στο ποντίκι, τεύχος 1913 στις 21-04-2016
βασίλης γαλούπη
Όλα αυτά τα χρόνια η κοινωνία δέχθηκε έναν βομβαρδισμό από «ηχηρά λουκέτα», με ορδές ανέργων και δυσαναπλήρωτα κενά στην ελληνική οικονομία, που διαρκώς κλονίζεται από το πρώτο μνημόνιο του 2010 και μετά.
Εκτός, βεβαίως, των ελληνικών μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δεν άντεξαν την ασφυξία της κρίσης, υπήρξαν και ουκ ολίγες περιπτώσεις πολυεθνικών που ακολούθησαν τον δρόμο της ταχείας φυγής από την Ελλάδα, ενώ εκρηκτική είναι η τάση και ελληνικών εταιρειών στην αναζήτηση διεξόδου εκτός συνόρων.
Τα μεγάλα κανόνια στην ελληνική αγορά άρχισαν να σκάνε με τη χρεοκοπία και την εφαρμογή του πρώτου μνημονίου, για να συνεχιστούν και τα επόμενα χρόνια.
Ατλάντικ (2011)
Στις 4 Αυγούστου 2011 τα σούπερ-μάρκετ Ατλάντικ πέρασαν στο παρελθόν με την απόφαση πτώχευσης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών. Περισσότεροι από 3.000 προμηθευτές της αλυσίδας βρέθηκαν στον αέρα, ενώ έχασαν τις δουλειές τους όσοι από τους 3.000 εργαζομένους δεν απορροφήθηκαν από τους νέους ιδιοκτήτες καταστημάτων της αλυσίδας που πουλήθηκαν τμηματικά.
Η Ατλάντικ ήταν η πέμπτη μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ-μάρκετ της χώρας. Χρεοκόπησε αδυνατώντας να βρει ρευστότητα για να εξυπηρετήσει τις αυξανόμενες υποχρεώσεις της.
Φίλκεραμ (2011)
Ίδια η μοίρα και για τη βιομηχανία δομικών υλικών Φίλκεραμ Johnson, του Γιώργου Φιλίππου και της βρετανικής Norcro. Στα τέλη του 2011, πνιγμένη από τα χρέη της, κηρύχθηκε σε πτώχευση, με την οικοδομική δραστηριότητα στη χώρα ήδη να κλονίζεται και τις εξαγωγές να μην μπορούν να σηκώσουν οικονομικά τη Φίλκεραμ. Το ταβάνι εργαζομένων που είχε η εταιρεία ήταν 400 άτομα.
Diana (2012)
Τον Ιούλιο του 2012 ήρθε η σειρά της Diana για «σφράγισμα», με συνολικές υποχρεώσεις που κατά τη διαδικασία της πτώχευσης ξεπερνούσαν τα 30 εκατ. ευρώ. Απασχολούσε 180 εργαζομένους, εκ των οποίων οι 115 ήταν μόνιμοι και παρέμεναν ήδη απλήρωτοι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Nutriart – πρώην Κατσέλης (2013)
Την 1η Νοεμβρίου 2013 το Πρωτοδικείο έκανε δεκτή την αίτηση πτώχευσης που είχε καταθέσει τον Ιούνιο του ίδιου έτους η αρτοβιομηχανία Nutriart – πρώην Κατσέλης. Η εταιρεία του ομίλου Δαυίδ αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και προσδοκούσε σωτηρία από τη συμφωνία αναδιάρθρωσης του δανεισμού της με τις τράπεζες. Είχε προηγηθεί ρευστοποίηση περιουσιακών της στοιχείων, όπως ο αλευρόμυλος στη Θεσσαλονίκη.
Οι περίπου 500 εργαζόμενοι απολύθηκαν κι αποζημιώθηκαν από τον βασικό μέτοχο της εταιρείας. Η διοίκηση απέδωσε τα αίτια του «κακού» στην ύφεση και τις παρενέργειες που προκλήθηκαν στην ελληνική οικονομία, ωστόσο υπήρξαν και απόψεις εκτός εταιρείας που απέδωσαν τον οικονομικό της εκτροχιασμό σε δάνεια μετά τη συγχώνευσή της με την Αλλατίνη και την ΕΛΒΙΠΕΤ.
