Παρασκευή, 15 Ιανουαρίου 2016 | sioualtec
Μέρος Πρώτο: Ιδεολογικές Αρχές
Εισαγωγή
Δεν κάνω και δεν έκανα ποτέ καμιά απολογία υπέρ της αδράνειας.
Εδώ δράση μας είναι ο λόγος. Μιλώ εξ ονόματός μου
και δίνω στον εαυτό μου το δικαίωμα της κριτικής και των προτάσεων.
(Κορνήλιος Καστοριάδης)
Ο 20ος αιώνας υπήρξε ένα απέραντο εργαστήρι και πεδίο δοκιμών πολιτικών συστημάτων και ιδεολογιών. Ιδέες που γεννήθηκαν μες στον 19ο ή και στον ίδιο τον 20ο αιώνα, είχαν την ευκαιρία να εφαρμοστούν επί δεκαετίες σε μεγάλα τμήματα του πλανήτη, να συγκρουστούν, ν’ αλληλεπιδράσουν με όλους τους δυνατούς τρόπους.
Είδαμε τον Κομμουνισμό ως επαναστατικό κίνημα και ως Υπαρκτό Σοσιαλισμό, την αστική Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, τον Φασισμό, τον Ναζισμό και στα τέλη του αιώνα τον Νεοφιλελευθερισμό και τον Κρατικό Καπιταλισμό (το κινέζικο μοντέλο), που σήμερα κυριαρχούν σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Επαναστάσεις, πόλεμοι, -θερμοί και ψυχροί, τοπικοί και παγκόσμιοι-, δικτατορίες, ειρηνικές περίοδοι οικονομικής ανάπτυξης, ιλιγγιώδη χρηματιστηριακά κραχ, άνοδος και πτώση αυτοκρατοριών, σημάδεψαν το παγκόσμιο γίγνεσθαι, ένας αιώνας πυκνότερος σε πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις από κάθε άλλον προηγούμενο.
Τούτο οφείλεται στην έκρηξη της επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης, που συντελέστηκε από τις αρχές του 20ου αιώνα και τον χαρακτήρισε ως αιώνα της προόδου. Εντούτοις, παρά τις βάσιμες ελπίδες που γεννήθηκαν για την επίλυση των διαρκών προβλημάτων της ανθρωπότητας και την επίτευξη ενός πολιτισμού αντάξιου του τίτλου του, κάτι τέτοιο δεν κατέστη εφικτό.
Ενώ η τεχνολογική ανάπτυξη προσέφερε τη δυνατότητα παραγωγής επαρκούς πλούτου για την ευημερία ολόκληρου του πλανητικού πληθυσμού, αυτό στην πραγματικότητα γέννησε στις κυρίαρχες τάξεις μια ακόρεστη λαχτάρα για αποκλειστική νομή της παραγόμενης αφθονίας, προκειμένου ν’ αποχτήσουν πρωτοφανή εξουσία, που ούτε ο ισχυρότερος αρχαίος Φαραώ θα μπορούσε να διανοηθεί.
Ίσως επειδή όλα τα συστήματα που δοκίμασαν τις ικανότητές τους στον στίβο του 20ου αιώνα ήταν κατά βάση κυριαρχικά, δηλαδή στηρίζονταν στην άσκηση εξουσίας μια μικρής κάστας ή ελίτ, πάνω σε ευρείες πλειοψηφίες ή μάζες.
Ο Σοσιαλισμός με τις ποικιλόμορφες εκφάνσεις του, που εκπορεύτηκαν κυρίως από τη πολύγονη μήτρα του Μαρξισμού, υπήρξε η ιδεολογία που κατ’ εξοχήν υποστήριξε τη δίκαιη (ή έστω δικαιότερη) κατανομή του πλούτου και της εξουσίας υπέρ των εργαζόμενων λαϊκών τάξεων. Το τέλος του αιώνα ωστόσο τον βρήκε βαριά ηττημένο πολιτικά και απαξιωμένο ιδεολογικά.
Ο μεγάλος του αντίπαλος, ο Καπιταλισμός, αμέσως μετά τη νίκη του ηττήθηκε κι αυτός, καθώς δυο νέες ακραίες κυριαρχικές ιδεολογίες, ο Νεοφιλελευθερισμός και ο Κρατικός Καπιταλισμός, τον διαδέχτηκαν δίχως καμιά καθυστέρηση.
Έχει ειπωθεί ότι στην πραγματικότητα ο Νεοφιλελευθερισμός πρόκειται για το πραγματικό πρόσωπο του Καπιταλισμού, όταν αυτός δεν έχει κάποιον να του αντιταχθεί. Αυτή η θεώρηση θα τόνιζε σε υπερθετικό βαθμό την τεράστια έλλειψη ισορροπίας και μέτρου που διακατέχει το ανεξέλεγκτο Κεφάλαιο στη γενική του μορφή, ωστόσο δεν είναι απόλυτα ορθή.
Ακριβέστερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Νεοφιλελευθερισμός και ο Κρατικός Καπιταλισμός, αποτελούν εναλλακτικές εξελίξεις του κλασικού Καπιταλισμού, όταν αυτός δεν έχει κάποιου είδους Σοσιαλισμό ως αντίπαλο δέος.
Γιατί πέρα απ’ τους εφήμερους ορισμούς και τα ονόματα ιδεολογιών που μεταβάλλονται στη ροή του χρόνου, πίσω από κάθε ιδεολογική και κοινωνική σύγκρουση σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, υπόκειται μια βασική κι αναλλοίωτη υπαρξιακή πάλη: Οι λίγοι εναντίον των πολλών, οι ελίτ απέναντι στους λαούς.
