εστάλει από αβραάμ μιχαλόπουλο
Δημοσίευση: ριζοσπάστης | Τρί, 30/12/2014 – 14:03
Του Γιώργου Μαρίνου*
28 – 29 Δεκέμβρη 2014. Η πυρκαγιά στο ιταλικών συμφερόντων και ναυλωμένο από την «ΑΝΕΚ» πλοίο «NORMAN ATLANTIC», κατέληξε σε τραγωδία, με 10 νεκρούς, σύμφωνα με τα στοιχεία των ιταλικών αρχών μέχρι αργά χθες βράδυ, και με μεγάλο αριθμό αγνοουμένων. Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο πλοίο και έζησαν οι 478 επιβαίνοντες (σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΕΝ) από το ξημέρωμα της Κυριακής είναι συγκλονιστικά και τονίζουν τις μεγάλες ευθύνες της ιταλικής κυβέρνησης, που είχε το πρόσταγμα και της ελληνικής, που συμμετείχε στην επιχείρηση διάσωσης.
Η πολύωρη, πέρα από κάθε όριο, 34ωρη παραμονή μεγάλου αριθμού επιβαινόντων μέσα στο πλοίο, με τη φωτιά να καίει τα σπλάχνα του, έθετε τους επιβαίνοντες σε διαρκή, μεγάλο κίνδυνο, με πολλές πιθανότητες ανυπολόγιστων συνεπειών, γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις είναι υπαρκτά όλα τα ενδεχόμενα, όπως αυτά της απώλειας μεγάλου αριθμού ανθρωπίνων ζωών από την ίδια την πυρκαγιά, την αναγκαστική –χωρίς σχέδιο εκκένωση του πλοίου, τις ανοργάνωτες κινήσεις απελπισίας, την κατάρρευση του σκάφους, την μεγάλη κλίση, ακόμα και την ανατροπή του.
Με την πρακτική που ακολουθήθηκε, διαμορφώθηκαν συνθήκες μιας μεγάλης ναυτικής τραγωδίας.
Αυτή είναι πραγματικότητα. Οι κινήσεις που έγιναν ήταν στην κόψη του ξυραφιού, είχαν μεγάλο «ρίσκο». Οι επιβάτες και το πλήρωμα ήρθαν στη θέση του «μελλοθάνατου» και αυτό πρέπει να εκτιμηθεί αντικειμενικά, με σοβαρότητα.
Από αυτήν τη σκοπιά, με σεβασμό στους δέκα νεκρούς, στους αγνοούμενους, στους επιβαίνοντες και στις οικογένειές τους, αλλά και σε όσους πήραν μέρος στην επιχείρηση διάσωσης, με προσεκτική εκτίμηση των δυσκολιών μιας τόσο σύνθετης διαδικασίας, απαιτείται πολύ αυστηρή αντιμετώπιση των κρίσιμων ερωτημάτων που προκύπτουν, ώστε να βγουν, με την παρέμβαση του εργατικού κινήματος, ουσιαστικά συμπεράσματα. Να μην περάσει η λογική της συγκάλυψης, να καταλογιστούν ευθύνες και να διεκδικηθούν μέτρα που θα εμποδίσουν την επανάληψη παρόμοιου ναυτικού εγκλήματος.
Είναι γεγονός πως μετά από μεγάλα ναυάγια και πυρκαγιές, παρατηρείται μια κινητικότητα, ανακοινώνονται κάποια μέτρα. Στην πορεία, όμως, η παραβίαση των κανόνων προστασίας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, αλλά και τα κενά στο μηχανισμό έρευνας και διάσωσης διαιωνίζονται.
Επιδρά καθοριστικά το κυνήγι του κέρδους, που σημαδεύει τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης και η πολιτική που υπηρετεί τα εφοπλιστικά συμφέροντα, η οποία, ανεξάρτητα από διαχειριστή, τόσα χρόνια μειώνει τον αριθμό του πληρώματος και αντιμετωπίζει ως κόστος τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας, τις υποδομές και τα μέσα που μπορούν να συμβάλουν στην προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Αυτό είναι το καθοριστικό ζήτημα που βρίσκεται πίσω από κάθε ένα ναυτικό έγκλημα. Αυτή είναι η βασική αιτία των ναυτικών τραγωδιών που συστηματικά γίνεται προσπάθεια να συσκοτιστεί με την αναζήτηση «εξιλαστήριων θυμάτων» και να υποκατασταθεί από το «ανθρώπινο λάθος», που κι αυτό εκδηλώνεται στο περιβάλλον που διαμορφώνουν οι παρεμβάσεις των εφοπλιστικών εταιρειών και η γενικότερη αντεργατική πολιτική.