Από τζίρο 91,6 εκατ. ευρώ το 2009 έπεσε στα 79,2 εκατ. το 2010 και υποχώρησε στα 38,3 εκατ. το 2011, για να συρρικνωθεί στα 20,2 εκατ. το 2012, όπου οι ζημίες της διαμορφώθηκαν στα 36,8 εκατ. ευρώ.
Καπνοβιομηχανία Γεωργιάδης (2013).
Τον Απρίλιο του 2013 κατατέθηκε αίτηση πτώχευσης για την Καπνοβιομηχανία Γεωργιάδης, που ήταν μία από τις πιο ιστορικές επιχειρήσεις της χώρας. Η κατάρρευση των πωλήσεων, λόγω της αύξησης του λαθρεμπορίου, θεωρήθηκε βασικός λόγος για τη χρεοκοπία της εταιρείας που είχε σήμα κατατεθέν τη σειρά «22», ενώ παρήγε αρκετά από τα σήματα της σειράς «Rothmans».
Είχε εναποθέσει τις ελπίδες της στη δημιουργία ενός τσιγάρου με βιοφίλτρο, αντίστοιχου του BF της ΣΕΚΑΠ, που τελικά δεν είχε την αντίστοιχη επιτυχία. Της αίτησης πτώχευσης είχαν προηγηθεί μεγάλες περικοπές σε μισθούς και προσωπικό, αφού από τους 60 εργαζομένους είχαν μείνει λιγότεροι από τους μισούς.
Μεγάλες περιπέτειες και για την Αγνό, με τα προβλήματά της να έχουν ξεκινήσει προ κρίσης. Η ΑΤΕ, ως βασικός μέτοχος, προχώρησε στην πώληση και η εταιρεία κατέληξε στην Κολιός Α.Ε. το 2003. Η εταιρεία δεν κατάφερε να ορθοποδήσει και το 2012 τα μερίδιά της είχαν πέσει στο 1%, συσσωρεύοντας πια ζημιές και με οφειλές που είχαν ξεπεράσει τα 60 εκατ.
Στις αρχές του 2013 η παραγωγή σταμάτησε. Τον Μάρτιο του 2016 γνωστοποιήθηκε ότι τρεις επενδυτές, προερχόμενοι από τη Ρωσία και την Τουρκία, έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη γαλακτοβιομηχανία.
Sprider Stores (2013)
Η μη ικανοποίηση των ληξιπρόθεσμων χρεών ήταν η αιτία για την οποία το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης κήρυξε σε κατάσταση πτώχευσης την αλυσίδα Sprider Stores τον Σεπτέμβριο του 2013, όταν οι 890 εργαζόμενοι του ομίλου Χατζηιωάννου πληροφορήθηκαν ότι κλείνει η αλυσίδα, με οφειλές 95,5 εκατ. ευρώ σε τρίτους.
Delica (2013)
Τον Μάρτιο του 2013 η χαρτοποιία Delica έβαλε λουκέτο στο εργοστάσιο που λειτουργούσε στην Πάτρα από το 1984 με αποτέλεσμα να βρεθούν στον δρόμο οι 70 υπάλληλοι που εργάζονταν εκεί. Οι εργαζόμενοι υπέγραψαν συμφωνία εθελούσιας αποχώρησης καθώς η μητρική σουηδική εταιρεία διεμήνυσε πως η απόφασή της για το κλείσιμο της μονάδας ήταν οριστική και αμετάκλητη.
Neoset (2014)
Τον Μάρτιο του 2014 το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθήνας έκανε δεκτό το αίτημα των εργαζομένων του εργοστασίου της Neoset στη Χαλκίδα και κήρυξε σε πτώχευση την εταιρεία. Οι εργαζόμενοι, μετά την απόρριψη της αίτησης υπαγωγής της επιχείρησης του Κ. Αλεξανδράκη στο άρθρο 99 τον Ιούνιο του 2013, επιχείρησαν με την αίτηση πτώχευσης να διαφυλάξουν μέρος των οφειλομένων, που κατά εκτιμήσεις προσέγγιζε τα 10 εκατ. ευρώ. Από τα τέλη Φεβρουαρίου του 2013 οι 130 εργαζόμενοι είχαν ξεκινήσει επίσχεση εργασίας.
