Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP)
21.03.2017, 07:14 | εφσυν
Το 2014 η πλατφόρμα ερευνητικής δημοσιογραφίας Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) είχε αποκαλύψει την ύπαρξη ενός εγκληματικού δικτύου που διακινούσε τεράστια ποσά έξω από τη Ρωσία, ξεπλένοντας δισεκατομμύρια μέσω ευρωπαϊκών τραπεζών.
Τώρα το OCCRP μαζί με την εφημερίδα Novaya Gazeta αποκαλύπτουν για πρώτη φορά την πλήρη εικόνα μιας υπόθεσης διαφθοράς που αφορά, ως συνήθως, ισχυρούς επιχειρηματίες και αμαρτωλές τράπεζες
Με τη συνεργασία δημοσιογράφων-ερευνητών σε 32 χώρες, στους οποίους μοιράστηκαν τραπεζικά δεδομένα που διέρρευσαν στο OCCRP, αποκαλύφθηκε ότι δισεκατομμύρια «βγήκαν» από τη Ρωσία και διοχετεύτηκαν σε 112 τραπεζικούς λογαριασμούς στην ανατολική Ευρώπη και από εκεί σε τράπεζες σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Η έρευνα έδειξε ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρημάτων τελικά «επέστρεψε» με αυτό τον τρόπο στις τσέπες Ρώσων επιχειρηματιών, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στις κατασκευές, την τεχνολογία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Όλοι έχουν «κερδίσει» συμβόλαια εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων είτε απευθείας με τη ρωσική κυβέρνηση είτε με κρατικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις.
Στην ιστοσελίδα του το OCCRP τους κατονομάζει, ενώ αναφέρει και πού σπατάλησαν μεγάλο μέρος από αυτά τα ποσά.
«Οι αρχές στη Μολδαβία, τη Λετονία, τη Βρετανία αλλά και τη Ρωσία συνεχίζουν να ερευνούν την υπόθεση», αναφέρεται στο σχετικό ρεπορτάζ, «αλλά οι προσπάθειες να προσαχθούν οι εμπλεκόμενοι ενώπιον της δικαιοσύνης και να ανακτηθεί μέρος τουλάχιστον αυτών των χρημάτων εμποδίζονται κυρίως λόγω της απροθυμίας των Ρώσων αξιωματούχων να συνεργαστούν».
Ένας απλός, «ιδιοφυής» μηχανισμός διαφθοράς
Τα χρήματα έμπαιναν στο «Πλυντήριο» μέσω εταιριών που ήταν «βιτρίνες» στη Ρωσία, δηλαδή υπήρχαν μόνο στα χαρτιά, και των οποίων η ιδιοκτησία ήταν αδύνατο να εντοπιστεί.
«Ορισμένα από αυτά τα ποσά μπορεί να προέρχονται από το ταμείο του ρωσικού κράτους μέσω απάτης, νοθείας κρατικών συμβάσεων ή φοροαποφυγής και διαφθοράς στα τελωνεία», αναφέρει το OCCRP.
«Χρήματα που μπορεί να βοηθούσαν στην επισκευή των χαλασμένων δρόμων ή την ανακαίνιση των λιμανιών, τον εκσυγχρονισμό του συστήματος υγείας ή την ενίσχυση των φτωχών ηλικιωμένων, αντίθετα κατέληγαν σε λογαριασμούς μιας τράπεζας στη Μολδαβία. Και από την άλλη άκρη αυτού του “πλυντηρίου¨”, τα χρήματα έρρεαν για τις αγορές πολυτελών προϊόντων, για να δώσουν συναυλίες διάσημα συγκροτήματα στη Ρωσία ή στα ταμεία μιας μικρής μη-κυβερνητικής οργάνωσης στην Πολωνία που προωθούσε τη ρωσική ατζέντα στην Ε.Ε».
Εν αγνοία τους, παραλήπτες μέρους αυτών των ποσών ήταν και μεγάλες εταιρείες ανά τον κόσμο, όπως η Samsung (Νότια Κορέα), η Ericsson (Σουηδία) και η Black & Decker.