Προκύπτουν ζητήματα πρόληψης και αντιμετώπισης
Μέσα από την εξέταση των «ναυτικών ατυχημάτων» ξεχωρίζουν δύο κατηγορίες θεμάτων:
Η μια κατηγορία αφορά στην πρόληψη, ώστε να αποφευχθεί το ναυάγιο, η πυρκαγιά κ.λπ. κι εδώ προκύπτουν προβλήματα παραβιάσεων συγκεκριμένων κανόνων, με ευθύνη των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και των κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών.
Η άλλη αφορά στην αντιμετώπιση του συμβάντος, ώστε να μειωθούν οι συνέπειες και να αποφευχθεί η απώλεια ανθρώπινων ζωών, κι εδώ προκύπτουν ζητήματα ελλείψεων σε υποδομές, ευθύνες για το σχεδιασμό, που πολλές φορές απαιτεί συντονισμό διακρατικών κινήσεων, όπως στην προκειμένη περίπτωση του «NORMAN ATLANTIC».
Υπάρχουν ορισμένα δεδομένα.
Πρώτο, οι κανόνες ασφαλείας για όλα τα πλοία και ιδιαίτερα για τα πλοία που μεταφέρουν επιβάτες και υπάρχει ο κίνδυνος μεγάλης τραγωδίας, επιβάλλεται να είναι τόσο ουσιαστικοί, αυστηροί, που να ελαχιστοποιούν κάθε περίπτωση «ατυχήματος», κάθε περίπτωση πχ. πυρκαγιάς, και να εξασφαλίζονται τα κατάλληλα μέτρα πυροπροστασίας και πυρόσβεσης, που θα μπλοκάρουν τη φωτιά στη γέννησή της. Από αυτήν τη σκοπιά, πρέπει να εξεταστεί η πυρκαγιά στο «NORMAN ATLANTIC» και να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις στις εύστοχες ερωτήσεις των ναυτεργατικών σωματείων ΠΕΜΕΝ – «ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ» – Μαγείρων και Ρυμουλκών, που θέτουν μεταξύ των άλλων τα εξής ζητήματα:
Ποιες είναι οι πραγματικές αιτίες της πυρκαγιάς, αν λειτούργησαν τα μέσα άμεσης ανίχνευσης της φωτιάς και έγκαιρης πυρόσβεσης, αν υπήρχε η αναγκαία στεγανότητα του πλοίου και γιατί δεν έγινε δυνατό να αντιμετωπιστεί η πυρκαγιά από την αρχή.
Ποιο είναι το ιστορικό του πλοίου, αν είναι μετασκευασμένο οχηματαγωγό, αν δικαιολογείται η παρουσία τόσο μεγάλου αριθμού επιβατών και οχημάτων, αν η οργανική σύνθεση του πλοίου κάλυπτε τις ανάγκες, αν ήταν επαρκή και λειτούργησαν τα μέσα διάσωσης.
Επίσης, να δοθεί απάντηση:
Γιατί δόθηκε άδεια απόπλου σε επιβατηγό – οχηματαγωγό πλοίο χωρίς να έχουν αντιμετωπιστεί οι σοβαρές παρατηρήσεις που σημειώθηκαν από τους επιθεωρητές κατά τη διάρκεια του ελέγχου αξιοπλοΐας στις 19 Δεκέμβρη 2014 και αφορούν προβλήματα στο σχέδιο εκκένωσης του πλοίου, στις πόρτες που εξασφαλίζουν τη στεγανότητα τμημάτων του, τα φώτα εκτάκτου ανάγκης κ.ά.;
Επιπλέον, να δοθεί απάντηση για το BLACKOUT, γιατί έμεινε το πλοίο ακυβέρνητο, έρμαιο, βάζοντας σε ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους τη ζωή των επιβαινόντων;
Χρειάζεται να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις
Δεύτερο, η πυρκαγιά εκδηλώθηκε κοντά σε στεριές και όχι στα πέρατα της Γης! Εκδηλώθηκε στα ανοικτά της Κέρκυρας, ανάμεσα στις ελληνικές, τις ιταλικές και τις αλβανικές ακτές σε μια ελεγχόμενη, προσβάσιμη περιοχή, παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Τα μετεωρολογικά δελτία μιλούν για δύναμη του ανέμου 7 – 8 της κλίμακας μποφόρ και η πείρα δείχνει πως η επιχείρηση διάσωσης μπορεί -είναι υποχρεωτικό- να οργανωθεί και σε συνθήκες μεγαλύτερης κακοκαιρίας.
