Βλάβες στη σπονδυλική στήλη μπορεί να προκαλέσουν τα βαριά σακίδια και οι τσάντες χειρός στους ενήλικες επαγγελματίες ή φοιτητές που υποχρεούνται να μεταφέρουν καθημερινά πλήθος εγγράφων και βιβλίων, αλλά και στους μικρούς μαθητές. Οι γονείς ακούνε αρκετά συχνά τα παιδιά τους να παραπονούνται για το μεγάλο φορτίο που πρέπει να κουβαλούν καθημερινά στην πλάτη τους, γεγονός που μπορεί να επιφέρει, σε βάθος χρόνου, δυσμενείς συνέπειες στην υγεία τους. Σε ένα ποσοστό αυτών θα προκύψουν σκελετικά προβλήματα, είτε στην πλάτη είτε στους ώμους, ενώ οι έφηβοι κινδυνεύουν να εμφανίσουν σκολίωση.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού, για τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η κατ’ εξακολούθηση μεταφορά βαριών σακιδίων, δεν πρέπει να γίνεται μόνο κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, καθώς αφορά όλους και όχι μόνο τους μαθητές. Κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνουν ότι ο τρόπος μεταφοράς τους επηρεάζει, σε μεγάλο βαθμό, τις πιθανότητες αρνητικών επιπτώσεων στη σπονδυλική στήλη.
Μελέτες, που έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν, έχουν αποδείξει ότι τα βαριά σακίδια μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη. Μεταξύ αυτών και μια από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, η οποία κατέδειξε ότι η μεταφορά βαριών σακιδίων μπορεί να συμπιέσει τους δίσκους της σπονδυλικής στήλης και να αυξήσει την καμπυλότητα της κάτω μοίρας της.
Οι ερευνητές, έχοντας στα χέρια τους τις δυνατότητες που προσφέρει η μαγνητική τομογραφία, ήταν σε θέση να αποδείξουν ότι πράγματι τα βαριά σακίδια όχι μόνο μπορεί να προκαλέσουν κυρτότητα, αλλά δύνανται να μειώσουν και το διάστημα μεταξύ των μεσοσπονδύλιων δίσκων, μια βλάβη που είναι μόνιμη.
«Η σπονδυλική στήλη αναπτύσσεται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία και μέχρι την ηλικία των 24 ετών. Λαμβανομένου υπόψη ότι το 45% της συνολικής ανάπτυξης των οστών συντελείται από το τέλος της παιδικής ηλικίας και κατά την εφηβεία, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οποιαδήποτε βλάβη προκύψει στη συγκεκριμένη περίοδο θα ακολουθεί το άτομο σε όλη του τη ζωή. Η έλλειψη έγκαιρης και έγκυρης διάγνωσης και θεραπείας θα έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωσή της», μας εξηγεί ο φυσιοθεραπευτής – χειροθεραπευτής κ. Γιώργος Κακαβάς του Fysiotek Sports and Spine Lab (www.fysiotek.gr) του μοναδικού εργαστηρίου στην Ελλάδα που ασχολείται με την πρόληψη των τραυματισμών, προσθέτοντας: «Η συστηματική μεταφορά πολύ βαριών χειραποσκευών, σακιδίων, ακόμα και τσαντών-τρόλεϊ δημιουργεί μια σειρά από μυοσκελετικά προβλήματα, με συνηθέστερα τη σκολίωση, την οσφυαλγία και τους πόνους στον αυχένα, τους ώμους και την πλάτη.
