η τρίτη ηλικία

Η γήρανση του πληθυσμού έχει σημαντικές επιπτώσεις οικονομικό-κοινωνικής υφής και μπορεί να θεωρηθεί ως μια σοβαρή απειλή της κοινωνικής συνοχής
Επιδημιολογικές μελέτες σε ηλικιωμένους κατέδειξαν ότι το 10-25% αυτών εμφάνιζε συμπτώματα κατάθλιψης. Είναι άξιο προσοχής ότι στα νοσοκομεία δύσκολα αναγνωρίζεται η κατάθλιψη και αυτό οφείλεται :
α) στη δυσκολία αναγνώρισης και διάγνωσης της κατάθλιψης
β) στη προτεραιότητα της αντιμετώπισης άλλων σημαντικότερων προβλημάτων υγείας.
γ) στην υποτίμηση συχνότητας εμφάνισης της κατάθλιψης.
Η κατάθλιψη στην Τρίτη ηλικία έχει πολλές φορές κοινωνικά και ψυχολογικά αίτια:
– Πένθος και απώλεια αγαπημένων προσώπων, φίλων κλπ.
– Κοινωνική απομόνωση και έλλειψη ενδιαφερόντων μετά τη σύνταξη
– Αλλαγή στον τρόπο ζωής
-Μοναξιά και οικονομικές δυσκολίες

Μορφές κατάθλιψης

Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους μπορεί να είναι πρωτογενής ή δευτερογενής (αποτέλεσμα δηλαδή μιας άλλης ψυχιατρικής ή μη διαταραχής).
Η πρωτογενής κατάθλιψη είναι τριών ειδών :
1) Η Μείζων κατάθλιψη : απαιτείται η ύπαρξη έντονων καταθλιπτικών συμπτωμάτων για τρεις τουλάχιστον εβδομάδες.
Χαρακτηρίζεται από :
-Αρνητικά Συναισθήματα (μελαγχολία, αίσθηση απελπισίας)
-Ψυχοκινητικές διαταραχές (διέγερση ή καταστολή)
-Γνωστικές διαταραχές (ενοχές, χαμηλή αυτοεκτίμηση)
– Σωματικά συμπτώματα (διαταραχές στον ύπνο, όρεξη, βάρος)
– Κοινωνική απόσυρση
2) Η Δυσθυμία : χαρακτηρίζεται από συμπτώματα παρόμοια με αυτά της μείζονος κατάθλιψης. Η συμπτωματολογία θα πρέπει να υπάρχει για δυο τουλάχιστον χρόνια.
3) Οι Άτυπες μορφές κατάθλιψης (συγκεκαλυμμένη κατάθλιψη): χαρακτηρίζεται από άρνηση του καταθλιπτικού συναισθήματος, το οποίο εμφανίζεται με τη μορφή σωματικών ή γνωστικών συμπτωμάτων.
Η δευτερογενής κατάθλιψη στους ηλικιωμένους μπορεί να είναι δυο μορφών :
1) Η οργανική κατάθλιψη που είναι αποτέλεσμα βιολογικών μεταβολών στον οργανισμό τους ασθενούς είτε λόγω μιας νόσου που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα είτε λόγω λήψης φαρμάκων που προκαλούν αντίστοιχες βιοχημικές μεταβολές
2) Καταθλιπτικές αντιδράσεις ως αποτέλεσμα ψυχολογικής αντίδρασης σε σωματική νόσους με πρώτο σύμπτωμα το άγχος.

Μύθοι σχετικά με την Τρίτη ηλικία

– Η γήρανση είναι ένα αδιέξοδο με μόνη λύτρωση το θάνατο. Η προσωπική ανάπτυξη και ολοκλήρωση σταματούν.
– Οι νοητικές λειτουργίες επιδεινώνονται και προκαλούν τα σκώμματα και την έλλειψη ανοχής από τον κοινωνικό περίγυρο.
– Τα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι βάρος για τις οικογένειές τους

