Tvxs Ανάλυση | 07:41 | 07 Δεκ. 2015
Μιχάλης Γιαννεσκής
Οι ραγδαίες εξελίξεις του πολέμου στη Συρία εμπλέκουν αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και αντιφάσεις που δύσκολα εξηγούνται και έχουν αρχίσει να διαμορφώνουν την εικόνα μίας δυστοπικής σύγκρουσης, ενός σύγχρονου «1984».
Ο Τζορτζ Όργουελ περιγράφει στο μυθιστόρημά του «1984» ένα δυστοπικό κόσμο όπου η προπαγάνδα διαστρέφει την πραγματικότητα, μεταμορφώνει το χθεσινό εχθρό σε σημερινό σύμμαχο και αποβλέπει στον απόλυτο έλεγχο της σκέψης των πολιτών. Δύο από τις τρεις υπερδυνάμεις του «1984» (που ο Όργουελ ονομάζει Eurasia, Oceania και Eastasia) βρίσκονται διαρκώς σε πόλεμο με την τρίτη, αλλά οι μεταξύ τους συμμαχίες αλλάζουν τακτικά. Ο πόλεμος διεξάγεται πάντα σε απόμακρες περιοχές, ώστε οι υπερδυνάμεις να μην υπόκεινται σε ανθρώπινες και υλικές απώλειες εντός των συνόρων τους. Η σκέψη των πολιτών χειραγωγείται μέσω συνεχούς προπαγάνδας.
Η σημερινή πραγματικότητα διαφέρει από τη δυστοπία του Όργουελ, αλλά η σύρραξη στη Συρία έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά των πολέμων του «1984». Η Oceania και η Eurasia του Όργουελ θυμίζουν το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία, αντίστοιχα, μόνο που αντί για τρεις υπερδυνάμεις υπάρχουν σήμερα πολύπλοκοι συνασπισμοί κρατών και ομάδων. Οι πόλεμοι διεξάγονται και σήμερα σε απόμακρες περιοχές, και η Συρία μόνο πρόσφατα, λόγω της ροής των προσφύγων και της ειδησεογραφίας, έπαψε να αποτελεί ένα απόμερο κράτος που κάποιοι Ευρωπαίοι και πολλοί Αμερικανοί δύσκολα θα μπορούσαν να εντοπίσουν σε ένα χάρτη. Αντίθετα από ότι συνέβαινε στην Οργουελιανή δυστοπία, οι σημερινές υπερδυνάμεις υφίστανται τις επιπτώσεις του πολέμου εντός των συνόρων τους, λόγω της τρομοκρατίας. Η προπαγάνδα του Big Brother του Όργουελ ήταν κομματική, ενώ σήμερα η αντίστοιχη των ΜΜΕ εκφράζει τα συμφέροντα των οικονομικών και πολιτικών ολιγαρχιών, τα οποία λόγω της παγκοσμιοποίησης συνιστούν ένα κυκεώνα που δεν περιορίζεται από σύνορα. Εν τούτοις, η επιλεκτική παρουσίαση των γεγονότων από πολλά ΜΜΕ των εμπλεκομένων κρατών έχει αρκετούς κοινούς στόχους με την προπαγάνδα του «1984», καθώς αποβλέπει σε χειραγώγηση της κοινής γνώμης.
Ο πόλεμος στη Συρία εξελίσσεται τάχιστα σε μία παγκόσμιας εμβέλειας σύγκρουση γεωπολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Για πρώτη φορά μετά το 1945 εμπλέκονται σε έναν πόλεμο τόσο πολλές διαφορετικές χώρες και ομάδες. Ενάντια στο καθεστώς του Ασάντ βρίσκονται οι ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμανία, και Βρετανία. Η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, το Κατάρ, το παρακλάδι της Αλ-Κάιντα Al-Nusra, ακόμα και ο ISIS, συνδράμουν κατά του Ασάντ, λαμβάνοντας το ρόλο πληρεξούσιων των κρατών της Δύσης. Μία έκθεση που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας από τη διοίκηση της στρατιωτικής δυνάμεως του ΟΗΕ στην περιοχή, αφήνει υπόνοιες για μυστική υποστήριξη του ISIS από το Ισραήλ.
Στην άλλη πλευρά, υπέρ του καθεστώτος του Ασάντ δρουν η Ρωσία, το Ιράν και η Χεζμπολάχ, και πληθώρα σιιτικών και άλλων φραξιών, όπως το IRGC και το Quds. Οι Κούρδοι της Συρίας πολεμούν τον ISIS αλλά και τις δυνάμεις του Ασάντ. Οι διασυνδέσεις των εμπλεκομένων δυνάμεων είναι πολύπλοκες και μερικές φορές οι συμμαχίες μεταξύ τους είναι εφήμερες, ενώ ο διαχωρισμός σε προ-σιιτικές και προ-σουνικές παρατάξεις δεν αντικατοπτρίζει όλους τους συσχετισμούς δυνάμεων.
