Το θέμα είναι τραγικό μεν απλό δε. Δεν μπορεί να δίνονται συντάξεις -και εφάπαξ- χωρίς να τις αντέχουν τα οικονομικά του κράτους και των ταμείων. Οι μειώσεις είναι μονόδρομος. Οταν …ξαναπλουτίσουμε ως χώρα θα …αυξηθούν.
Το κράτος πρέπει να βρει πόρους για χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Ξεκινώντας από τα φέσια που έχει βάλει στον ιδιωτικό τομέα. Αν δεν πάρει μπρος η πραγματική οικονομία, θα φτάσουμε να μην υπάρχουν ούτε τα 390 ευρώ της βασικής σύνταξης.
Ο «γόρδιος δεσμός» του Ασφαλιστικού προκαλεί ασφυξία στην κυβέρνηση
Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών τελείωσε και, μάλιστα, ανεπιτυχώς, αλλά ο «Γόρδιος Δεσμός» του Ασφαλιστικού παραμένει, απειλώντας πλέον με πλήρη ασφυξία την κυβέρνηση, συνολικά το πολιτικό σύστημα και τα οικονομικά του κράτους.
Οι δανειστές επιμένουν στη μείωση 3,2 δισ. ευρώ της κρατικής χρηματοδότησης στα συνταξιοδοτικά ταμεία για να επιτευχθεί ένα «βιώσιμο» πρωτογενές πλεόνασμα στον προϋπολογισμό και ένα βιώσιμο δημόσιο χρέος. Οι ίδιοι δεν πείθονται ότι μία ευρεία αύξηση εισφορών, σε συνθήκες ύφεσης, θα μπορέσει να αντισταθμίσει το κενό που θα αφήσει η υποχρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, ανοίγοντας έτσι το δρόμο σε ευρείες περικοπές όλων των συντάξεων.
Η κυβέρνηση μπορεί να απέτυχε να πείσει τα περισσότερα και μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης να «βάλουν πλάτη» στο νέο Ασφαλιστικό, αλλά το πρόβλημα βρίσκεται μπροστά της και δεν είναι άλλο από το ό,τι πρέπει να περάσει το συντομότερο δυνατό μέτρα στο Συνταξιοδοτικό τα οποία θα αποδώσουν 3,2 δις. ευρώ μέχρι το 2018 (1,9% του ΑΕΠ), τα οποία θα πλήξουντο σύνολο των σημερινών αλλά και των αυριανών συνταξιούχων. Κυβερνητικοί κύκλοι μάλιστα φέρονται να συμφωνούν με την πρόταση του υπ. Εργασίας, κ. Γιώργου Κατρούγκαλου, σύμφωνα με την οποία το Ασφαλιστικό πρέπει να έλθει ως «ενιαίο πακέτο» εντός Δεκεμβρίου για να δοθεί θετικό μήνυμα προς τις αγορές.
Αυτό, όμως, θα δώσει το αντίθετο μήνυμα στους… συνταξιούχους. Συντριπτικά είναι τα χτυπήματα που θα δεχτούν, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από το κυβερνητικό σχέδιο, στις επικουρικές συντάξεις (μείωση 6,6%), στις κύριες συντάξεις (πχ προβλέπεται μείωση 20% στις βασικές και τουλάχιστον άλλο τόσο στις συντάξεις άνω των 1000 ευρώ), στα εφάπαξ και το ΕΚΑΣ που λαμβάνουν οι χαμηλοσυνταξιούχοι.
Το αντιστάθμισμα που προτείνει η κυβέρνηση γι’ αυτές τις περικοπές, όπως πχ αυξήσεις εργοδοτικών εισφορών ή ένα ταμείο στο οποίο θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν πόροι από την αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου, του φυσικού πλούτου κλπ. δεν έχουν ακόμα λάβει το «ΟΚ» από τους δανειστές.
Το νέο Ασφαλιστικό έχει ήδη καθυστερήσει ένα μήνα
Ήδη η κυβέρνηση πάντως έχει καθυστερήσει ένα μήνα για να κάνει κάτι τέτοιο σε σχέση με τις μνημονιακές δεσμεύσεις της.
Το νέο Μνημόνιο προέβλεπε πως κάτι τέτοιο έπρεπε να γίνει έως 31 Οκτωβρίου.
Οι ελληνικές αρχές πήραν άτυπη παράταση 15 ημερών και, έπειτα… 30 ημερών λόγω των πρόωρων εκλογών της 20ης Σεπτεμβρίου για να περάσουν το νέο Ασφαλιστικό και μέχρι και σήμερα, προτελευταία μέρα του Νοεμβρίου δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο.
Το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών (σ.σ. δημοσιεύτηκε στις 15 Οκτωβρίου) που σύστησε ο Υπουργός Εργασίας, κ. Γιώργος Κατρούγκαλος απορρίφθηκε από την κυβέρνηση , ενώ το «πόρισμα» του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής που συμφωνήθηκε την περασμένη Τετάρτη 26 Νοεμβρίου …απορρίφτηκε από την αντιπολίτευση χθες. Το σχέδιο αυτό πο
Τα 1,8 δις. ευρώ από το συνολικό συνταξιοδοτικό πακέτο των 3,2 δις. ευρώ πρέπει να εξοικονομηθούν πάση θυσία έως το τέλος του 2016 βάσει του σχεδίου του προϋπολογισμού του 2016, προκειμένου να συνεχιστεί κανονικά η καταβολή των συντάξεων σε συνθήκες που τα ελλείμματα, αλλά και οι ληξιπρόθεσμες οφειλών των ασφαλιστικών φορέων (Ταμεία, ΕΟΠΥΥ) έχουν γίνει ανεξέλεγκτα. Τα υπόλοιπα 1,4 δις. ευρώ πρέπει να εξοικονομηθούν στο διάστημα 2017 -18.