Παιδιά και ενήλικες, κατά τη μεταφορά της τσάντας τους, υιοθετούν, στις περισσότερες περιπτώσεις, λανθασμένη στάση σώματος για μεγάλα χρονικά διαστήματα, η οποία μπορεί να μεταβάλλει σημαντικά τη βιολογική βιομηχανική της σπονδυλικής στήλης. Ιδιαίτερα όσοι μεταφέρουν το σακίδιό τους στον ώμο αντιμετωπίζουν σοβαρές πιθανότητες ανάπτυξης σκολίωσης, λόγω της άνισης κατανομής των φορτίσεων, με συνέπεια την εμφάνιση πόνων, οι οποίοι μπορεί να εκτείνονται από τον αυχένα και τον ώμο μέχρι το σύνολο της πλάτης. Όταν, όμως, η κακή στάση του σώματος διαπιστωθεί εγκαίρως, οι συνέπειές της μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με τις σωστές φυσιοθεραπευτικές μεθόδους. Η Fysiotek είναι μια μέθοδος μηχανικής διάγνωσης και θεραπείας που έχει εξαιρετικά και αποδεδειγμένα με μελέτες αποτελέσματα, τα οποία είναι εμφανή μέσα σε 5 μόνο συνεδρίες σε μεγάλο ποσοστό ασθενών. Χωρίς να έχει παρενέργειες, αξιολογεί και αναλύει κάθε σπονδυλικό επίπεδο ή άρθρωση ξεχωριστά και καταρτίζει ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα θεραπείας για κάθε ανάγκη».
Προς αποφυγή των προβλημάτων αυτών «τα παιδιά θα πρέπει να συνηθίζουν από μικρή ηλικία να τοποθετούν τη σάκα τους στην πλάτη, χρησιμοποιώντας και τους δύο ιμάντες, και όχι στον έναν ώμο, παρότι -ειδικά οι έφηβοι- το θεωρούν πιο cool. Απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, για να μεταφέρουν το σακίδιο και στους δύο ώμους είναι το βάρος του να μην είναι υπερβολικό και το μέγεθος της σάκας να μην ξεπερνά το μέγεθος της πλάτης. Επίσης, καλό είναι το σακίδιο πλάτης να έχει ιμάντα μέσης, ο οποίος βοηθά στη μεταφορά του φορτίου. Σημειωτέον ότι το σακίδιο δεν θα πρέπει να ζυγίζει πάνω από το 10 έως 15% του σωματικού βάρους και η διάρκεια μεταφοράς του να είναι η ελάχιστη δυνατή, καθώς η επαναλαμβανόμενη καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης λειτουργεί συσσωρευτικά με αποτέλεσμα μεγαλύτερες βλάβες με την πάροδο του χρόνου», επισημαίνει ο κ. Κακαβάς.
Ο τρόπος που φορτώνεται το σακίδιο είναι επίσης σημαντικός. «Πρώτα πρέπει να τοποθετούνται τα βαρύτερα αντικείμενα, έτσι ώστε να μεταφέρονται χαμηλά και κοντά στο σώμα. Στη συνέχεια, η συμπλήρωση με τα ελαφρύτερα αντικείμενα πρέπει να γίνεται με τρόπο που το βάρος να κατανέμεται ομοιόμορφα. Είναι επίσης σημαντικό τα αιχμηρά, ογκώδη αντικείμενα να τοποθετούνται έτσι ώστε να μην ακουμπούν στην πλάτη».
Τελευταία και μετά τις προειδοποιήσεις των ειδικών, όλο και περισσότεροι ενήλικες επιλέγουν τη χρήση τσάντας-τρόλεϊ είτε για δική τους χρήση, είτε για τα παιδιά τους. Σύμφωνα με τον κ. Κακαβά, παρότι δεν υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις, θεωρούνται πιο ασφαλείς για τη μυοσκελετική υγεία. «Βέβαια, κι εδώ ισχύει ο ίδιος κανόνας: να μην υπερφορτώνονται, γιατί σ’ αυτή την περίπτωση η μετακίνησή τους απαιτεί τη στροφή του κορμού και γενικά προκαλεί διαταραχή της ευθύγραμμης στάσης της σπονδυλικής στήλης με τα ίδια δυσμενή αποτελέσματα», καταλήγει.
