cogito ergo sum | 30 Ιουνίου 2016
Το κόστος της νατοϊκής “προστασίας”
Είχα ήδη δημοσιεύσει το χτεσινό κείμενο όταν έπεσε στην αντίληψή μου ένα αρθράκι από τον ιστότοπο του πολιτειακού υπουργείου άμυνας με τίτλο “Οι αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ αυξάνονται, λέει ο Γενικός Γραμματέας“. Το ρεπορτάζ αφορούσε μια διήμερη σύσκεψη των υπουργών αμύνης του ΝΑΤΟ, η οποία έγινε στην Ουάσιγκτον, εν όψει της προσεχούς σύσκεψης κορυφής του ΝΑΤΟ στην Βαρσοβία την επόμενη εβδομάδα.
Σύμφωνα με όσα είπε ο Γενς Στόλτενμπεργκ σ’ εκείνη την σύσκεψη, οι αμυντικές δαπάνες τού ΝΑΤΟ μειώθηκαν επικίνδυνα μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης. Στόχος του ΝΑΤΟ ήταν οι σύμμαχοι να δαπανούν ετησίως το 2% του ΑΕΠ τους για αμυντικές δαπάνες αλλά λίγες χώρες συμμορφώθηκαν (*). Όμως, η δράση της Ρωσσίας (κυρίως στην Κριμαία) προκάλεσε σοκ και οι σύμμαχοι αποφάσισαν να αυξήσουν τις δαπάνες τους. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, εφέτος η αύξηση αυτή έχει φτάσει το 1,5% σε ετήσια βάση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 3 δισ. δολλάρια. “Αυτό είναι πραγματική πρόοδος”, σημείωσε ο Στόλτενμπεργκ. “Μετά από πολλά χρόνια που βαδίζαμε προς την λάθος κατεύθυνση, αρχίζουμε να πηγαίνουμε προς την σωστή κατεύθυνση”, συμπλήρωσε.
 |
| Αθήνα, 22/4/2016: Ο Αλέξης Τσίπρας υποδέχεται τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ |
Αφού το παραπάνω άρθρο μάς συνέδεσε ιδανικά με όσα λέγαμε χτες, ας επιστρέψουμε εκεί όπου είχαμε μείνει, δηλαδή στο Foreign Military Financing (FMF), δηλαδή στο ταμείο Χρηματοδότησης Ξένων Στρατών του πολιτειακού υπουργείου άμυνας. Το FMF έχει σκοπό την χρηματοδότηση των συμμάχων των ΗΠΑ προκειμένου να αποκτήσουν στρατιωτικό υλικό και σχετική εκπαίδευση πολιτειακής προελεύσεως. Αυτή η χρηματοδότηση μπορεί να γίνεται είτε με την μορφή δωρεάς είτε με την μορφή δανείων.
Τα προγράμματα του FMF έρχονται από παλιά, έστω κι αν τότε ο φορέας διαχείρισής τους είχε άλλο όνομα. Εκπονήθηκαν στα πλαίσια του δόγματος Τρούμαν και αποτελούν την άλλη όψη τού σχεδίου Μάρσαλ. Η χώρα μας έχει πλούσια εμπειρία απ’ αυτά, μιας και έχει βιώσει την υλοποίησή τους από την αρχή, στην δεκαετία του ’50. Τότε που από την μια ερχόταν η UNRRA να μοιράσει κοντοβράκια και γάλα σε σκόνη στα εξαθλιωμένα ελληνόπουλα κι από την άλλη έρχονταν τα γεράκια για να μας δανείσουν ώστε να αγοράσουμε όπλα.
