1 Ιανουαρίου 2015
Τ’ όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη.
Τ’ όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη.
Τα λόγια της αγάπης κάτω απ’ τα δέντρα,
είναι η ειρήνη.
Ο πατέρας που γυρνάει τ’ απόβραδο μ’ ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια
μ’ ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα
κ’ οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του
είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο,
είναι η ειρήνη.
Όταν οι ουλές απ’ τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου
και μες στους λάκκους που ‘σκαψαν οι οβίδες φυτεύουμε δέντρα
και στις καρδιές που ‘καψε η πυρκαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα
κ’ οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο
ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου,
είναι η ειρήνη.
Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδι,
τότε που το σταμάτημα του αυτοκίνητου στο δρόμο δεν είναι φόβος,
τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος,
και το άνοιγμα του παράθυρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός
γιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του,
είναι η ειρήνη.
Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ’ ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει.
Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ’ άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως,
και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως
είναι η ειρήνη.
Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες,
τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα,
τότε που τ’ ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ’ το σύγνεφο
όπως βγαίνει απ’ το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο
είναι η ειρήνη.
Τότε που η μέρα που πέρασε
δεν είναι μια μέρα που χάθηκε
μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδι
κ’ είναι μια κερδισμένη μέρα κ’ ένας δίκαιος ύπνος,
τότε που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του
να κυνηγήσει τη λύπη απ’ τις γωνιές του χρόνου
είναι η ειρήνη.
Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού,
είναι τ’ αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής.
Όταν λες: αδελφέ μου – όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε,
όταν χτίζουμε και τραγουδάμε
είναι η ειρήνη.
Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά
κ’ οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία,
τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού
το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος
είναι η ειρήνη.
Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων,
είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου,
είναι το χαμόγελο της μάνας.
Μονάχα αυτό.
Τίποτ’ άλλο δεν είναι η ειρήνη.
Και τ’ αλέτρια που χαράζουν βαθειές αυλακιές σ’ όλη τη γης
ένα όνομα μονάχα γράφουν:
Ειρήνη. Τίποτ’ άλλο. Ειρήνη.
Πάνω στις ράγες των στίχων μου
το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον
φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα
είναι η ειρήνη.
Αδέρφια μου,
μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει
όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του.
Δόστε τα χέρια, αδέρφια μου,
αυτό ‘ναι η ειρήνη.
ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953
[Γιάννης Ρίτσος, “Ειρήνη” (αφιερωμένο στον Κώστα Βάρναλη)]
Σημείωση:
Μέσα σε τόσες ευχές που ακούω τούτες τις μέρες, η “Ειρήνη” τού Ρίτσου μού φάνηκε ως ο καλύτερος τρόπος να υποδεχτώ “ιστολογικά” τον καινούργιο χρόνο. Το ποίημα γράφτηκε λίγο καιρό αφ’ ότου ο ποιητής είχε ξεμπερδέψει από μια τετράχρονη ταλαιπωρία του στις εξορίες (Λήμνος, Μακρόνησος, Αη-Στράτης) και περιλαμβάνεται στην συλλογή “Αγρύπνια”, η οποία πρωτοεκδόθηκε στο Βουκουρέστι, το 1953. Τον επόμενο χρόνο, η “Αγρύπνια” εκδόθηκε και στην Αθήνα, από τις εκδόσεις Πυξίδα. Μετά ανέλαβαν οι εκδόσεις Κέδρος, απ’ όπου το το 1983 κυκλοφόρησε η 20η έκδοσή της (!), η οποία χρησιμοποιήθηκε εδώ. Το 1991, ο Κέδρος κυκλοφόρησε την 23η έκδοση της συλλογής, η οποία έχει ήδη εξαντληθεί κι αυτή. Τέλος, η “Αγρύπνια” περιλαμβάνεται στον Β’ Τόμο της 16τομης (!) συγκεντρωτικής έκδοσης του Κέδρου “Γιάννης Ρίτσος – Ποιήματα”. Δυστυχώς και αυτός ο τόμος είναι εξαντλημένος. Σήμερα, πρωτοχρονιά, το ιστολόγιο εύχεται να φιλοτιμηθεί κάποιος μεγάλος εκδοτικός οίκος μέσα στο 2015 και να βάλει μπρος μια ολοκληρωμένη έκδοση του συνολικού έργου τού ποιητή τής Ρωμηοσύνης.