Άλλωστε, οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι το πλοίο προσέγγισαν ιταλικά ψαράδικα, διασώθηκαν δεκάδες επιβάτες που απομακρύνθηκαν μέσα σε σωσίβια λέμβο, διασώθηκαν επιβάτες που εγκατέλειψαν το πλοίο με «βαρελάκια» και παρελήφθησαν από παραπλέοντα πλοία.
Γύρω από το «NORMAN ATLANTIC» κινήθηκε από τις πρώτες ώρες αριθμός εμπορικών πλοίων, διαμορφώθηκαν δυνατότητες μαζικής μεταφοράς των επιβατών και εκκένωσης του πλοίου που δεν αξιοποιήθηκαν.
Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε στις 4 το πρωί της Κυριακής 28 Δεκέμβρη, σημειώθηκε πολύ μεγάλη καθυστέρηση στην επιχείρηση διάσωσης, χάθηκε πολύτιμος χρόνος και επιβάλλεται να εξεταστούν πολύ συγκεκριμένα ζητήματα.
Για παράδειγμα, πότε άρχισε και πώς οργανώθηκε η επιχείρηση διάσωσης, ώστε συντονισμένα να κινηθούν πολεμικά πλοία, ελικόπτερα παντός καιρού και ρυμουλκά – ναυαγοσωστικά ανοικτής θαλάσσης από την Ιταλία, την Ελλάδα και κατά το δυνατόν από την Αλβανία, για μια ολόκληρη μέρα, πριν νυχτώσει;
Το θέμα δεν μπορεί να ξεπεραστεί με το αιτιολογικό της κακοκαιρίας, γιατί τα σύγχρονα πολεμικά πλοία, τα Super Puma και τα ναυαγοσωστικά ανοικτής θαλάσσης, διαθέτουν την ταχύτητα, την ιπποδύναμη, τα μέσα και τις δυνατότητες να φθάσουν έγκαιρα στο συμβάν, να κινηθούν ακόμα και σε πολύ χειρότερες καιρικές συνθήκες, σε συνθήκες ωκεανού, σε ανοικτές θάλασσες, όπως έχουν αποδείξει άλλες περιπτώσεις.
Ακόμα και στο ναυάγιο του «Φίλιππος Κ ΙΙ» ανοικτά της Σκύρου, το Φλεβάρη του 2002, με ισχυρότερη δύναμη ανέμου και υψηλότερα κύματα, η διάσωση έγινε με ελικόπτερο παντός καιρού.
Κι εδώ υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα.
Αξιοποιήθηκαν όλα τα ελικόπτερα παντός καιρού και οι δυνατότητές τους; Μπορούσε να αξιοποιηθεί ο χρόνος ύφεσης των καιρικών φαινομένων (που σημειώθηκε στην περιοχή μετά το μεσημέρι της Κυριακής) για να επιτευχθεί προσέγγιση και εγκατάλειψη του πλοίου;
Μπορούσε να σταλεί έγκαιρα ελικοπτεροφόρο, να γίνουν συνδυασμένες ενέργειες πολεμικών πλοίων και ελικοπτέρων, να αξιοποιηθεί το ελικοδρόμιο των πολεμικών πλοίων και να κερδηθεί χρόνος, να αποφευχθεί πχ. η μετάβαση των ελικοπτέρων στο Λέτσε της Ιταλίας για την αποβίβαση διασωθέντων;
Οι ιταλικές αρχές είχαν την πρώτη ευθύνη της διάσωσης, αλλά ο συντονισμός με τις ελληνικές και τις αλβανικές αρχές συνιστά βασικό στοιχείο της επιχείρησης. Πώς εκδηλώθηκε αυτό στην πράξη; Εξαντλήθηκαν όλοι οι τρόποι και τα μέσα; Γιατί δεν έγινε δυνατή η καθέλκυση του πλοίου για να οδηγηθεί στο πιο κοντινό λιμάνι;
Η πυρκαγιά στο «NORMAN ATLANTIC» προειδοποιεί
Όλα αυτά επιβάλλεται να εξεταστούν με μεγάλη προσοχή. Υπάρχουν ευθύνες.