Δεν ξέρω πόσοι θα εκπλαγούν αν τους πω ότι σε τούτη την χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας είχαμε χάσει τον μπούσουλα και μέχρι πρόσφατα δεν ξέραμε τι χρωστάμε για τα δάνεια του FMF. Μέχρι το 1994, την ευθύνη παρακολούθησης των σχετικών στοιχείων είχε το υπουργείο άμυνας. Τότε, η σχετική αρμοδιότητα μεταβιβάστηκε εν μέρει στο υπουργείο οικονομικών και κάπου εκεί, πάνω στην μεταβίβαση, χάθηκαν. Το τι πληρώσαμε στην συνέχεια και πώς το πληρώσαμε είναι ζήτημα προς διερεύνηση αλλά πολύ φοβάμαι πως ουδείς πρόκειται να το διερευνήσει. Πάντως, στον ισολογισμό τού 2001 (υποβλήθηκε στην βουλή μαζί με τον προϋπολογισμό του 2013) γίνεται μνεία για τις“ατακτοποίητες από το 1995 προκαταβολές, που δόθηκαν για στρατιωτικά δάνεια FMF ύψους 40,5 δισ. δραχμών” (**).
Όταν στις 8/11/2002 οι βουλευτές τού ΚΚΕ ζητούν από την κυβέρνηση στοιχεία για το χρέος των ενόπλων δυνάμεων, το υπουργείο άμυνας (Γιάννος Παπαντωνίου) απαντά: “το χρέος των Ενόπλων Δυνάμεων παρακολουθείται από το συνερωτώμενο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών”. Ο Κολοζώφ με τον Σκυλάκο επανέρχονται με νέα ερώτηση στις 17/12/2002, επιμένοντας ότι ένα μέρος των δανείων έχει μεταφερθεί στην γενική κυβέρνηση και παρακολουθείται από το υπουργείο οικονομικών αλλά ένα άλλο μέρος εξυπηρετείται και, συνεπώς, παρακολουθείται από το υπουργείο άμυνας. Στριμωγμένος ο Παπαντωνίου, απαντά: “Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία που μας έχουν κοινοποιηθεί από τις ΗΠΑ, τα οφειλόμενα τοκοχρεολύσια για δάνεια FMF (για το έτος 2001) ανέρχονται σε 523,25 εκατομμύρια δολάρια. Διευκρινίζεται ότι οι παρατηρούμενες αυξήσεις, σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό, οφείλονται στη μεγάλη διαφοροποίηση της ισοτιμίας του δολλαρίου με τη δραχμή” (***). Προσέξτε αυτό για τα “στοιχεία που [δεν τα είχαμε, γι’αυτό] μας έχουν κοινοποιηθεί από τις ΗΠΑ” και γελάστε… κλάψτε… βλαστημήστε… Όπως σας βγει.
Η επιμονή των βουλευτών του ΚΚΕ αποκαλύπτει τελικά ότι στα τέλη του 2000 το συσσωρευμένο χρέος προς τις ΗΠΑ έναντι των δανείων του FMF ανερχόταν σε 6,3 δισ. δολλάρια! Ένας σωρός δισεκατομμυρίων για να αγοράσουμε σαβούρα, όπως είπε στην εξεταστική επιτροπή τής βουλής για τα εξοπλιστικά ο πρώην αρχηγός ΓΕΣ Κωνσταντίνος Παναγιωτάκης: “Η Ελλάδα επί πολλά χρόνια δεχόταν από τις ΗΠΑ ό,τι περίσσευε, αφού παίρναμε οπλικά συστήματα τα οποία ήταν σάπια, με τις λεγόμενες βοήθειες και τα προγράμματα FMF. Ό,τι περίσσευε μας δίνανε. Για να πάρουμε ένα καράβι, έπρεπε να πάει ένα χρόνο το ελληνικό πλήρωμα στο ποτάμι που ήταν αραγμένο επί χρόνια και να το εκσυγχρονίσει, για να το πάρει και να το φέρει πίσω” (****).
