιγμή, το 75% των ισπανικών ακτών έχει οικοδομηθεί, ή βρίσκεται σε στάδιο οικοδόμησης (με ρυθμό οκτώ εκτάρια ανά ημέρα τα τελευταία 20 χρόνια), ενώ το πρώτο χιλιόμετρο ακτογραμμής έχει οικοδομηθεί πλήρως στο ένα τρίτο των μεσογειακών ακτών της Ισπανίας. Την ίδια στιγμή, σχεδόν μισό εκατομμύριο κατοικίες είναι κενές.
Ο διευθυντής του WWF Ισπανίας τονίζει μεταξύ άλλων ότι η περιβαλλοντική υποβάθμιση των ακτών δεν έχει μόνο περιβαλλοντικές, αλλά και οικονομικές επιπτώσεις. Η κατάληψη περισσότερου από το 70% του αιγιαλού προκάλεσε απώλεια ανταγωνιστικότητας, ελκυστικότητας και περιβαλλοντικής ποιότητας με αντίστοιχα αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα και τη σταθερότητα του τουρισμού. Για την ακρίβεια, ο τουρισμός της Ισπανίας παρουσιάζει πτώση τα τελευταία χρόνια, επωφελούμενος μόνο από την κοινωνική και πολιτική αστάθεια άλλων χωρών της Μεσογείου.
Ιούνιος 2014, οι αντιδράσεις κλιμακώνονται παντού, σε όλη τη χώρα, ενώ συστήνεται το Πανελλήνιο Δίκτυο «ΑΚΤΕΣ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ» με σκοπό την ενημέρωση και την κινητοποίηση των πολιτών εναντία στο νομοσχέδιο «Οριοθέτηση, Διαχείριση και Προστασία Αιγιαλού και Παραλίας», που προωθεί η Κυβέρνηση. Στο δίκτυο αυτό μετέχουν ελεύθερα πολίτες, επιστημονικές, κοινωνικές και οικολογικές οργανώσεις και φορείς οι οποίοι, πέρα και πάνω από κομματικές προτιμήσεις, πιστεύουν στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και θεωρούν ότι το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών για τον αιγιαλό παραβιάζει τις αρχές αυτές και το άρθρο 24 του Συντάγματος.
Σε Συνέντευξη Τύπου στις 26 Ιουνίου 2014, η οποία συγκαλείται από το Δίκτυο για τα ελληνικά και ξένα ΜΜΕ, το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος τοποθετείται επί του θέματος μέσω της Προέδρου του κ. Μ. Καραμανώφ, και τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι το επίμαχο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό:
- Επιτρέπει στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα την ανοικοδόμηση ακτών και αιγιαλών για κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα.
- Καταργεί ουσιαστικά την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες.
- Καταστρέφει ανεπανόρθωτα το τοπίο, το περιβάλλον και τις αρχαιότητες.
- Παραχωρεί λίμνες, θάλασσες, νησίδες, υφάλους και σκοπέλους.
- Επιτρέπει μπαζώματα για την εξυπηρέτηση στρατηγικών τουριστικών επενδύσεων.
- Νομιμοποιεί αυθαίρετα ξενοδοχεία και επενδύσεις.
- Μας αφαιρεί κάθε προοπτική για οικονομική ανάκαμψη του λαού και βιώσιμη ανάπτυξη.
Οι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι και τα ιστορικά τοπία θα τεθούν σε κίνδυνο, τονίζει στην ίδια Συνέντευξη Τύπου η Δέσποινα Κουτσούμπα, ενάλια αρχαιολόγος, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Στις ελληνικές ακτές, τις λίμνες και τα ποτάμια, όπως και στο βυθό, εκτείνονται χιλιάδες μικροί ή μεγάλοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι: ναυάγια αρχαίων ή νεότερων πλοίων, βυθισμένοι οικισμοί, αρχαίες λιμενικές εγκαταστάσεις.
Νησιά που αποτελούν εξ ολοκλήρου κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους, 120 κηρυγμένοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι, εκατοντάδες χερσαίοι αρχαιολογικοί χώροι στην ακτογραμμή, καθώς και σημαντικά ιστορικά τοπία, απειλούνται από το σχέδιο νόμου για τον αιγιαλό που προγραμματίζει να εισάγει στη Βουλή η ελληνική κυβέρνηση. Όλοι οι παραπάνω χώροι απειλούνται εξίσου από την παραχώρηση εκτάσεων, μαρίνων, λιμανιών και παραλιών στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ, η αποστολή του οποίου είναι η εκποίηση ή ενοικίαση για την εξυπηρέτηση του λεγόμενου «δημόσιου χρέος». Ήδη 150 παραλίες της χώρας, που περιλαμβάνουν ευαίσθητα οικοσυστήματα και αρχαιολογικούς χώρους, καθώς και τα περισσότερα λιμάνια και μαρίνες της χώρας έχουν περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ.
Στο μεταξύ πληθαίνουν οι φωνές κατά του νομοσχεδίου, ενώ συνεχίζουν να συγκεντρώνονται υπογραφές σε διαδικτυακές πλατφόρμες. Στην ιστοσελίδα Avaaz.org-Ο κόσμος εν δράσει, περισσότεροι από 151.000 πολίτες και φορείς ζητούν με την υπογραφή τους την απόσυρση του νομοσχεδίου (https://secure.avaaz.org).