Μισές οι ασφαλιστικές
Μεγάλα πλήγματα, όμως, έχει γνωρίσει και ο κλάδος των ασφαλειών, ο οποίος σε σχέση με 20 χρόνια πριν έχει μείνει με λιγότερες από τις μισές εταιρείες. Τα τελευταία χρόνια έσκασαν κανόνια, όπως της Ασπίς Πρόνοια και της Εγνατία για να προστεθεί αυτό της Evima.
Η Διεθνής Ένωση, επίσης, στα τέλη του 2012 δεν μπόρεσε να αντέξει. Λίγους μήνες πριν κλείσει, είχε μεταξύ άλλων στο χαρτοφυλάκιό της ασφαλισμένα 180.000 αυτοκίνητα. Τον Ιούλιο του 2013 η Τράπεζα της Ελλάδος αποφάσισε την οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας της ασφαλιστικής εταιρείας.
Alex Pak, Fokas κ.ά.
Από τη χρεοκοπία δεν γλίτωσαν ούτε οι Alex Pak το 2013, Fokas το 2014 (με 600 εργαζομένους), Αγαπητός το 2013, Shelman, Χ.Κ. Τεγόπουλος κ.ά.
Softex και αλυσίδες ηλεκτρικών
Στις 16 Μαρτίου 2016 πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Εργασίας τριμερής συνάντηση με τους εργαζομένους και τη διοίκηση της Softex με θέμα την αρχική απόφαση της μητρικής εταιρείας να κλείσει οριστικά την Αθηναϊκή Χαρτοποιία Α.Ε. Οι εκπρόσωποι της εταιρείας ανακοίνωσαν ότι η μητρική εταιρεία διακόπτει οριστικά την παραγωγική λειτουργία στο αντικείμενο παραγωγής χαρτιού.
Εκτός της Ηλεκτρονικής Αθηνών, εξάλλου, που είναι και το πιο πρόσφατο παράδειγμα, υπήρξαν κι άλλες αλυσίδες ηλεκτρικών ειδών που δεν μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν και είτε έκλεισαν είτε εξαγοράστηκαν από άλλες.
Η αλυσίδα Ράδιο Κορασίδης κατέρρευσε προ κρίσης, εξαγοράστηκε το 2008, αλλά δεν απέφυγε το λουκέτο ύστερα από μια διετία. Στον όμιλο Κορασίδη ανήκε και η Elephant, η οποία επίσης δεν άντεξε.
Φουρτούνα στις ναυτιλιακές
Το 2015, εξάλλου, οι ναυτιλιακές εταιρείες ελληνικών συμφερόντων μειώθηκαν κατά 20 στον αριθμό και από 668 κατέβηκαν στις 648. Είχε προηγηθεί το κλείσιμο άλλων 22 το 2014.
Ειδικά οι μικρές εταιρείες (με 1 και 2 πλοία) υπέστησαν τα μεγαλύτερα πλήγματα από την κρίση: Το 2011 ήταν 350 και το 2015 είχαν μείνει μόλις 262.
Πολυεθνικές
Δεν ήταν, όμως, λίγες και οι πολυεθνικές που κλονίστηκαν στην εφταετία της κρίσης στην Ελλάδα κι απέσυραν τις δραστηριότητές τους από τη χώρα μας. Από τον γαλλικό κολοσσό Carrefour μέχρι την αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών Saturn, τα εστιατόρια της Applebee’s, τα Costa Coffee, τα γερμανικά σούπερ-μάρκετ Aldi, τη γαλλική αλυσίδα μουσικής – βιβλίων Fnac, τη γαλλική εταιρεία ταχυμεταφορών Interattika, τη Sony Pictures, ακόμα και πετρελαϊκούς κολοσσούς.
Ο θάνατος του εμποράκου
Όσο για τις συνέπειες στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στα χρόνια της κρίσης; Μοιάζουν με τσουνάμι, καθώς μέσα σε μια εφταετία, από το 2008 κι έπειτα, εξαφανίστηκαν από τον οικονομικό χάρτη της χώρας περίπου 229.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και χάθηκαν περισσότερες από 700.000 θέσεις εργασίας, με την κατάσταση κάθε χρόνο να επιδεινώνεται όλο και περισσότερο.