 |
| Ουάσινγκτον, 8/3/2001: Ο υπουργός άμυνας των ΗΠΑ Ντόναλντ Ράμσφελντ απαντά σε ερώτηση δημοσιογράφου, υπό το βλέμμα τού Γ.Γ. του ΝΑΤΟ λόρδου Τζωρτζ Ρόμπερτσον, σε κοινή συνέντευξη τύπου. |
Κάπου εδώ και παρ’ ότι θα μπορούσαμε να πούμε πολύ περισσότερα και εξ ίσου ενδιαφέροντα (δεν ασχοληθήκαμε καθόλου με το πόσο κοστίζουν οι μίζες, οι οποίες φυσικά δεν αποτελούν ελληνικό προνόμιο!), ολοκληρώνουμε την ματιά μας στο ΝΑΤΟ από οικονομικής πλευράς. Όποιος θέλει να δει περισσότερα στοιχεία ας επισκεφθεί τον ιστότοπο του SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute), όπου υπάρχει μια άκρως κατατοπιστική βάση δεδομένων για τις στρατιωτικές δαπάνες όλων των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ από το 1949 μέχρι το 2015.
Θα κλείσουμε με μια αποστροφή του τότε υπουργού οικονομίας και οικονομικών Νίκου Χριστοδουλάκη, ο οποίος το 2003 δήλωσε στην επιτροπή οικονομικών υποθέσεων της βουλής ότι“τουλάχιστον 25 μονάδες (σ.σ. δηλαδή το 25%) του δημόσιου χρέους οφείλονται στις δικαιολογημένες μεν αλλά ιδιαιτέρως αυξημένες αμυντικές δαπάνες της χώρας μας”. Φοβάμαι ότι αυτό το τουλάχιστοντου υπουργού είναι πολύ ελάχιστον…
————————————————–
(*) Η Ελλάδα, πάντως, ήταν υπόδειγμα, όπως λέγαμε χτες: 2% ήθελε το ΝΑΤΟ, 4% ξοδεύαμε εμείς!
(**) Καθημερινή, “Τη φενάκη της δημιουργικής λογιστικής αποκαλύπτει ο Ισολογισμός του 2001“, 6/4/2003
(***) Ριζοσπάστης, “Δώστε απαντήσεις για το χρέος του υπουργείου Άμυνας“, 18/12/2002
(****) Το Ποντίκι, “Xορός δισ. για άχρηστα όπλα με τις μίζες μετρητοίς“, 25/11/2012
[divider] [/divider] [divider] [/divider]
cogito ergo sum | 29 Ιουνίου 2016
Η “προστασία” του ΝΑΤΟ
“Το ΝΑΤΟ δεν παρέχει μόνο τον κύριο μηχανισμό για την άσκηση της επιρροής των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές υποθέσεις, αλλά επίσης τη βάση για την πολιτικά κρίσιμη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Δυτική Ευρώπη”.
Η παραπάνω φράση ανήκει στον γνωστό μας προεδρικό σύμβουλο των ΗΠΑ επί θεμάτων εθνικής ασφαλείας Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι και την σημείωσα όταν διάβαζα το βιβλίο του Η μεγάλη σκακιέρα (εκδόσεις Λιβάνη, 1998). Το συμπέρασμα που βγαίνει απ’ αυτήν (αλλά και από όλο το βιβλίο) είναι ότι πρωταρχικός στόχος τού ΝΑΤΟ είναι να κρατήσει τις ΗΠΑ μέσα στην Ευρώπη, να τις βοηθά να παραμένουν σε επίπεδα ισχύος ανώτερα της Γερμανίας και, παράλληλα, να εμποδίζει την οποιαδήποτε παρέμβαση της Ρωσσίας στα ευρωπαϊκά πράγματα.