Για πρώτη φορά μετά την ανακατάταξη των παγκοσμίων δυνάμεων που επέφερε η κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ το 1989, η επισφαλής διεθνής ισορροπία απειλείται σοβαρά από τη συνεχή διεύρυνση της σύρραξης στη Συρία που ήλθε να προστεθεί στην αστάθεια της διεθνούς οικονομίας. Γιατί όμως έφτασε η κατάσταση εδώ και ποιους εξυπηρετεί ο πόλεμος στη Συρία;
Η σημερινή κατάσταση επιδεινώνεται από τις ΗΠΑ και άλλες διεθνείς δυνάμεις που εθελοτυφλούν, παρά τις αποτυχίες τους στο Αφγανιστάν, Ιράκ και Λιβύη, εξ αιτίας των οποίων δημιουργήθηκαν καθεστώτα πλήρης ανομίας και αστάθειας, ενισχύοντας τα κινήματα των τζιχαντιστών που λυμαίνονται όχι μόνο τις παραπάνω χώρες αλλά και πολλές γειτονικές τους, και συνέβαλαν στη γέννηση του ISIS.
Αυτές οι δυνάμεις έχουν οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, τα οποία επιδιώκουν με εντελώς αντιφατικές μεθόδους:
Ρητορεύουν κατά της τρομοκρατίας αλλά επιτρέπουν στον ISIS να πωλεί λαθραία πετρέλαιο, μέσω του οποίου χρηματοδοτεί τις στρατιωτικές και τρομοκρατικές επιχειρήσεις του.
Διακηρύσσουν ότι θα πλήξουν καίρια τον ISIS με βόμβες ακριβείας, ενόσω οι δικοί τους στρατηγοί τονίζουν ότι οι βομβαρδισμοί δεν θα έχουν σημαντικό αποτέλεσμα χωρίς τη συνδρομή χερσαίων δυνάμεων, κάτι που είναι ολοφάνερο μετά από τις αεροπορικές επιδρομές στη Λιβύη.
Υποβαθμίζουν εσκεμμένα τον αριθμό των νεκρών αμάχων από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα το έδωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κάμερον όταν δήλωσε στο κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου στις 3 Δεκεμβρίου ότι «δεν υπάρχουν αναφορές αμάχων θυμάτων στο Ιράκ» κατά την περίοδο 2014-2015 όταν η βρετανική αεροπορία βομβάρδιζε τη χώρα. Πρόκειται για μία εντελώς υποκριτική δήλωση: δεν υπάρχουν επίσημες αναφορές καθώς ανεξάρτητοι παρατηρητές δεν τολμούν να εισέλθουν σε εδάφη που κατέχει ο ISIS, αλλά βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν θύματα.
Αδιαφορούν για την άνιση μεταχείριση των μειονοτήτων μέσα στα σύνορά τους και για την εξαθλίωση των πληθυσμών που ζουν στις χώρες που βομβαρδίζουν, συγκυρίες που δημιουργούν δεξαμενές εθελοντών που ενισχύουν τους τρομοκράτες. Είναι γνωστό ότι ο φανατισμός τρέφεται από την καταπίεση, αλλά οι καταπιεστές πάντα απεχθάνονται να το παραδεχθούν.
Το μόνο δυνατό συμπέρασμα είναι ότι οι ΗΠΑ και οι άλλες διεθνείς δυνάμεις δεν έχουν σκοπό να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το θέμα της τρομοκρατίας, ή να βάλουν τέλος στις συγκρούσεις στη Συρία και αλλού. Ο φόβος της τρομοκρατίας και της γεωπολιτικής αστάθειας που απορρέει από την παρουσία του ISIS και τη διαιώνιση των συγκρούσεων, μάλλον συμφέρει κάθε υπερδύναμη που αποσκοπεί σε επίδειξη της στρατιωτικής πυγμής της, επέκταση των οικονομικών συμφερόντων της και εκφοβισμό των αντιπάλων της. Το φόβητρο της τρομοκρατίας υποθάλπει επίσης το μεγαλύτερο έλεγχο της κοινωνίας, την ανεξέλεγκτη παρακολούθηση κάθε υφής της ζωής των πολιτών, και την απόσπαση της προσοχής τους από θέματα όπως η οικονομική εκμετάλλευση, το περιβάλλον και η δημοκρατία.
Οι συγκρούσεις στη Συρία και αλλού μοιάζουν ολοένα και περισσότερο με το δυστοπικό όραμα του Όργουελ, στο οποίο ο απώτερος στόχος των πολέμων μεταξύ των υπερδυνάμεων δεν ήταν η νίκη, αλλά η διαιώνιση της εμπόλεμης κατάστασης προκειμένου να κρατούν τους πολίτες τους υπό έλεγχο. Ίσως αυτό εννοούσε πραγματικά ο Ομπάμα το Σεπτέμβριο 2014 όταν διακήρυσσε «πόλεμο κατά του πολέμου» (War on War) ενώπιον του ΟΗΕ και όταν προειδοποιούσε ότι ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή θα είναι μακράς διάρκειας.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ…
Ο Ομπάμα απέκλεισε χερσαίες επιθέσεις κατά των τζιχαντιστών
Άσαντ: Πρώτα η νίκη επί των τρομοκρατών και μετά οι εκλογές
