μηνολόγιον σεπτεμβρίου 2015

Posted by sarant στο 1 Σεπτεμβρίου, 2015

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα (για παράδειγμα, η θανή του Φιλύρα ήταν στις 9.9.1942).

Ο Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του χρόνου, παρόλο που ετυμολογικά παραπέμπει στον (λατινικό) αριθμό εφτά. Βλέπετε, στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, που είχε πρώτο μήνα του τον Μάρτιο, ήταν όντως ο έβδομος μήνας. Όταν μετά προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, οι ονομασίες των άλλων μηνών δεν άλλαξαν κι έτσι οι μήνες από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο βρίσκονται σε ετυμολογική αναντιστοιχία. Στα βυζαντινά χρόνια, το πολιτικό και το εκκλησιαστικό έτος άρχιζαν τον Σεπτέμβρη και επιβίωση αυτού έχουμε στο ημερολόγιο που τη σημερινή μέρα τη χαρακτηρίζει «αρχή ινδίκτου».

Από τις λαϊκές ονομασίες που έχει ο Σεπτέμβρης, η γνωστότερη είναι Τρυγητής, διότι τότε γίνεται ο τρύγος, η συγκομιδή των σταφυλιών, μέγιστο γεγονός στον παλιό αγροτικό κόσμο. Στην πόλη, ο Σεπτέμβρης είναι ο μήνας που ανοίγουν τα σχολεία, που επιστρέφει ο κόσμος από τις διακοπές, είναι δηλαδή ο μήνας ενός νέου ξεκινήματος -αρχίζει η νέα ακαδημαϊκή χρονιά, ενώ ακόμα βλέπει κανείς το “ραντεβού τον Σεπτέμβρη” των παλιότερων χειμερινών κινηματογράφων, παρόλο που εδώ και καιρό πολλοί συνεχίζουν ολοχρονίς τη λειτουργία τους.

Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του έλεγαν παλιότερα για το άνοιγμα των σχολείων, κάτι που τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα γινόταν στις 11 του Σεπτέμβρη. Ύστερα από 14 χρόνια, φέτος θα είναι η πρώτη χρονιά που το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς δεν θα σημαίνει κάτι ιδιαίτερο για μένα και η 11η Σεπτεμβρίου θα μείνει απλώς με την επέτειο της επίθεσης στους Δίδυμους Πύργους.

Ο Σεπτέμβρης είναι μήνας που έχει δικό του ουσιαστικό: τα Σεπτεμβριανά είναι το πογκρόμ εναντίον των Ρωμιών της Πόλης το 1955. “Μαύρος Σεπτέμβρης”  ονομάστηκε η αιματηρή καταστολή των Παλαιστινίων στην Ιορδανία τον Σεπτέμβριο του 1970 και στη συνέχεια η μαχητική παλαιστινιακή οργάνωση που πραγματοποίησε τα επόμενα χρόνια μια σειρά από θεαματικά τρομοκρατικά χτυπήματα, μερικά απ’ αυτά σχετικά με τον ελληνικό χώρο -και με διασημότερο και σοβαρότερο την επίθεση στους Ισραηλινούς αθλητές στο Μόναχο κατά τη διάρκεια της Ολυμπιάδας του 1972.

Βέβαια, υπάρχουν και πάμπολλες παροιμίες, φράσεις, τραγούδια, διηγήματα, μυθιστορήματα, ταινίες με τον Σεπτέμβρη.

Θα βάλω μερικά για προσάναμμα και περιμένω από εσάς να συμπληρώσετε. Από τραγούδια, ας θυμηθούμε το “Κάθε Σεπτέμβρη” του Δεληβοριά, το «Τον Σεπτέμβριο θυμάμαι» του Μίκη από το θεατρικό έργο «Ένας Όμηρος», το απαραίτητο «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» (τρεις του Σεπτέμβρη να περνάς) του Ανδριόπουλου, καθώς και το «Φίλοι κι αδέρφια» απ’ το Μεγάλο μας τσίρκο, αλλά και το «Θυμήσου το Σεπτέμβρη» του Σπανού.

Από ποιήματα, θα θυμίσω ότι ο Καβάφης (αν και στα κρυμμένα του ποιήματα) απαθανάτισε τον Σεπτέμβρη του 1903. Βιβλία υπάρχουν πολλά με τον Σεπτέμβρη στον τίτλο τους, αλλά δεν ξεχωρίζω κανένα. Από ταινίες, θα αναφέρω τον Σεπτέμβριο του Γούντι Άλεν.

Ο φετινός Σεπτέμβρης βέβαια έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, είναι μήνας εκλογών. Την προηγούμενη φορά που είχαμε εκλογές τον Σεπτέμβρη ήταν το 2007, στις τελευταίες, ας πούμε, εκλογές της αμεριμνησίας (αν και με τις τραγικές πυρκαγιές της Ηλείας). Αλλά για τις εκλογές θα συζητήσουμε ξανά.

Καλό μήνα λοιπόν -και όπως προσφυώς είπε ένας φίλος πέρυσι την ίδια μέρα, μην ευχηθείτε στο γραφείο «καλό φθινόπωρο» ή, πολύ χειρότερα, «καλόν χειμώνα» γιατί οι συνάδελφοί σας μπορεί να σας πετάξουν τον καφέ στο κεφάλι. Ο Νικοκύρης, άλλωστε, ακόμα κάνει διακοπές, ή πιο σωστά προσπαθεί να κάνει ανάμεσα σε εκλογές, διασπάσεις και εκστρατείες προς ανεύρεση φοιτητικών διαμερισμάτων.