iloveithaki.gr | 12/4/2017
δδ μανιάς
ο william mure ήταν ένας άγγλος αξιωματούχος και κλασσικιστής που με την ιδιότητα του ως κατοίκου του νησιού της ιθάκης αντιμετώπισε το εξής επεισόδιο για το οποίο έγραψε με λεπτομέρειες (Mure 1852: 46 – 59).
το 1817 ένας κύριος σολέρης έφτασε στο νησί της ιθάκης από την πάτρα κι εγκαταστάθηκε στην πόλη.
είχε υπηρετήσει ως αξιωματικός στο γαλλικό στρατό αλλά για άγνωστους λόγους είχε έρθει στην ελλάδα. παρόλο που δεν ήταν αριστοκράτης, ο σολέρης ήταν μορφωμένος και καλής καταγωγής που είχε παντρευτεί την κόρη ενός ενός ευκατάστατου γαιοκτήμονα από την πάτρα. το άστρο του στην τοπική κοινωνία έλαμψε και τελικά έγινε διευθυντής του σχολείου στο νησί. το 1823 βοήθησε στην σύσταση του σώματος των ελευθέρων μασσόνων. ο λόρδος τοποτηρητής thomas metland προωθούσε τη μασονία και ενθάρρυνε όλους τους “σωστά σκεπτόμενους ανθρώπους” να συμμετάσχουν (ΨΟ 136/45: ξανθαρυ 5, 1822 PRO): το έβλεπε ως μία εναλλακτική πρόταση στη φιλική εταιρεία, μια οργάνωση που έπαιξε καίριο ρόλο στον πόλεμο για την ανεξαρτησία της ελλάδας (fringes 1973). όπως είδαμε νωρίτερα η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων των ιονίων νήσων ήταν ένθερμοι υποστηρικτές της ελληνικής επανάστασης, και έτσι, εύλογα, το κίνητρο για την συμμετοχή στη μασονία αποδείχθηκε παντελώς ανεδαφικό, μόνο άγγλοι στρατιώτες και κάτοικοι (των νησιών) που ήταν υπέρ των άγγλων συμμετείχαν και μόνο ένας μικρός αριθμός απ αυτούς, υποστηρίζοντας τους άγγλους και παίρνοντας θέση δημόσια εναντίον του πολέμου της ανεξαρτησίας, ο σολέρης έκανε αρκετούς εχθρούς στην ιθάκη.
η μη δημοτικότητα της μασονίας συνεχίστηκε και μετά το πέρας του ελληνικού πολέμου επειδή η οργάνωση τώρα ήταν τόσο στενά συνδεδεμένη με την αγγλική κυριαρχία και επειδή την έβλεπαν ως εμπόδιο για την ένωση των ιονίων νησιών με το βασίλειο της ελλάδας. επιπλέον, κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1830 η θρησκεία ήρθε στο προσκήνιο με τρόπο πιο ορατό από την δεκαετία του 1820. η μασονία απεικονιζόταν ως το εργαλείο του ντίχριστου. ντόπιοι κληρικοί κήρυτταν ότι μέσω της μασονίας οι άγγλοι επιζητούσαν να καταστρέψουντην ορθόδοξη εκκλησσία. το αντ-μασονικό αίσθημα ήταν αρκετά έντονο. το 1837, για παράδειγμα, υπό την ηγεσία των ντόπιων ιερέων και κάποιων “σεβαστών” κατοίκων υπήρξε δημόσια διαδήλωση και αναταραχή εναντίον τους. πέτρες και λεμόνια χρησιμοποιήθηκαν ως βλήματα απο το αγριεμένο πλήθος, αλλά κανένας δεν τραυματίστηκε. – ο σολέρης έφερε τον κύριο όγκο αυτής της κακοβουλίας.-
η σύνηθησ ησυχία της χειμωνιάτικης βραδιάς το δεκέμβριο του 1839 διαταράχθηκε από τα ουρλιαχτά ενός κοριτσιού. μια χωριατοπούλα ντυμένη υπηρέτρια εισέβαλε στο αστυνομικό τμήμα και αποκάλυψε ότι κάτι κακό είχε γίνει στο σπίτι του αφεντικού της. οταν η στυνομία έφτασε στο σπίτι του σολέρη τον βρήκαν να κάθεται στην κρεβατοκάμαρα σε κατάσταση σοκ. οι τοίχοι ήταν λερωμένοι με αίμα, αλλά όχι δικό το: δεν ήταν αυτός ο στόχοςτης επίθεσης. αντιθέτως, στο πάτωμα κείτονταν τα ακρωτηριασμένα πτώματα της γυναίκας του και του γιού του. εκτός από ένα κόψιμο στο χέρι, οσολέρης δεν είχε τραυματιστεί. στο κάτω μέρος του κρεβατιού υπήρχε ένα αιματοβαμμένο θηκάρι, αλλά το σπαθί δεν βρέθηκε πουθενά.