 |
| Αφγανιστάν, 1980: Ο Οσάμα Μπιν-Λάντεν κάτι λέει στον Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, ο οποίος τον ακούει με προσοχή. |
Εκείνο που αποφεύγει να πει ο Μπρζεζίνσκι είναι ότι το ΝΑΤΟ αποτελεί πηγή εσόδων η οποία τροφοδοτεί την πολιτειακή ισχύ. Είναι απολύτως δικαιολογημένη η σύμφυση των όρων “ΗΠΑ” και “ΝΑΤΟ” που γίνεται στον καθημερινό λόγο, εφ’ όσον είναι κοινό μυστικό ότι τα πλάνα και τα έργα τής συμμαχίας ταυτίζονται απολύτως με εκείνα της -μόνης πλέον- υπερδύναμης. Θα μπορούσαμε να πούμε σχηματικά ότι το ΝΑΤΟ είναι ο νταβατζής τής Ουάσιγκτον, ο οποίος πουλάει προστασία στους συμμάχους των ΗΠΑ έναντι μιας συνδρομής, κάθε άλλο παρά ευτελούς. Κι αν θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε ένα παράδειγμα από την Ιστορία για να αντιληφθούμε πώς δουλεύει όλο αυτό το κόλπο με το ΝΑΤΟ, θα μπορούσαμε άνετα να χρησιμοποιήσουμε την Αθηναϊκή Συμμαχία τού 5ου πΧ αιώνα, η οποία εξελίχθηκε σε αθηναϊκή ηγεμονία.
Ας ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση για να θυμηθούμε ότι το 454 πΧ οι αθηναίοι (οι οποίοι επεσκίαζαν τους άλλους συμμάχους με την ισχύ τους) αποφάσισαν να μεταφέρουν το “κοινό ταμείο” από την Δήλο στην Αθήνα και να το διαχειρίζονται όπως ήθελαν εκείνοι, αυξάνοντας ταυτόχρονα τις εισφορές των συμμάχων. Εννοείται ότι η Συμμαχία εμπλεκόταν σε εκστρατείες και πολέμους που σχεδίαζαν και επέβαλαν οι αθηναίοι, με τρόπο που χρόνο με τον χρόνο οι σύμμαχοι μεταλλάσσονταν σε υπηκόους τής Αθήνας. Η δε τύχη που περίμενε όσους αγαναχτούσαν μ’ αυτή την εξέλιξη και ζητούσαν να αποδεσμευτούν από την Συμμαχία, είναι γνωστή από το παράδειγμα της Μήλου, το οποίο δίδαξε την ανθρωπότητα πως όταν ο προστατευόμενος αρνείται να πληρώσει τον νταβατζή, ο προστάτης επεμβαίνει με δραστικώτατο τρόπο. Κλείνουμε την παρένθεση και προχωρούμε.
Ακριβώς τα ίδια (τηρουμένων, βεβαίως, των ιστορικών αναλογιών) συμβαίνουν και με το ΝΑΤΟ: τα μέλη πληρώνουν τις εισφορές τους, τις οποίες διαχειρίζονται οι ΗΠΑ προς το… κοινό συμφέρον τους. Όταν κατά την σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2010 οι ευρωπαϊκές χώρες σκέφτηκαν να μειώσουν τις εξοπλιστικές τους δαπάνες προκειμένου να αντιμετωπίσουν την καπιταλιστική κρίση, η υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλλαρυ Κλίντον έσπευσε να διαμαρτυρηθεί, παρατηρώντας ότι τα μέλη της συμμαχίας πρέπει να συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο (*) ώστε να μη μπει σε κίνδυνο η παγκόσμια ειρήνη. Δεν παρέλειψε δε να σημειώσει ότι την προηγούμενη χρονιά η χώρα της πλήρωσε για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ και γενικά για την άμυνά της το 4,68% του ΑΕΠ της.
Επειδή είναι γνωστό ότι η πτωχή πλην τιμία Ελλάς φροντίζει πάνω απ’ όλα για την παγκόσμια ειρήνη, βρέθηκε το 2009 στην δεύτερη θέση τής παγκόσμιας λίστας οπλικών δαπανών, παραθέτοντας στο 4,68% των ΗΠΑ ένα γενναίο 3,98%! Αυτό το ποσοστό αντιστοιχεί σε περίπου 10 δισ. ευρώ, τα οποία πληρώσαμε λίγο πριν βρεθούμε με την θηλειά στον λαιμό και ζητήσουμε την συνδρομή του ΔΝΤ. Για να μαζέψουμε αυτα λεφτά χρειάστηκε λίγο αργότερα να τσακίσουμε τους μισθούς και να αυξήσουμε την φορολόγηση των λαϊκών στρωμάτων αλλά ο στόχος μας επετεύχθη: σώσαμε την παγκόσμια ειρήνη.