Η πυρκαγιά στο «NORMAN ATLANTIC» προειδοποιεί. Η γεωγραφική θέση της χώρα μας και η αυξημένη κίνηση επιβατικών πλοίων που μεταφέρουν εκατομμύρια ανθρώπους τονίζουν την αναγκαιότητα ενίσχυσης της πάλης των ναυτεργατών και του εργατικού κινήματος για τα ζητήματα της ασφάλειας και της προστασίας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, με στόχους που συγκρούονται με την ανάπτυξη που καθορίζεται από το κέρδος, με την εξουσία που υπερασπίζεται τα εφοπλιστικά συμφέροντα, γιατί ακριβώς αυτά είναι η «πηγή του κακού».
Μπορεί να περνάει ένα διάστημα που δε ζούμε μια ναυτική τραγωδία και αυτό να εφησυχάζει και να αμβλύνει τα αντανακλαστικά, αλλά σε κάθε περίπτωση η «φωτιά» σιγοκαίει και διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για ναυτικά εγκλήματα και αδικοχαμένες ζωές στο βωμό του καπιταλιστικού κέρδους.
Σε αυτήν την κατεύθυνση αποκτούν σήμερα μεγάλη σημασία οι στόχοι που αφορούν τον επαρκή αριθμό, κατάλληλα εκπαιδευμένου πληρώματος, τα μέτρα ασφαλείας, αλλά και τα μέσα, τις υποδομές που μπορούν να εκπληρώσουν καθοριστικό ρόλο σε μια επιχείρηση διάσωσης.
Η Αδριατική, για παράδειγμα, η Μεσόγειος, το Αιγαίο, η Μαύρη Θάλασσα δίνουν τη δυνατότητα για μονιμότερο σχεδιασμό, για σταθμούς διάσωσης τουλάχιστον τη χειμερινή περίοδο και τη διάθεση των κατάλληλων μέσων. Αλλά, αυτή η επιλογή απαιτεί πολιτική που μπορεί να ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες και να υπερασπιστεί τις ανθρώπινες ζωές κι αυτό επιβάλλεται να προβληματίσει τον κάθε άνθρωπο του μόχθου.
Το ΚΚΕ παλεύει χρόνια τις θέσεις αυτές. Συγκρούεται αποφασιστικά με τους εφοπλιστές και τις αντεργατικές πολιτικές των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αποκαλύπτει τον επικίνδυνο ρόλο της Κοινής Ναυτιλιακής Πολιτικής της ΕΕ και των κομμάτων που τη στηρίζουν, δίνει προτεραιότητα στην πάλη για την προστασία της ανθρώπινης ζωής κι αυτά είναι κριτήρια για τους ναυτεργάτες και τους άλλους εργαζόμενους.
*Ο Γιώργος Μαρίνος είναι μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ
Ανθρώπινη ζωή και κερδοφορία
Δημοσίευση: Τετ, 31/12/2014 – 08:06
Μια σειρά ερωτήματα που έθεσαν τα ταξικά συνδικάτα, από την πρώτη ώρα της ναυτικής τραγωδίας με το «Norman Atlantic», παραμένουν αναπάντητα από την κυβέρνηση, την εταιρεία που είχε ναυλώσει το πλοίο, καθώς και την πλοιοκτήτρια εταιρεία.
Από τα μισόλογα, τις αλληλοκατηγορίες για το μπάχαλο στις λίστες των επιβατών, τις μαρτυρίες των διασωθέντων και τα στοιχεία που αποκάλυψαν τα ναυτεργατικά σωματεία, προκύπτουν πλευρές που αφορούν συνολικά τις θαλάσσιες συγκοινωνίες, την προστασία και ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στα καράβια, ναυτεργατών και επιβατών, και πρέπει να προβληματίσουν τους εργαζόμενους και το λαό.
Ενα πρώτο αδιαμφισβήτητο στοιχείο είναι ότι το πλήρωμα ήταν ανεπαρκές, για να αντιμετωπίσει ένα συμβάν τέτοιας έκτασης. Το ελλιπές, όμως, πλήρωμα είναι αποτέλεσμα της μείωσης των οργανικών συνθέσεων στα πλοία, του ελάχιστου δηλαδή προβλεπόμενου προσωπικού, προκειμένου οι εφοπλιστές να περιορίσουν το λεγόμενο «εργατικό κόστος» στα καράβια και να αυξάνουν τα κέρδη τους.
Τη στρατηγική αυτή επιλογή, με βάση και κατευθύνσεις της ΕΕ, υπηρετούν με συνέπεια όλοι οι αντιναυτεργατικοί νόμοι που ψηφίστηκαν και στην Ελλάδα τα τελευταία κυρίως χρόνια, με το σημερινό υπουργό Ναυτιλίας να χαρακτηρίζει «αναχρονισμό» το προηγούμενο καθεστώς για τις οργανικές συνθέσεις στα πλοία.