Το ιστορικό εκκρεμές στις μέρες μας κινείται προς την ακραία συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στα χέρια όλο και λιγότερων, ωστόσο είναι φανερό ότι τούτη η προαιώνια διαμάχη δεν έχει ακόμα κριθεί κι ο πανάρχαιος λογαριασμός δεν έχει κλείσει.
Το μεγάλο δυστύχημα είναι πως, ενώ βαδίζουμε στα μέσα της δεύτερης πια δεκαετίας του νέου αιώνα, ο σοσιαλιστικός χώρος παραμένει ακόμα πακτωμένος, σαν κουνούπι μέσα σε κεχριμπάρι, στην τελευταία δεκαετία του προηγούμενου, ανίκανος να συνέλθει από το σοκ της αναμενόμενης πάντως ήττας. Θα μπορούσε κάποιος να σημειώσει, με μια δόση κυνισμού, ότι κανείς δεν ασχολείται πια επιστημονικά με τον Μαρξισμό, καθώς αυτό δεν αποφέρει τα προς το ζην, αφού δεν υπάρχει πια κανείς για να χρηματοδοτεί τέτοιες δραστηριότητες.
Οι σοσιαλιστές, αδυνατούν ν’ αντιληφθούν και ν’ αναλύσουν τους πραγματικούς λόγους που επέφεραν τούτη τη συντριβή και παραμένουν επί είκοσι πέντε χρόνια σε μόνιμη φάση άρνησης. «Δεν ηττηθήκαμε εμείς, απλά οι άλλοι μας νίκησαν». Οι περισσότεροι το βρήκαν ευκολότερο ν’ αλλάξουνε στρατόπεδο.
Δεν θα είχαμε στην πραγματικότητα κανένα λόγο να συζητάμε για ηττημένες πολιτικές αντιλήψεις και σαστισμένους ιδεολόγους, αν ο κόσμος τραβούσε, ως όφειλε, μπροστά. Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Η επικρατούσες ιδεολογίες όχι μόνο δεν κατάφεραν –ούτε καν επιχείρησαν- να δώσουν τις προσδοκώμενες λύσεις στα παγκόσμια προβλήματα, όχι μονάχα τα επέτειναν σ’ έσχατο βαθμό, αλλά δημιούργησαν και πολλά νέα, που φτάνουν ν’ απειλούν την επιβίωση της ανθρωπότητας πάνω στο γαλάζιο πλανήτη.
Η παγκόσμιες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες μοιάζουν τόσο πολύ μ’ αυτές των πρώτων δεκαετιών του 20ου, που θα ‘λεγε κανείς ότι ο αιώνας δάγκωσε την ουρά του, με ανεπίδεκτο μαθήσεως κυνισμό, σ’ έναν ιστορικό φαύλο κύκλο.
Η πρόοδος της ανθρωπότητας, που είχαν προβλέψει οι οπτιμιστές στοχαστές ότι θα είχε ήδη έρθει, δεν έφτασε ποτέ. Αντίθετα, όλα μοιάζουν να οδηγούν σε μια τρομακτική δυστοπία, που θα έκανε τον Α. Χάξλεϋ, τον Τ. Όργουελ, τον Φ. Ντικ και τον Γ. Γκίμπσον να στριφογυρνάνε στους τάφους ή στα κρεβάτια τους μ’ εφιάλτες.
Έτσι καθίσταται επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας ενός αληθινού ιδεολογικού αντίβαρου, απέναντι στον αδηφάγο παρανοϊκό Λεβιάθαν του Κεφαλαίου, που ρημάζει τον πλανήτη. Χρειαζόμαστε έναν Σοσιαλισμό και τον χρειαζόμαστε τώρα! Όχι όμως τον Σοσιαλισμό του 20ου αιώνα. Αυτός είχε την ευκαιρία του κι έδειξε τις αδυναμίες του, σε σημείο να γίνει μέχρι και απεχθής στις λαϊκές μάζες.
Η πικρή εμπειρία του Ελληνισμού, που για πρώτη φορά αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο της εξάλειψης, είναι ενδεικτική του τι πρόκειται ν’ ακολουθήσει σε παγκόσμιο επίπεδο, αν το νεοφιλελεύθερο κτήνος παραμείνει ξεκαπίστρωτο.
Όσοι από εμάς καταφέραμε να συνέλθουμε, έστω κι αργά, από τον ιδεολογικό λήθαργο της δεκαετίας του 1990, όσοι βαρεθήκαμε ν’ ακούμε πως «δεν γίνεται τίποτα», κείνοι που δεν εννοούμε να δεχτούμε «το τέλος της Ιστορίας», αποφασίσαμε να εγκαταλείψουμε τις πεποιθήσεις, τις βεβαιότητες και τη χρόνια άρνηση και τολμήσαμε να κοιτάξουμε κατάματα την πραγματικότητα και ν’ αφήσουμε και κείνη να κοιτάξει μέσα μας. Πιάσαμε τον βασανίτη λίθο μας, μαζί με τα διαλεκτικά εργαλεία της ανάλυσης και της σύνθεσης, βάλαμε κάτω τα εμπειρικά δεδομένα που μας προσέφερε αφειδώλευτα το πολιτικό-κοινωνικό εργαστήρι του 20ου, ανασκοπήσαμε τη σύγχρονη επιστημονική γνώση κι επιχειρήσαμε να εισάγουμε τον Σοσιαλισμό στον 21ο αιώνα.
Η δημοσίευση γίνεται ταυτόχρονα στην Σφήκα στον Άνεμο Αντίστασης και στο Great Chaos
You might also like:
Στον Kepler-452b κι ακόμα παραπέρα
Εισαγγελική έρευνα για τις εισπρακτικές εταιρείες
Ρομποτικός εγκέφαλος που «μαθαίνει» από το Ίντερνετ