Που οφείλονται οι μύθοι αυτοί

– Οι περισσότεροι αγνοούν ότι η Τρίτη ηλικία έχει εύρος που φτάνει μέχρι και τα 30 ή και παραπάνω έτη (από 65-100). Υπάρχει η τάση ισοπεδωτικής ομογενοποίησης, δηλαδή παράβλεψη του γεγονότος ότι οι διατομικές διαφορές είναι εντονότατες ανάμεσα στα άτομα της τρίτης ηλικίας – και συνήθως πιο εμφανείς σε σύγκριση με τα νεαρά άτομα- εξαιτίας ενδοατομικών, ψυχολογικών, βιολογικών και κοινωνικών παραγόντων. ( π.χ. άλλοι βρίσκονται σε χηρεία, άλλοι διαβιούν μόνοι και άλλοι με την οικογένεια, άλλοι εξακολουθούν να εργάζονται άτυπα, το ύψος των συντάξεων είναι διαφορετικό κλπ.) Το μόνο κοινό στα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι η ηλικία τους.
– Η απώλεια μνήμης σε νεαρότερη ηλικία είναι εξίσου συχνή, αλλά αποδίδεται στο άγχος, στο φόρτο εργασίας και στις βιοτικές μέριμνες. Μετά τα 65 έτη αποδίδεται αποκλειστικά και εσφαλμένα στο γήρας.
– Οι κοινωνικές νόρμες, η πρόσβαση και η δομή των χώρων είναι διαμορφωμένες για άτομα νεαρής ηλικίας. Τα πράσινα φανάρια για τους πεζούς διαρκούν λιγότερο, τα πεζοδρόμια φράζουν από παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, τα ασανσέρ είναι προβληματικά κλπ. Η ίδια η κοινωνία δεν διευκολύνει τη ζωή των γερόντων.
– Τα περισσότερα άτομα τρίτης ηλικίας έχουν συχνές επαφές με τα μέλη της οικογένειάς τους. Το ποσοστό αυτών που παραμελούνται από τα παιδιά ή τα εγγόνια τους, ειδικά στην Ελλάδα, είναι πολύ μικρότερο από αυτό που φροντίζεται από την οικογένειά του.
– Η προβολή, δηλαδή η τάση των νέων να προβάλλουν στους γεροντότερους τους δικούς τους φόβους για την απώλεια της υγείας και της ομορφιάς, της γονιμότητας και της ευεξίας, την αγωνία για τη φθίση και την παρακμή, το άγχος του θανάτου.
– Οι μύθοι για την Τρίτη ηλικία είναι αποκύημα της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας, που συνδέει την αξία με την παραγωγή και την ικανότητα πλουτισμού ή συγκέντρωσης πόρων. Στους Aboriginals της Αυστραλίας, όπως και στους ανατολικούς πολιτισμούς οι γέροντες είναι πρόσωπα σεβαστά και φορείς των γνώσεων, της εμπειρίας, των παραδόσεων και της σοφίας.
– Τα άτομα της τρίτης ηλικίας διαθέτουν αγοραστική δύναμη πάνω από τον μέσο όρο του ενεργού πληθυσμού, την οποία διοχετεύουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους δίνοντας συχνά την αίσθηση ότι οι ίδιοι φυτοζωούν.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι τα άτομα της τρίτης ηλικίας πρέπει να μπορούν:

§ Να επιλέγουν τον τρόπο ζωής τους
§ Να διαβιούν σε αξιοπρεπείς συνθήκες στο οικείο φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον.
§ Να διατηρούν την αυτονομία , την κοινωνική συμμετοχή, την επικοινωνία και να αυξάνουν την αυτάρκεια τους.
§ Να έχουν ίσες ευκαιρίες και κατοχυρωμένα δικαιώματα ώστε να μη γίνονται αποδεκτές προκαταλήψεων και αποκλεισμών.
§ Να επιλέγουν, να διεκδικούν και να εξασφαλίζουν τους τρόπους και τα μέσα που βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής τους.
§ Να απολαμβάνουν υπηρεσιών και παροχών που να τους εξασφαλίζουν υγεία, ποιότητα ζωής και επιβίωση.
§ Να εκφράζουν το δικαίωμά τους για σεξουαλική ζωή και όχι να ενοχοποιούν την ερωτική τους ανάγκη
§ Να τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα να επιλέγουν οι ίδιοι τους κινδύνους στους οποίους θα εκτεθούν ( πολλοί θεωρούν ότι όλα είναι επικίνδυνα για τα άτομα της τρίτης ηλικίας- από τη διαχείριση των οικονομικών μέχρι το ανέβασμα μιας σκάλας).

Η κοινωνική συμμετοχή επιτυγχάνεται :
-με τις διαπροσωπικές σχέσεις
– με τη διαρκή αναζήτηση νέων ενδιαφερόντων
– με την απασχόληση και μετά τη σύνταξη
– μέσω κοινωνικών προγραμμάτων δραστηριοποίησης
– με την αναγνώριση των ηλικιωμένων ως ενεργών πολιτών και φορέων εμπειρίας

http://epapanis.blogspot.gr