Στις ΗΠΑ 500.000 δολάρια κατέληξαν στην εταιρεία Total Golf Construction Inc, που περηφανεύεται ότι έκανε την ανακαίνιση ενός γηπέδου γκολφ του Ντόναλντ Τραμπ στο νησί Canouan στο κρατίδιο Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες της Καραϊβικής.
Πώς δούλευε ο μηχανισμός; Το κύκλωμα δημιούργησε έναν πυρήνα 21 εταιρειών με έδρα την Βρετανία, την Κύπρο και τη Νέα Ζηλανδία και «άγνωστους» ιδιοκτήτες.
Και στη συνέχεια ρωσικές εταιρείες χρησιμοποιούσαν αυτές τις «βιτρίνες» για να βγάζουν χρήματα έξω από τη χώρα.
Όπως δείχνει και το γράφημα η απάτη είχε επτά στάδια:
occrp.orgΤο κύκλωμα δημιουργούσε δύο εταιρείες-βιτρίνα στο εξωτερικό, την Α και την Β. Υπάρχουν μόνο στα χαρτιά και δεν έχουν απολύτως καμία δραστηριότητα.
Στη συνέχεια η εταιρεία Α γίνεται «πιστωτής», εμφανιζόμενη να δανείζει χρήματα στην εταιρεία Β, η οποία υπογράφει ένα συμβόλαιο υποσχόμενη να επιστρέψει τα χρήματα. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν υπάρχει καμία συναλλαγή και δανεισμός χρημάτων.
Ως εγγυήτρια αυτού του ανύπαρκτου «δανείου» εμφανίζεται να είναι ρωσική εταιρεία (ή εταιρείες) που έστησαν και τη δουλειά. Κρίσιμο ρόλο παίζει σε αυτή την εγγύηση κάποιος που να είναι πολίτης της Μολδαβίας.
Μετά η εταιρεία Β χρεοκοπεί και η εταιρεία Α απαιτεί την εξόφληση του δανείου από την εγγυήτρια ρωσική εταιρεία.
Επειδή ως εγγυητής εμφανίζεται και κάποιος Μολδαβός πολίτης, το θέμα φτάνει προς «διευθέτηση» στα δικαστήρια της Μολδαβίας. Διεφθαρμένοι δικαστές -που ανήκουν στο κύκλωμα- εκδίδουν απόφαση για την άμεση πληρωμή του χρέους από τη ρωσική εταιρεία προς την εταιρεία-βιτρίνα Α.
Ο διεφθαρμένος δικαστής ορίζει έναν «δικό» του για να επιβλέψει την εκτέλεση της απόφασης και να κανονίσει τη μεταφορά των χρημάτων. Ο επιβλέπων, λοιπόν, ανοίγει έναν ελεγχόμενο από το δικαστήριο λογαριασμό στην τράπεζα Moldindconbank της Μολδαβίας, όπου η ρωσική εταιρεία ως εγγυήτρια καταθέτει το ποσό του «δανείου».
Έτσι τώρα τα ρωσικά χρήματα βρίσκονται στην τράπεζα της Μολδαβίας, «καθαρά», με τη βούλα δικαστηρίου και έτοιμα να αναχωρήσουν για άλλους προορισμούς. Μεγάλο μέρος λοιπόν αυτών των ποσών -σχεδόν 13 δισ. δολάρια- καταλήγει σε άλλη τράπεζα, στην Trasta Komercbanka της Λετονίας, και από εκεί -αρκετά εύκολα αφού πρόκειται για χώρα της Ε.Ε.- με ενδιάμεσους σταθμούς άλλες εταιρείες-βιτρίνες, σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Το σύστημα λειτούργησε πολύ αποδοτικά για το κύκλωμα αφού κατάφερε να «ξεπλύνει» περίπου 20,8 δισ. δολάρια.
Σύμφωνα με την έρευνα του OCCRP, η μολδαβική Moldindconbank φάνηκε να πνίγεται στα μετρητά και στη συνέχεια περίπου 8 δισ. δολάρια αποσύρθηκαν από αυτούς τους λογαριασμούς για να κατατεθούν σε άλλες τράπεζες στη Δύση.
