«Επίκαιρα» | Λεωνίδας Βατικιώτης
Με επιτυχία πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες της δεύτερης συνάντησης των μελών της Επιτροπής Αλήθειας Δημόσιου Χρέους που ξεκίνησαν τη Δευτέρα 4 Μαΐου και ολοκληρώθηκαν την Τετάρτη 6 Μαΐου. Έναν σχεδόν μήνα μετά την πρώτη συνάντηση, η παρούσα συζήτηση αφιέρωσε τον περισσότερο χρόνο της -τις δύο πρώτες μέρες για την ακρίβεια- στην εξέταση των συστατικών μερών του ελληνικού χρέους (EFSF, διμερή δάνεια, ΔΝΤ, ΕΚΤ, ιδιώτες πιστωτές κ.λπ.), στη βάση εισηγήσεων που είχαν προετοιμάσει τα μέλη της, και σε άλλα ζητήματα, όπως αυτά που άπτονται νομικών θεμάτων των Μνημονίων και των δανειακών συμβάσεων κ.ά.
Μιλώντας ο Βέλγος πολιτικός επιστήμονας και ειδικευμένος σε θέματα δημόσιου χρέους Ερίκ Τουσέν, ο οποίος έχει αναλάβει και τον επιστημονικό συντονισμό της Επιτροπής Αλήθειας, στάθηκε στη μετάδοση του «ιού» του λογιστικού ελέγχου, όπως, για παράδειγμα, στην περιφέρεια της Χώρας των Βάσκων, όπου το 2016 θα ξεκινήσει λογιστικός έλεγχος για να διερευνήσει τις συνθήκες σχηματισμού του χρέους, και στην Αργεντινή, όπου το Κογκρέσο έλαβε μια αντίστοιχη απόφαση.
Σε ό,τι αφορά στα καθ” ημάς, ο κ. Τουσέν τόνισε τη σχετική ευκολία που παρουσιάζει το ελληνικό χρέος υπό την εξής έννοια: τόσο την πενταετία 2005-2010 όσο και την επόμενη, επίμαχη πενταετία 2010-2015 οι όροι δανεισμού στη χώρα μας παρουσιάζουν μια εκπληκτική ομοιομορφία, με τους ίδιους πρωταγωνιστές, τους ίδιους κανόνες, τους ίδιους νόμους και σε κάθε περίπτωση τους πιστωτές όχι απλώς να ξέρουν πολύ καλά πού θα κατευθυνθούν τα χρήματά τους, αλλά να θέτουν, μάλιστα, τους όρους και να αποφασίζουν πώς και πού θα δοθούν.
Σε αυτό το πλαίσιο ο λογιστικός έλεγχος, που θα αποδείξει ποιο μέρος του χρέους είναι απεχθές, παράνομο, μη νομιμοποιημένο κ.λπ., δεν θα δείξει μόνο ότι μπορεί να διαγράφει-ότι, δηλαδή, η ελληνική κυβέρνηση διαθέτει τα επιχειρήματα εκείνα που θα της επέτρεπαν να προχωρήσει σε παύση πληρωμών. Θα βοηθήσει επίσης τη Δικαιοσύνη να προχωρήσει σε διώξεις, τη νομοθετική εξουσία να ψηφίσει νόμους ώστε να μην επαναληφθούν ανάλογες κρίσεις και, το σημαντικότερο, θα πάρουν ένα μάθημα οι πιστωτές, καθώς θα αντιληφθούν ότι δεν μπορούν να δανείζουν αφειδώς, ξέροντας πως σε κάθε περίπτωση και με κάθε τίμημα, ακόμη, δηλαδή, και σε βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα πάρουν τελικά πίσω τα χρήματά τους. «Πρέπει να μάθουν ότι υπάρχει τίμημα για τις πράξεις τους», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ερίκ Τουσέν στην αίθουσα της Γερουσίας στη Βουλή, όπου συνεδρίασε η Επιτροπή Αλήθειας.
