η πραγματικότητα ως φόνος, ο φόνος ως θέαμα

Πέμπτη, 22 Δεκεμβρίου 2016 | groucho marxism

«Game 2: Winter», είναι ο τίτλος ενός νέου ρωσικού ριάλιτι που θα ξεκινήσει στη Ρωσία το 2017. Το παιχνίδι θα αποτελεί μία δοκιμασία επιβίωσης στην παγωμένη Σιβηρία, με τη θερμοκρασία να φτάνει τους μείον 40 βαθμούς Κελσίου, τις αρκούδες και τους λύκους να κόβουν βόλτες στην περιοχή και τους 30 συμμετέχοντες (15 άνδρες και 15 γυναίκες) να εκπαιδεύονται από πρώην ρώσους μυστικούς πράκτορες. Οι διαγωνιζόμενοι θα πρέπει να πληρώσουν 165.000 δολάρια για να λάβουν μέρος, ενώ ο εξοπλισμός τους θα περιορίζεται σε ένα μαχαίρι. Σε πολλούς η ρωσική αυτή καφρίλα θα θύμιζε ταινίες όπως το Battle Royale  ή το Hunger Games. Εδώ, όμως, δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεταφορά, αλλά σε μια κυριολεξία. Όπως περιγράφει και ο εμπνευστής του παιχνιδιού, ο επιχειρηματίας Yevgeny Pyatkovsky, οι υπεύθυνοι «θα αρνηθούν κάθε απαίτηση των συμμετεχόντων ακόμα και αν σκοτωθούν ή βιαστούν». Ο φόνος, ή ο βιασμός είναι προφανώς πράξεις ποινικά κολάσιμες στη Ρωσία και σε περίπτωση που συμβούν, θα διώκονται. Δεν θα παίζουν, όμως, ρόλο στη διεξαγωγή του παιχνιδιού και στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων. Για τα γυρίσματα θα χρησιμοποιηθούν 2.000 κάμερες, οι όποιες θα είναι τοποθετημένες στην περιοχή. Ήδη 5 χώρες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να μεταδώσουν το παιχνίδι. Η εικονική πραγματικότητα της εποχής μας, με το συγκεκριμένο ριάλιτι μας εξασφάλισε έναν νέο πάτο.

Όταν τα ριάλιτι αντιγράφουν την πραγματικότητα

Τα ριάλιτι ξεκίνησαν ως μια προσπάθεια να καταγραφεί η πραγματικότητα και να πουληθεί ως θέαμα. Η ιδέα της παρακολούθησης από μια νόμιμη κλειδαρότρυπα, η θέαση του ευτελούς σε καθημερινή βάση, η οποία κολάκευε το θεατή, τόνωνε την απόλυτη ταύτιση με έναν απόλυτα αδιάφορο αντικείμενο, δημιουργούσε την ψευδαίσθηση εξουσίας πάνω στην τύχη ενός ανθρώπου μέσα από ψηφοφορίες, ήταν στοιχεία που εκτίναξαν το είδος των reality game shows, ξεκινώντας στην Ολλανδία κάπου το μακρινό 1999. Από τότε ο κόσμος (τόσο ο πραγματικός όσο και ο ψηφιακός) άλλαξαν πολύ.

Όταν η πραγματικότητα αντιγράφει τα ριάλιτι

Είναι πια η πραγματικότητα αυτή που αντιγράφει τα ριάλιτι. Ποζάρει ώστε να φωτογραφηθεί και να δημοσιευθεί, ταΐζοντας αδηφάγους λογαριασμούς, που διαρκώς πρέπει να ενημερώνονται, εντάσσει τον εαυτό της σε σελίδες αναφέροντας το σημείο στο οποίο βρίσκεται, το τι έφαγε, τον ποιον είδε, νιώθει αρμόδια και επαρκής, αλλά πάνω απ’ όλα υποχρεωμένη να εκφράσει άποψη επί παντός επιστητού.  Και κυρίως καταλήγει σε αυτή τη στάση χωρίς καμία πίεση, χωρίς καμία επιβολή. Ενσωματώνοντας επιταγές που κάποτε θα έμοιαζαν ακραίες, προσπαθώντας για επιπλέον επίβλεψη. Μια επίβλεψη ταυτισμένη με τη ματαιοδοξία ενός φαντασιακού προφίλ που λέει περισσότερα για την επιθυμία, παρά για την πραγματικότητα. Καταγράφει τη βία της σε ξυλοδαρμούς και την ανεβάζει σε διαδικτυακή κοινή θέα (τα παραδείγματα και πάλι από τη Ρωσία είναι χιλιάδες στο youtube), κατασκευάζει τον τρόμο και τον προπαγανδίζει σε βίντεο εκτελέσεων και αποκεφαλισμών, σκορπώντας πανικό στους εχθρούς που θα βρει μπροστά του (παράδειγμα ISIS).

Ο Χειμώνας της πραγματικότητας

To Game 2: Winter εντάσσει αυτό τον ανεστραμμένο κόσμο στο πεδίο του ριάλιτι. Εκλαμβάνει ως πραγματικότητα την ανεστραμμένη αποτύπωση της πραγματικότητας και την πουλάει στον υπερθετικό της βαθμό. Για να βρει και να πουλήσει ζωή, φτάνει όλα τα στοιχεία που τη συντηρούν -την επιβίωση, την αντίσταση στον βιασμό ή στον φόνο- στο βαθμό μηδέν. Στον ανεστραμμένο αυτό κόσμο, η ηθική εντάσσεται ως μια αμφίβολη αισθητική, σε μια συνθήκη όπου η πράξη μετριέται ως εντυπωσιασμός και όχι ως πραγματική επίπτωση. Ο φόνος αποκτάει νόημα όταν προκαλεί εντυπώσεις και όχι όταν προκαλεί θάνατο. Πέρα από τον εμφανή κυνισμό, από το θέαμα της αρένας ως τροφή για αποχαυνωμένους, το ριάλιτι μας μιλά και για την εξαέρωση της αξιοπρέπειας στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης καταγραφής. Για τα όρια αυτά που κάποιος θα πληρώσει για να τα υπερβεί. Για το δικαίωμα να σκοτώνεις και να σκοτώνεσαι σε κοινή θέα. Για τον διπλανό μας σαν δυνητικό τηλεοπτικό μας εχθρό, στο όνειρο ενός ρώσου μαφιόζου. Και αν διαβάζοντας την είδηση αυτή πιστεύουμε πως απλώς ερχόμαστε σε επαφή με μια εξωτική ακρότητα σε κάποια μακρινή χώρα, κάνουμε λάθος. Ο ψηφιακός αυτός κόσμος είναι κοινός και εμείς τον κοιτάμε, ακόμα και αν δεν είμαστε θεατές του. Και είτε το θέλουμε, είτε όχι, μας κοιτάει και αυτός.

(στην εφημερίδα Εποχή)

Αναρτήθηκε από groucho marxism στις 2:02 π.μ.