Όμως, την μεγαλύτερη μπίζνα του το ΝΑΤΟ στοιχηματίζω ότι την έκανε όταν έσπευσε να εντάξει στην αγκάλη του τις χώρες πρώην μέλη τού Συμφώνου της Βαρσοβίας. Δεν κατάφερα να μαζέψω συγκεκριμένα στοιχεία αλλά με πιάνει ίλιγγος καθώς αναλογίζομαι πόσα αναγκάστηκαν να πληρώσουν ολόκληρες χώρες για να εκσυγχρονίσουν τις ένοπλες δυνάμεις τους και τα οπλικά συστήματά τους ώστε να τα κάνουν συμβατά με τις υψηλών προδιαγραφών νατοϊκές απαιτήσεις. Κι όταν μιλάμε για εκσυγχρονισμό, δεν εννοούμε μόνο πυραύλους και αεροπλάνα αλλά και υλικό τηλεπικοινωνιών και στολές και αρβύλες και… και… Μόνο το 2001 οι πρώην σοσιαλιστικές χώρες πήραν δάνεια 112,9 εκατ. δολλαρίων με σκοπό να αποκτήσουν εκπαίδευση και εξοπλισμό για να συμμετάσχουν στο νατοϊκό πρόγραμμα “Συνεταιρισμός για την Ειρήνη“.
Ως προς αυτό το τελευταίο, η πρώην υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλήν Ωλμπράιτ είναι σαφής. Καταθέτοντας στην επιτροπή διεθνών υποθέσεων του κονγκρέσσου στις 16/2/2000, σημείωσε ότι τα διάφορα προγράμματα βοήθειας και ασφάλειας “συνεισφέρουν στην υγεία της αμερικανικής βιομηχανίας όπλων, εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες για να προωθήσουν τις πρακτικές της δημοκρατίας και βοηθούν φίλους και συμμάχους να αναπτύξουν ένοπλες δυνάμεις ικανότερες να συνεργαστούν με τις δικές μας” (**). Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρων ο τρόπος με τον οποίο η κ. Ωλμπράιτ συνταιριάζει την “υγεία της αμερικανικής βιομηχανίας όπλων” με τις “πρακτικές της δημοκρατίας”. Εξαιρετικά ενδιαφέρων και συνάμα εξαιρετικά σαφής.
 |
| Κολονία, 8/10/1998: Η Μαντλήν Ωλμπράιτ με τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ “σοσιαλιστή” Χαβιέ Σολάνα. |
Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την προώθηση των κατά Ωλμπράιτ “πρακτικών της δημοκρατίας” είναι ένα ειδικό ταμείο τού πολιτειακού υπουργείου άμυνας με τίτλο “Χρηματοδότηση Ξένων Στρατών” (Foreign Military Financing – FMF), το οποίο “βοηθάει” και την χώρα μας από την δεκαετία του ’50. Επειδή, όμως, αυτή η “βοήθεια” παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, θα δούμε τις λεπτομέρειές της στο επόμενο σημείωμα, μαζί με μερικά ακόμη στοιχεία για το κόστος προστασίας που επωμιζόμαστε ως χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ.
————————————————-
(*) Στο ιστολόγιό της, η Χίλλαρυ σημείωνε σε τρίτο πρόσωπο: “Η υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλλαρυ Ρόνταμ Κλίντον υπερασπίστηκε το υψηλό κόστος που τα ευρωπαϊκά έθνη πληρώνουν για την συμμετοχή τους στον πόλεμο του Αφγανιστάν και τα παρότρυνε να συνεχίσουν την ίδια πορεία παρά τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες που σε πολλές χώρες έχουν επιφέρει περικοπές μισθών, απώλειες θέσεων εργασίας και μαζικές μειώσεις κρατικών προϋπολογισμών”.
(**) Madeleine Albright, “America and the World in the twenty-first, century” (International Affairs Budget Request Hearing, February 16, 2000)