Από το 2011 μέχρι το 2014 οι 21 εταιρείες-βιτρίνες εκτέλεσαν 26.746 πληρωμές από τους λογαριασμούς τους στην Trasta Komercbanka και τη Moldindconbank.
Τα χρήματα αυτά κατέληξαν σε 96 χώρες, μέσω μερικών από τις μεγαλύτερες τράπεζες παγκοσμίως, χωρίς να συναντήσουν σχεδόν κανένα εμπόδιο.
Όλες οι εταιρείες που βρίσκονται στον πυρήνα αυτής της απάτης φαίνεται να ανήκουν σε «πληρεξούσιους», σε εντολοδόχους κρυφών ιδιοκτητών.
Ακόμα και οι διευθυντές και οι μέτοχοί τους είναι ψεύτικοι.
Μερικά από αυτά τα χρήματα κατέληγαν σε άλλες εταιρείες-βιτρίνες, άλλα σε πραγματικές επιχειρήσεις.
Η έρευνα έδειξε ότι πολλοί από από αυτούς που επωφελήθηκαν ήταν πλούσιοι και ισχυροί Ρώσοι, που απέκτησαν την περιουσία τους κάνοντας δουλειές με το κράτος.
Μεταξύ αυτών, αναφέρει το OCCRP, είναι: ο Αλεξέι Κραπίβιν, επιχειρηματίας που ανήκει στον κύκλο του Ρώσου προέδρου Πούτιν• ο Γκεόργκι Γκενς, επιχειρηματίας από τη Μόσχα και ιδιοκτήτης του ομίλου Lanit, που είναι μεγάλος διανομέας προϊόντων μεταξύ άλλων των Apple, Samsung και ASUS στη Ρωσία• και ο επιχειρηματίας Σεργκέι Γκιρντίν, ιδιοκτήτης της τεχνολογικής εταιρείας Marvel, με σημαντικούς πελάτες στη Ρωσία.
Μερικά από τα χρήματα διοχετεύτηκαν σε επιχειρήσεις που ανήκουν σε Ρώσους στο εξωτερικό, όπως στην Trident International Corp., ιδιοκτησίας του Pavel Semenovich Flider, ο οποίος στη συνέχεια πήρε την αμερικανική υπηκοότητα και το 2015 παραπέμφθηκε στις ΗΠΑ για λαθρεμπόριο αμερικανικής κατασκευής ηλεκτρονικών ανταλλακτικών σε ρωσικές επιχειρήσεις αμυντικής τεχνολογίας, σε τρεις εκ των οποίων είχαν «επιβληθεί κυρώσεις άμεσα ή έμμεσα».
Οι μεγάλες τράπεζες
Μετά το ξέπλυμα το χρήμα έρρεε εύκολα σε μεγάλες διεθνείς τράπεζες, που εμφανίστηκαν ανίκανες να σταματήσουν τη μαζική μεταφορά χρημάτων.
Αξιωματούχοι των τραπεζών αυτών υποστηρίζουν ότι δεν τα κατάφεραν εν μέρει λόγω της απροθυμίας των Ρώσων συναδέλφων τους να συνεργαστούν.
Σε κάθε περίπτωση τράπεζες όπως η HSBC, η Deutsche Bank, η Τράπεζα της Κίνας, η Bank of America, η Danske Bank και η NBD Bank στα Ενωμένα Εμιράτα κατέληξαν με βρώμικα χρήματα στα ταμεία τους (δείτε τον σχετικό πίνακα).
Κάντε «κλικ» να δείτε όλο τον πίνακα | Πηγή; OCCRP
Όπως αναφέρει ο Guardian, που μετείχε της έρευνας συνεργαζόμενος με το OCCRP, οι μεγάλες βρετανικές τράπεζες διαχειρίστηκαν σχεδόν 740 εκατομμύρια δολάρια από αυτά τα χρήματα.