Οταν, όμως, οι ναυτεργάτες, με πρωτοπόρες τις ταξικές δυνάμεις, αντέδρασαν σ’ αυτές τις αλλαγές, ο αγώνας τους λοιδορήθηκε και συκοφαντήθηκε από αυτούς που σήμερα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τους νεκρούς και τους αγνοούμενους.
Τα ταξικά ναυτεργατικά σωματεία αποκάλυψαν, επίσης, ότι το συγκεκριμένο πλοίο είχε ελεγχθεί λίγες μέρες πριν το ναυτικό «ατύχημα» και είχαν διαπιστωθεί ελλείψεις σε σημεία που σχετίζονται άμεσα με την τραγωδία που ακολούθησε. Η απάντηση της κυβέρνησης είναι ότι η πλοιοκτήτρια εταιρεία είχε διορία να καλύψει τις ελλείψεις και γι’ αυτό ήταν «νόμιμη».
Αποδείχτηκε, όμως, ότι οι επιβάτες και το πλήρωμα του «Norman Atlantic» δεν είχαν καμιά διορία. Τι δείχνει αυτό; Οτι όλη η νομοθεσία και ο μηχανισμός των ελέγχων, είτε αφορά τις Λιμενικές Αρχές, είτε τους ιδιωτικούς πλέον νηογνώμονες, είναι προσαρμοσμένα στα εφοπλιστικά συμφέροντα, τα προστατεύουν σαν κόρη οφθαλμού και γι’ αυτό είναι επικίνδυνα για τη ζωή και την ασφάλεια στη θάλασσα. Το επιβεβαιώνει περίτρανα το ναυτικό «ατύχημα» με το «ΣΑΜΙΝΑ», που βούλιαξε με όλα τα «πιστοποιητικά ασφαλείας» στα συρτάρια του.
Τεράστια ερωτηματικά υπάρχουν ακόμα για τις συνθήκες που ξέσπασε η πυρκαγιά, το χρόνο και τον τρόπο αντίδρασης της εταιρείας και των αρμόδιων αρχών, την όλη διαδικασία και τα μέσα της διάσωσης.
Αυτό που μένει, όμως, σαν γενική αίσθηση, είναι η προσπάθεια να απλωθεί ένα «πέπλο προστασίας» γύρω από τη ναυτιλιακή εταιρεία, να αθωωθεί συνολικά το εφοπλιστικό κεφάλαιο, να φορτωθούν οι ευθύνες στους «λάθος χειρισμούς» του πληρώματος. Το έργο είναι χιλιοπαιγμένο μετά από κάθε ανάλογο περιστατικό, πολύ περισσότερο όταν υπάρχουν χαμένες ανθρώπινες ζωές.
Απ’ όπου κι αν πιάσει κανείς το νήμα, καταλήγει στο ίδιο σημείο: Οσο τα καράβια και οι θαλάσσιες συγκοινωνίες είναι στα χέρια ιδιωτών, όσο κίνητρο για να γυρνάει η προπέλα είναι το καπιταλιστικό κέρδος, η ανθρώπινη ζωή, η ασφάλεια επιβατών και ναυτεργατών θα βγαίνουν στη διατίμηση, μαζί με το δικαίωμα στη γρήγορη, σύγχρονη και φτηνή ακτοπλοΐα.
Με τραγικό τρόπο αναδεικνύεται, λοιπόν, το ασυμβίβαστο των εργατικών – λαϊκών αναγκών (στην προκειμένη περίπτωση της ασφαλούς εργασίας και μεταφοράς), με τους στόχους κερδοφορίας του κεφαλαίου. Την ίδια στιγμή, που, τόσο η συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, προσπαθούν να μας πείσουν ότι η κατοχύρωση της ανάκαμψης των κερδών είναι προϋπόθεση για τη λαϊκή ευημερία. Την ίδια στιγμή, που προσπαθούν να μας πείσουν ότι η σωτηρία του λαού δεν προϋποθέτει το ξήλωμα όλου του αντεργατικού, αντιλαϊκού πλαισίου που δίνει και στους εφοπλιστές το δικαίωμα να ασυδοτούν.
Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από τη στήλη HYPERLINK “http://www.rizospastis.gr/columnStory.do?publDate=31/12/2014&id=15537&columnId=7401” t “_blank” «Η Αποψή μας» του Ριζοσπάστη, Τετάρτη 31 Δεκέμβρη 2014.