Το έλλειμμα του κοινωνικού προϋπολογισμού θα κλείσει φέτος στα 1,8 δις. ευρώ αντί πρόβλεψης για …950 εκατ. ευρώ και θα αυξηθεί κατά τουλάχιστο 15% το 2016 έχουν γίνει πλέον ανεξέλεγκτα
Τι προβλέπει το σχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2016
Το σχέδιο στο οποίο φαίνεται να έχει καταλήξει η κυβέρνηση –σύμφωνα με το σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, αλλά και τις μέχρι τώρα πληροφορίες- προβλέπει για το 2016:
· Μείωση των επικουρικών συντάξεων κατά 6,6%. Η κατώτερη επικουρική σύνταξη θα ανέλθει στα 173 ευρώ –δηλαδή κοντά στη μέση επικουρική του ΙΚΑ ΕΤΕΑΜ- και θα πληγούν βάναυσα όσες ανέρχονται πάνω από τα 300 ευρώ
· Μείωση των δικαιούχων ΕΚΑΣ κατά 20% μέσω νέων, πιο αυστηρών εισοδηματικών κριτηρίων. Μ΄ άλλα λόγια θα χάσουν το ΕΚΑΣ 65.000 -70.000 χαμηλοσυνταξιούχοι.
· Μείωση 5-8% των εφάπαξ του Δημοσίου. Το μέσο εφάπαξ που δίδει το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων θα πέσει από τα κοντά 30.000 ευρώ στα 27.000 ευρώ.
· Αύξηση εισφορών στον ΟΓΑ που θα φέρει 101 εκατ. ευρώ περισσότερα έσοδα στο ταμείο (σ.σ. περίπου 25-30% σε ετήσια βάση).
Οι γενικές αρχές του νέου Ασφαλιστικού
Μέσα στο νέο Ασφαλιστικό θα υπάρχουν και μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να συγκεκριμενοποιηθούν και να εφαρμοστούν εντός του 2016 (πχ με υπουργικές αποφάσεις, εγκυκλίους), εφόσον πρώτα ψηφιστούν σε ένα νομοσχέδιο .
Σύμφωνα με την απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής τα μέτρα αυτά είναι τα ακόλουθα :
· Εθνική Σύνταξη των 382 ευρώ έναντι της σημερινής βασικής σύνταξης των 487 ευρώ . Η εθνική σύνταξη θα χρηματοδοτείται από τη φορολογία αποκλειστικά.
• Αναλογική σύνταξη που θα έλθει να «κάτσει» πάνω από την Εθνική Σύνταξη, η οποία θα υπολογιστεί με βάση όχι μόνο τις εισφορές κάθε ασφαλισμένου αλλά και τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης τα οποία αναμένεται να είναι χαμηλά για τους «υψηλο-συνταξιούχους» και υψηλά για τους χαμηλοσυνταξιούχους. Η αναλογική σύνταξη θα προκύπτει από την προσμέτρηση του μισθού (για μισθωτούς) ή του εισοδήματος (για ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες κλπ), το ενιαίο ποσοστό αναπλήρωσης και τα έτη ασφάλισης, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής.
• Ενιαίοι κανόνες παροχών μέσα από ένα ασφαλιστικό ταμείο.
· Ένα ταμείο κύριας ασφάλισης, στο οποίο θα ενσωματωθούν το ΙΚΑ, ο ΟΓΑ, ο ΟΑΕΕ, το ΝΑΤ κλπ. και ένα ταμείο επικουρικής ασφάλισης.
Ανεξέλεγκτα ελλείμματα
Τα ζητούμενα 3,2 δις. ευρώ αντιστοιχούν στο 11% των σημερινών ετήσιων δαπανών για συντάξεις (31,5 δις. ευρώ) ή στο πραγματικό ετήσιο έλλειμμα των ασφαλιστικών ταμείων σύμφωνα με υπολογισμούς εμπειρογνωμόνων που βρίσκονται κοντά στον Πρωθυπουργό και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης.
Το πραγματικό έλλειμμα του Ασφαλιστικού είναι μεγαλύτερο από εκείνο που προβλέπει το σχέδιο του προϋπολογισμού (1,8 δις. ευρώ το 2015 και 2,1 δις. ευρώ το 2016) γιατί σ’ αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται η ετήσια επιβάρυνση που θα είχαν οι ασφαλιστικοί φορείς, αν ικανοποιούνταν οι 290.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης – εφάπαξ αλλά και ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 2,7 δις. ευρώ του ΕΟΠΥΥ και του Ταμείου Προνοίας Δημοσίων Υπαλλήλων.
Η εξοικονόμηση των 3,2 δις. ευρώ πρέπει να προκύψει είτε από μειώσεις συντάξεων, είτε από αυξήσεις εισφορών, είτε και με τα δύο μέσα.
Εκείνο στο οποίο είναι ανελαστικοί οι δανειστές είναι ότι πρέπει να μειωθεί κατά αντίστοιχο ποσοστό η κρατική χρηματοδότηση προς τα Ταμεία.
Είναι χαρακτηριστική η ένδειξη που υπάρχει στον σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του 2016. Την ίδια στιγμή που αναφέρεται ως μέτρο η«σταδιακή αύξηση των εισφορών» στον ΟΓΑ η οποία θα φέρει 101 εκατ. ευρώ, προβλέπεται η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης κατά …151 εκατ. ευρώ