12.10.2016, 18:21 | εφσυν
Συστημικός
Ο τίτλος του άρθρου είναι δανεισμένος από τίτλο άρθρου του Economist από το 2014, το οποίο αναφερόταν στη συγκέντρωση των τηλεπικοινωνιακών παρόχων στις Η.Π.Α. και σε πολλές χώρες της Ευρώπης σε 4, σε μια εποχή που εξεταζόταν η περαιτέρω συγκέντρωσή τους.
Την αφορμή για το άρθρο έδωσε η αντίδραση του μεγαλύτερου μέρους της αντιπολίτευσης, ενάντια στον περιορισμό στον ανταγωνισμό και την πλουραλιστική ενημέρωση που επιχείρησε η κυβέρνηση, η οποία καθόρισε το όριο των 4 τηλεοπτικών αδειών πανελλαδικής εμβέλειας.
Καταρχήν, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο περιορισμός επιβλήθηκε πρωτίστως από κριτήρια βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, υπέρ των οποίων οι ίδιοι οι αντιδρώντες κόπτονται και με μεθοδολογίες που το ίδιο το σύστημα επιβάλλει.
Είναι σημαντικό ότι αυτοί οι ίδιοι οι οποίοι διακηρύσσουν την πλήρη απελευθέρωση του αριθμού των τηλεοπτικών αδειών, παρέμειναν απόλυτα σιωπηλοί – όσοι δεν προσπαθούσαν να το αιτιολογήσουν ποικιλοτρόπως – όταν ο αριθμός των τραπεζών με έδρα την Ελλάδα μειώθηκε από 23 το 2005 και 19 το 2008 σε μόλις… 4 μετά το 2008 (τα μερίδια αγοράς της Τράπεζας Αττικής, η οποία συμπληρώνει το κάδρο των 4, είναι ασήμαντα), σε μια περίοδο που πολλοί εξ αυτών ήταν στην κυβέρνηση.
Μεγάλο μέρος της de jure συρρίκνωσης του τραπεζικού συστήματος οφείλεται στα δάνεια προς ΜΜΕ και προς τις υπόλοιπες δραστηριότητες των μετόχων τους, αλλά αυτό διόλου απασχολεί τους κατά περίπτωση θιασώτες της ελεύθερης αγοράς.
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, ακόμα και η ύπαρξη 4 καναλιών πανελλαδικής εμβέλειας καθίσταται προβληματική, με όρους οικονομικής βιωσιμότητας.
Σημειωτέον, ότι από από το 2008 έως το 2015 ο αριθμός των εργαζομένων στις τράπεζες μειώθηκε από 68 χιλιάδες σε 44,4 χιλιάδες (μείωση 35%) και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω σε λιγότερο από 40 χιλιάδες.
Το ευτράπελο της υπόθεσης είναι ότι τη συρρίκνωση του τραπεζικού συστήματος την επέβαλλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ε.Ε. (!), όπως έκανε στο παρελθόν και στην Ιρλανδία και στην Ισπανία, το οποίο θα έπρεπε να ήταν αντικείμενο ψυχιάτρων, αν δεν υπέκρυπτε το στόχο της αντίστροφης αναδιανομής.
Φαίνεται ότι, όπως αναφέρει και ο Economist, ο αριθμός 4 έχει μαγικές ιδιότητες ως προς τον ανταγωνισμό παγκοσμίως, εκτός από την περίπτωση – δική μου επισήμανση – βέβαια, των τηλεοπτικών αδειών στην Ελλάδα, ειδικά αν αυτό υλοποιείται από μια μη ορκισμένη υπέρ της ελευθερίας της αγοράς κυβέρνηση.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι οι επονομαζόμενες 4 Μεγάλες (Big 4) πολυεθνικές ελεγκτικές, λογιστικές και συμβουλευτικές εταιρίες, οι οποίες ελέγχουν και «συμβουλεύουν» σχεδόν το σύνολο των μεγαλύτερων πολυεθνικών επιχειρήσεων στον κόσμο, έναντι αδρών αμοιβών.