όταν συνήλθε, ο σολέρης ισχυρίστηκε ότι ήταν αθώος. είπε ότι μια ομάδα μασκοφόρων είχε μπει στο σπίτι του, το κτύπησε και τον ανάγκασε να παρακολουθήσειτη σφαγή της οικογένειας του. αλλά όλα τα στοιχεία ήταν εναντίον του. κανένας δεν είχε δει τους μυστηριώδεις εισβολείς και δεν βρέθηκαν στοιχεία που να αποδεικνύουν την παρουσία τους εκεί. εκτός από τον φόνο του αγοριού – λίγοι έλληνες δέχονται ότι ένα πατέρας θα μπορούσε να σκοτώσει το ίδιο του το παιδί – όλο αυτό δεν αποτελούσε μια πολύ ασυνήθιστη υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας. οι ντόπιοι ήταν πεπεισμένοι για την ενοχή του μιας και ως ξένος ήταν ικανός για τα πάντα και ως αρχηγός της ένωσης των αντιχρίστων – των μασόνων – ήταν συνδεδεμένος με τις διαβολικές πράξεις που ισχυριζόνταν οι ιερείς. ο κόσμος απαιτούσε απονομή δικαιοσύνης. ο έλληνας ενάγων υπαναχώρησε. ένα ειδικός άγγλος ενάγων στάλθηκε από την κέρκυρα για να χειριστεί την υπόθεση και ένας άγγλος συνάδελφός τουαπό το αποικιακό γραφείο δέχθηκε να υπερασπιστεί τον σολέρη. καοι δυο πλευρές πίστευαν ότι ήταν αθώος αλλά χωρίς στοιχεία δεν μπορούσαν να τοο αποδείξουν. και όπως γινόταν συνήθως, κανένας δεν ήταν πρόθυμος να δώσει στοιχεία.
μετά από αίτημα των αρχών στην ιθάκη ο μητροπολίτης εξέδωσε ένα διάταγμα αφορισμού το οποίο παρέδωσε ο προσωπικός βοηθός του.
μια ειδική λειτουργία διεξήχθη από κοινού από τον αρχιεπίσκοπο του νησιού και τον επίσκοπο και μια μεγάλη παρέλαση έγινε στούς δρόμους της πόλης: ο αρχιεπίσκοπος, ο επίσκοπος, οι ακόλουθοι τους, οι αστυφύλακες και τελικά τα μέλη των ελευθέρων μασόνων. μια επίδειξη της ενότητας των εκκλησιώνκαι της πολιτείας.
απαιτήθηκε συμμόρφωση και απειλήθηκε αιώνια καταδίκη.
τρεις άνθρωποι βγήκαν μπροστά.
η υπηρέτρια κατέθεσε ότι ο σολέρης συχνά λογομαχούσε με την γυναίκα του και ότι την εν λόγω βραδιά οι φωνές που είχε ακούσει από την κρεβατοκάμαρα ήταν εκείνες του σολέρη, της γυναίκας του και του γιού τους. ένας κουρέας δήλωσε ότι περίπου μια εβδομάδα μετά το περιστατικό είδε κάποιον να πηγαίνει προς το μώλο και να πετάει ένα αντικείμενο στο νερό. μιας και ήταν σούρουπο δεν μπορούσε να προσδιορίσει το αντικείμενο, αλλά ήταν σίγουρος αναφορικά με την ταυτότητα του άντρα: ήταν ο σολέρης. οδηγούμενος από τον εισαγγελέα και μερικούς αστυνομικούς, πλήθος συγκεντρώθηκε στην προκυμαία. ο κουρέας υπέδειξε το σημείο και ένα αγόρι βούτηξε μέσα. μετά από λίγα λεπτά, ο νεαρός αναδήθηκεκρατώντας ψηλά το αιματοβαμμένο σπαθί. με δραματικό τρόπο ο αστυνομικός έφερε το θηκάρι που είχε κατασχεθεί από το σπίτι του σολέρη. το πλήθος παρακολουθούσε με απόλυτη ησυχία καθώς αυτός έβαζε το όπλο στη θήκη. ταίριαζε απόλυτα. ξαφνικά ένας μαγαζάτορας φώναξε από το πλήθος ότι αναγνώριζε το σπαθί. ήταν αυτό που που ο σολέρης είχε προσπαθήσει να του πουλήσει έξι μήνες πριν το φόνο. τα πράγματα ήταν δύσκολα για το σολέρη.
ποιός επηρέασε τη διαδικασία λήψης απόφασης. η τακτική του αφορισμού ως μέσο κοινωνικού ελέγχου εφαρμόστηκε δόλια και μετατράπηκε από μέλη της ιόνιας αριστοκρατίας σε εργαλείο κηδεμονίας.
χωρικοί, προστάτες – κηδεμόνες, ιερείς και ιδεολογία
η τακτική της επιλογής της θρησκευτικής ελίτ και της εφαρμογής του αφορισμού για το έγκλημα απέτυχε. κατα τις δεκαετίες του 1840 και 1850 ιερείς χαμηλότερων βαθμίδων συνέχιζαν να ηγούνται διαμαρτυριών με απήχηση. ισως το καλύτερο παράδειγμα είναι αυτό του ιερέα γιορύλου νοδάρου, οι περιβόητες λίστες ιερέων και ο κακοποιός – ιερέας. αυτός ήταν ο αρχηγός κάποιων φασαριών οι οποίες το 1849 προκάλεσαν χάος στην περιοχή της σκάλας στην κεφαλονιά μέχρι την ήττα τους από τον αγγλικό στρατό (παξιμαδόπουλος – σταυρινού 1980, τζουγανάτος 1976, hanneil 1987). σε δεκαεπτά περιστατικά κατά την διάρκεια των τελευταίων εικοσιτεσσάρων ετών του προτεκτοράτου, σαρακοστιανοί καρνιβαλικοί εορτασμοί κατέληξαν σε έκρηξη βίας, επιπλέον, κάτοικοι δήλωναν οτι οι αφορισμοί δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα και, χωρίς εξαίρεση, στο 15% των περιπτώσεων που είχαν κάποια επίδραση αυτό είχε να κάνει με την εκκλησιαστική περιουσία.