Τις μεγαλύτερες απώλειες στα χρόνια της ύφεσης υπέστη ο κλάδος των κατασκευών, που μέτρησε απώλειες 82.000 επιχειρήσεων, 215.000 θέσεων εργασίας και 2,5 δισ. ευρώ προστιθέμενης αξίας. Ο κλάδος του εμπορίου έχασε 61.000 επιχειρήσεις, 206.000 θέσεις εργασίας και 9,6 δισ. ευρώ προστιθέμενης αξίας.
Σύμφωνα, εξάλλου, με στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα η ΓΣΕΒΕΕ, όσον αφορά την αποτύπωση του β’ εξαμήνου του 2015, οι τρεις στις τέσσερις μικρομεσαίες επιχειρήσεις δηλώνουν επιδείνωση της οικονομικής κατάστασής τους και ο μέσος όρος μείωσης του κύκλου εργασιών κυμάνθηκε στο 20,6%.
Ο ισολογισμός του 2015 για το 43,1% των επιχειρήσεων αυτών, των μικρών και πολύ μικρών, κατέγραψε ζημίες και σχεδόν δύο στις τρεις επιχειρήσεις διαπίστωσαν και σε αυτό το εξάμηνο μείωση της ζήτησης 63,4% και των παραγγελιών 69,7%. Η ΓΣΕΒΕΕ εκτίμησε ότι το προσεχές εξάμηνο θα προστεθούν 21.000 νέα «λουκέτα» μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Σοβαρότατο πλήγμα στην ήδη ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία ήταν και τα capital controls από τον περασμένο Ιούλιο, ενώ, σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ, υπάρχουν επτά βασικές «πληγές» που επηρεάζουν αρνητικά την αγορά:
1. Μη εξυπηρετούμενα δάνεια και πιστωτικά ανοίγματα: 117 δισ. ευρώ.
2. Ληξιπρόθεσμες οφειλές σε εφορία: 86,3 δισ.
3. Ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία: 15,3 δισ.
4. Ακάλυπτες επιταγές – απλήρωτες συναλλαγματικές.
5. Μείωση τζίρου στο λιανεμπόριο από 20%-40%.
6. Αυξήσεις τιμών λόγω μεταβολών ΦΠΑ παρά τον τριετή αποπληθωρισμό.
7. Λουκέτα στο εμπόριο: 10.000 το πρώτο τρίμηνο του 2016.
Η μεγάλη φυγή
Αν σ’ αυτό το σκηνικό προστεθεί ότι περισσότερες από 9.000 μικρές, μεσαίες και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις αξιολογούν αυτήν τη στιγμή τα συν και πλην της μεταφοράς τους σε χώρα του εξωτερικού, όταν, μάλιστα, δεκάδες εκατοντάδες ήδη έχουν μεταφέρει την έδρα τους εκτός συνόρων, αντιλαμβάνεται κανείς ότι μιλάμε για καμένη γη…
Ανέκδοτο οι επενδύσεις
Όσον αφορά τις περιβόητες επενδύσεις από το εξωτερικό για τις οποίες ακούμε όλα αυτά τα χρόνια; Το 2005 οι ξένες εταιρείες είχαν ξοδέψει για εξαγορές ελληνικών εταιρειών, συγχωνεύσεις κι άλλου είδους επενδύσεις 1,8 δισ. δολ., το 2006 το ποσό εκτινάχθηκε στα 7,9 δισ., ενώ το 2008 ξεπέρασε τα 10 δισ.
Στα χρόνια της κρίσης, όμως, οι επενδυτές γίνανε πολύ πιο επιφυλακτικοί. Το 2009 το συνολικό ποσό επενδύσεων στη χώρα μας κατεδαφίστηκε στα 1,7 δισ., το 2010 στα 2 δισ., το 2012 μόλις στα 400 εκατ. δολ. και μόνο το 2014 ανέκαμψε κάπως στα 4 δισ.
Παρόμοια Άρθρα
Πώς οι off-shore απομυζούν τον εθνικό πλούτο