Μερικές από αυτές -όπως οι HSBC, Royal Bank of Scotland, Lloyds, Barclays- είναι μεταξύ των συνολικά 17 χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με έδρα τη Βρετανία ή άλλων τραπεζών οι οποίες έχουν υποκαταστήματα στη χώρα, που καλούνται να απαντήσουν τι γνώριζαν γι’ αυτό το διεθνές κόλπο και γιατί δεν σταμάτησαν τις παράνομες μεταφορές χρημάτων. Και από την άλλη πλευρά εμπλέκονται 19 ρωσικές τράπεζες.
Σύμφωνα με έγγραφα που έχει δει η εφημερίδα, τουλάχιστον 20 δισ. δολάρια έχουν μετακινηθεί από τη Ρωσία μέσα σε μια τετραετία, αν και οι αρμόδιες αρχές πιστεύουν ότι το πραγματικό ποσό πρέπει να φτάνει τα 80 δισ. δολάρια.
Τα έγγραφα περιλαμβάνουν λεπτομέρειες για περίπου 70.000 τραπεζικές συναλλαγές, μεταξύ αυτών 1.920 μέσω των βρετανικών τραπεζών και 373 μέσω αμερικανικών.
Αξιωματούχος που μετέχει των ερευνών είπε στον Guardian ότι «είναι φανερό πως τα χρήματα είτε είναι κλεμμένα είτε προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες».
Οι ερευνητές -επισημαίνεται στο σχετικό ρεπορτάζ- ακόμα προσπαθούν να ταυτοποιήσουν μερικούς από τους ισχυρούς Ρώσους που κρύβονται πίσω από το κύκλωμα, το οποίο είναι γνωστό πλέον ως το «Παγκόσμιο Πλυντήριο».
Εκτιμούν ότι εμπλέκονται περίπου 500 άτομα, μεταξύ αυτών ολιγάρχες, τραπεζίτες της Μόσχας και άτομα που εργάζονται ή σχετίζονται με της ομοσπονδιακές υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας, την FSB.
Όπως αναφέρει ο Guardian, ο Ιγκόρ Πούτιν, ξάδελφος του προέδρου, ήταν στο διοικητικό συμβούλιο της Russian Land Bank, όπου το 2014 είχαν ανοιχθεί λογαριασμοί από το κύκλωμα.
Ο επικεφαλής της τράπεζας Alexander Grigoriev συνελήφθη στη Μόσχα το 2015, ένα χρόνο μετά το λουκέτο που μπήκε στη Russian Land Bank για υποθέσεις ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
Πηγές ανέφεραν στο OCCRP ότι ο Grigoriev είχε σχέσεις με την FSB.
Εμπόδια
Οι έρευνες άρχισαν πριν από τρία χρόνια, όταν αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά η υπόθεση, αλλά έκτοτε έχουν βαλτώσει.
Η «συνεργασία» Μολδαβίας – Ρωσίας σκοντάφτει κάθε φορά σε… εμπόδια.
Τέτοια «εμπόδια» έχουν στοιχίσει μέσα σε δυο χρόνια την καριέρα σε πέντε πρωθυπουργούς και την επιδείνωση των σχέσεων με τη Μόσχα.
Πρόσφατα η Βουλή της Μολδαβίας κατηγόρησε την FSB για πολύ άσχημη μεταχείριση Μολδαβών αξιωματούχων που πήγαν στη Ρωσία, σχετίζοντας την «παρενόχληση» με τις έρευνες για την υπόθεση του «Πλυντηρίου».
Μερικοί επίσης υποστηρίζουν ότι με αυτά τα «ξεπλυμένα» χρήματα δωροδοκήθηκαν Μολδαβοί βουλευτές.
Ο επικεφαλής της υπηρεσίας κατά της διαφθοράς της Μολδαβίας, Βιορέλ Μοράρι, είπε ότι έχει απαγγείλει κατηγορίες σε 16 δικαστές.
«Έχουμε 14 υποθέσεις σε εξέλιξη στα δικαστήρια» δήλωσε στο OCCRP. «Σε τέσσερις από τους δικαστικούς εντολοδόχους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες- ένας εξ αυτών αγνοείται και έχουμε εκδόωσει ένταλμα σύλληψης, ενώ υπό έρευνα είναι και επτά άτομα της Moldindconbank».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
){kind=link}