Λεφτά υπήρχαν… για τους συμβούλους
Η πρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου, διάβασε τους «όρους αναφοράς» υπό τους οποίους συγκροτείται η Επιτροπή Αλήθειας, όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι «τα μέλη της Επιτροπής δεν θα πάρουν κανενός είδους αποζημίωση για την εργασία τους». Με την ευκαιρία, μάλιστα, δεν παρέλειψε να αναφέρει πόσο έχουν κοστίσει στον φορολογούμενο της Ελλάδας τα πλήθη άλλων συμβούλων που είχαν διορίσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις, χωρίς ποτέ, ωστόσο, να απασχολήσουν τον Τύπο. Όπως, για παράδειγμα, οι νομικοί που είχαν προσληφθεί για τη Siemens με ωρομίσθιο 500 ευρώ και κόστισαν συνολικά 1 εκατ. ευρώ στο Ελληνικό Δημόσιο, μόνο και μόνο για να απαλλάξουν τη διεφθαρμένη γερμανική εταιρεία από τις κατηγορίες που αντιμετώπιζε και να μπορεί ανενόχλητη να επιδεικνύει τα διαπιστευτήρια διαφάνειας…
Εξίσου σκανδαλώδη είναι τα ποσά που έχουν λάβει οι κάθε λογής σύμβουλοι ιδιωτικοποιήσεων. Για παράδειγμα, η ετήσια έκθεση για το 2014 του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), που εκδόθηκε πρόσφατα, αναφέρει ότι όλη την περσινή χρονιά τα έξοδα συμβούλων για τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και λοιπών συναλλαγών των τεσσάρων συστημικών τραπεζών που καταβλήθηκαν από το Ταμείο ανήλθαν σε 14,5 εκατ. ευρώ (έναντι 8,5 εκατ. ευρώ για το 2013). Και επ” αυτού όμως επικράτησε σιωπή, κι ας ξοδεύτηκαν 6 εκατ. ευρώ επιπλέον…
Στους «όρους αναφοράς» τονίζεται ότι «ο συνολικός σκοπός του λογιστικού ελέγχου που θα πραγματοποιηθεί από την Επιτροπή Αλήθειας Δημόσιου Χρέους είναι να εξετάσει τη φύση και την έκταση του δημόσιου χρέους της χώρας, όπως επίσης και τις διαδικασίες που σχετίζονται με τις συμφωνίες ή/και τη συσσώρευση του χρέους και τις επιπτώσεις των περικοπών ή των αλλαγών στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, προγραμμάτων και βοηθημάτων στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ευημερία όλων των ανθρώπων που ζουν στην Ελλάδα προκειμένου να διαπιστώσουν ποιο μέρος μπορεί να προσδιοριστεί ως μη νομιμοποιημένο, παράνομο, απεχθές ή μη βιώσιμο».
Τον Ιούνιο η πρώτη «γεύση»
Κοινή συμφωνία και των τριάντα περίπου μελών της Επιτροπής Αλήθειας από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Γαλλία, Ισπανία, Βέλγιο, Νορβηγία, Αγγλία, Κύπρος, Ισημερινός) που παρευρέθηκαν στις συζητήσεις ήταν η ανάγκη έκδοσης εντός του Ιουνίου ενός προκαταρκτικού πορίσματος, το οποίο να συγκεντρώνει τα μέχρι τότε ευρήματα της συζήτησης. Η ανάγκη δημοσιοποίησης του πορίσματος πηγάζει από την ταχύτητα των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους δανειστές και την ισχυρή πιθανότητα πολύ γρήγορα να υπογράφει μια επώδυνη συμφωνία.
Το πόρισμα, με βάση τις συζητήσεις που γίνονται στο πλαίσιο της Επιτροπής Αλήθειας, θα ξεκινά παρουσιάζοντας τη σύνθεση του ελληνικού δημόσιου χρέους κατά πιστωτή. Για κάθε πιστωτή θα δημιουργηθεί ένα πλήρες προφίλ, που θα περιλαμβάνει το σύνολο των δανείων και τις ημερομηνίες των δόσεων, τους όρους των δανείων (ονομαστικό ή σταθερό επιτόκιο, επίπεδο επιτοκίου και λήξη), τους πολιτικούς όρους υπό τους οποίους χορηγήθηκαν τα δάνεια, τις αλλαγές στις αρχικές συνθήκες, το πρόγραμμα αποπληρωμών τόκων και επιτοκίων και πού χρησιμοποιήθηκαν τα δάνεια αυτά.
Στο δεύτερο κεφάλαιο θα εξετάζεται το κάθε είδος χρέους: δάνεια (διμερή, EFSF, ΔΝΤ), ομόλογα (μη αναδιαρθρωμένα, κατά νόμισμα, λήξη, επιτόκιο, γεωγραφική κατανομή) και βραχυχρόνια έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου (κατά ημερομηνία έκδοσης, ύψος επιτοκίου, σχέδιο αποπληρωμής κ.ά.), ενώ στο τρίτο κεφάλαιο θα γίνει αξιολόγηση των χρεών σε σχέση με τη βιωσιμότητα, την παρανομία, τη μη νομιμοποίηση και τον απεχθή χαρακτήρα τους. Για παράδειγμα, θα διερευνηθούν οι συνθήκες υπό τις οποίες υπογράφηκαν τα Μνημόνια τον Μάιο του 2010 και τον Φεβρουάριο του 2012 και οι επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα του πληθυσμού της Ελλάδας.
Στο τέταρτο κεφάλαιο η μακροοικονομική ομάδα θα αναλύσει τη βιωσιμότητα του χρέους σε σχέση με την ικανότητα αποπληρωμής, ενώ στο πέμπτο θα εξεταστούν οι συνθήκες υπό τις οποίες αυξήθηκε το χρέος πριν από την έλευση της τρόικας, από το 1990 ως το 2010. Ειδικότερα, θα εξεταστεί κατά πόσο εκείνο το χρέος ήταν αποτέλεσμα παρατυπιών ή διαφθοράς. Στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο θα υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ της διαγραφής του χρέους, ενώ στο τέλος του πορίσματος θα δημοσιευτεί ένα ολόκληρο κεφάλαιο με τίτλο «Νομικές πλευρές των μονομερών δράσεων» που θα αφορά ειδικά στην Ελλάδα.
Και μένει να δούμε πώς θα αξιοποιηθεί αυτή η πολύτιμη δουλειά…