Το Συμβούλιο Περιβάλλοντος (ΣΠ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε εισήγησή του για το σχέδιο νόμου, θεωρεί επιβεβλημένη την πλήρη απόσυρση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, καθώς παραβιάζονται θεμελιώδεις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος και των δημοσίων αγαθών.
Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, σε κείμενο που συντάχθηκε από τον τομέα Πολεοδομίας-Χωροταξίας και εγκρίθηκε από τα μέλη της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών σε συνεδρίαση της 23ης Ιουνίου, τονίζει ότι το σχέδιο νόμου όχι μόνο ανατρέπει άρδην τις όποιες δομές προστασίας των ακτών ισχύουν σήμερα, αλλά εισάγει με τις διατάξεις του και μια βίαιη ανατροπή αξιών που στη συνείδηση των πολιτών αλλά και στην πράξη, έχουν ισχύσει για πολλές δεκαετίες, χωρίς αμφισβήτηση από κανέναν επίσημο φορέα της πολιτείας.
Το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και η κυρία Κατσίκη Β.Α., ωκεανογράφος-οικοτοξικολόγος, διευθύντρια ερευνών στο ΕΛΚΕΘΕ, επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι τα Ηνωμένα Έθνη στα πλαίσια της Σύμβασης της Βαρκελώνης θέσπισαν το 2008 κοινό πλαίσιο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών της Μεσογείου, το οποίο και συνυπέγραψε η Ελλάδα, αποφεύγοντας ωστόσο να το καταστήσει Νόμο του Κράτους. Προφανώς γιατί το Πρωτόκολλο αυτό θεσπίζει το πλάτος της μη οικοδομήσιμης παράκτιας ζώνης στα 100μ και όχι στο μέγιστο των 50μ του παρόντος Ν/Σ. Αντίστοιχα και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκδώσει Σύσταση για τις αρχές που πρέπει να διέπουν την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών.
Ανάμεσα στις πάρα πολλές δράσεις που οργανώνονται για την προστασία του ελληνικού αιγιαλού –συμβολικός αποκλεισμός των ακτών, ‘εικονικό’ εισιτήριο, συναυλίες, μουσικά και θεατρικά δρώμενα, graffiti κ.λπ., ο ηθοποιός και μαραθωνοδρόμος Άγης Εμμανουήλ κάνει έναν Υπερμαραθώνιο τρέχοντας 240 χλμ ακτογραμμής, από τον Ισθμό έως το Μαραθώνα, 8-12 Ιουλίου 2014.
Το πανελλήνιο δίκτυο ΑΚΤΕΣ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ, πέρα και πάνω από κομματικές προτιμήσεις όπως προαναφέρθηκε, συνεχίζει σειρά δράσεων και εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα και έρχεται σε επαφή και με το εξωτερικό, για την ενημέρωση και κινητοποίηση των πολιτών, ελλήνων και ξένων, με σύνθημα τη σωτηρία των αιγιαλών από την ασύδοτη ανοικοδόμηση και την προάσπιση του δικαιώματος της ελεύθερης πρόσβασης όλων σε παραλίες και ακτές. Αυτή τη στιγμή σε όλη τη χώρα λαμβάνουν χώρα δράσεις και εκδηλώσεις από τοπικούς φορείς με την υποστήριξη του Δικτύου. Το σημείο επαφής και ενημέρωσης είναι το http://aktesora0.wordpress.com/
Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε ήδη συνάντηση αντιπροσωπείας του Δικτύου με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, την Πέμπτη 3 Ιουλίου 2014, με σκοπό την ενημέρωσή του σχετικά με τις θέσεις του Δικτύου για την οριστική απόσυρση του επίμαχου σχεδίου νόμου για τον αιγιαλό.
«Οι ακτές και ο αιγιαλός είναι το εθνικό μας σύμβολο, η πηγή έμπνευσης για την επιστήμη, την τέχνη και τη λογοτεχνία ανά τους αιώνες. Ακόμη και με στυγνή οικονομική λογική, αποτελεί το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας. Είναι ένα δώρο που μας χάρισε η φύση και η καλή μας τύχη, για να το διαφυλάξουμε, να το προστατεύσουμε και να το διατηρούμε ελεύθερο στη διάθεση όλων, Ελλήνων και ξένων, ώστε να το απολαμβάνουν όπως είναι, χωρίς αλλοιώσεις και περιορισμούς. Είναι χρέος μας να το αφήσουμε να επιτελεί το φυσικό του προορισμό: απλά να υπάρχει».
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, πάνω από 180 επιστημονικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς υπογράφουν το Ψήφισμα που εκδόθηκε από το Δίκτυο ‘Ακτές Ώρα Μηδέν’, μετά από συγκέντρωση στα γραφεία του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος στις 15/5/2014, όπως προαναφέρθηκε, ενώ η προσπάθεια για την αποτροπή του εν λόγω νομοσχεδίου συνεχίζεται…