Τη μαγική συνταγή των 4 ακολουθεί το τραπεζικό σύστημα των Η.Π.Α., της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Βραζιλίας, του Βελγίου, της Αυστραλίας, της Κίνας, της Νότιας Αφρικής, της Ινδίας και της Ιαπωνίας, με τράπεζες μεγαθήρια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τρία εύλογα ερωτήματα προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία, αν κάποιος έχει κάποια τριβή με τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα, ακόμα και με μοναδικό οδηγό τις δημοσιεύσεις που γίνονται κατά καιρούς στα πλέον αποδεκτά Μ.Μ.Ε.
Το πρώτο αφορά στη σχέση πλουραλισμού και αριθμού αδειών αδειοδότησης.
Αν, για παράδειγμα, οι άδειες ήταν 23, τι θα εμπόδιζε 4 φυσικά πρόσωπα να έχουν την πλήρη κυριαρχία των τηλεοπτικών σταθμών, μέσα από ένα πλέγμα παρένθετων προσώπων, πολύπλοκων σχημάτων συνεργασίας, εξωχώριων και εγχώριων εταιριών με πολύπλοκη δομή και σταυροειδή συμμετοχή, συμβουλευτικών εταιριών και τελικά συγχωνεύσεων σε… 4, στα πλαίσια πάντα της οικονομικά ορθολογικής λειτουργίας της αγοράς;
Το δεύτερο ερώτημα αποτελείται από 2 σκέλη:
Το πρώτο είναι πως ένα ορθολογικά σκεπτόμενος και ως εκ τούτου επιτυχημένος επιχειρηματίας αποφασίζει να επενδύσει σε ένα κλάδο ο οποίος a priori υπόσχεται ζημιές και δάκρυα (παραφράζοντας τον Winston Churchill, στη γνωστή φράση αίμα και δάκρυα);
Το δεύτερο σκέλος είναι ρητορικό: ποια ομάδα ανθρώπων ή ποιός μπορεί να έχει τη δυνατότητα ίδρυσης ενός τηλεπτικού σταθμού, ειδικά σε μια εποχή με μηδενική ροή χρήματος από τον τραπεζικό τομέα.
Το τρίτο ερώτημα που προκύπτει, ειδικά με τα όσα έχουμε γνωρίσει την τελευταία 5ετία, αφορά στην αντίδραση της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Ε.Ε., αλλά και όλων των υπόλοιπων οργάνων της Ε.Ε.
Με βάση την έως σήμερα εμπειρία, αν μια «ακραία αριστερή» κυβέρνηση, όπως χαρακτηρίζεται η σημερινή από τον κραταιό ευρωπαϊκό τύπο, προσπαθούσε να ελέγξει την διαδικασία αδειοδότησης, χωρίς να εφαρμόσει κατά γράμμα τις επιταγές της Ε.Ε., βάσει εμπειρίας, ποιός φαντάζεται ότι δεν θα βλέπαμε μια επανάληψη της ιστορίας της συνεχούς τροποποίησης της νομοθεσίας για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για να καταλήξει η οριστικοποίηση σε νίκη της ελληνικής κυβέρνησης στην επιλογή της γραμματοσειράς, με την οποία θα εκτυπωθούν τα σχετικά έγγραφα και τα υπόλοιπα να επιβάλλονται κατά γράμμα από τους ανεξάρτητους θεσμούς;
Ο εφησυχασμός μου προέρχεται από το γεγονός ότι η πλειονότητα της κοινωνίας διαθέτει όλη την απαραίτητη πληροφόρηση από τις ίδιες πηγές, η πλήρης όμως αδυναμία σύνθεσης, επεξεργασίας και ανάλυσης της πληροφορίας είναι η σημαντικότερη νίκη για όλους εμάς τους συστημικούς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μετά τις τηλεοπτικές άδειες τι;
«Ένα μιντιακό σύστημα ήλεγχε την πολιτική, τις τράπεζες, τη Δικαιοσύνη»
