08.06.2017, 17:08 | εφσυν
Κώστας Μαρούντας
«Αυτό στο οποίο αντιστέκεστε, επιμένει» (Καρλ Γιουνγκ)
O 20oς αιώνας ήταν άκρως αποκαλυπτικός για πολλά πράγματα γύρω από τα ανθρώπινα. Το ανθρώπινο πνεύμα εξάντλησε τις βασικές αρχές της παραγωγικότητας του και άρχισαν και οι επιμέρους προσμείξεις.
Άλλοι μιλάνε για εκλεκτισμό, άλλοι για αχταρμάδες. Άλλοι πόνταραν στον ενθουσιασμό που προκαλεί κάθε καινούριο, άλλοι απαρνήθηκαν κάθε εξέλιξη γιατί είδαν από την αρχή απόπειρες αποπλάνησης. Άσε που σε κάθε τι το καινούριο πάει και κολλάει δίπλα του η πιο ρηχή, η πιο αναθεωρητική, η πιο ήπια μορφή του, και το κάνει να τρελαίνεται περισσότερο με τις συγγένειες του παρά με τους εχθρούς του…
H ιδεολογία δεν πεθαίνει, γιατί τότε θα σβήσει κάθε πιθανότητα εξέλιξης, αυτό που όμως πρέπει να ενταφιάσουμε είναι οι παρεκτροπές, οι καθαγιάσεις και οι ψευδαισθήσεις.
Ο φιλελευθερισμός έταξε την ατομική ελευθερία και τις ίσες ευκαιρίες, ξέχασε όμως τις ταξικές ανισότητες. Ο συντηρητισμός μας γέμισε με νοσταλγία για το ένδοξο παρελθόν, αλλά ξέχασε να μας πει πως κατά βάση είναι νάρκη για τους μπροστινούς βηματισμούς…
Ο σοσιαλισμός έταξε την κοινωνική ισότητα και επέφερε την κρατική ολοκληρωτική επιβολή. Ο αναρχισμός βρίσκει συνεχώς τις δικαιώσεις του, αλλά δεν βρήκε μετά τον ισπανικό εμφύλιο ποτέ το δρόμο για να γίνει σοβαρή κοινωνική πρόταση.
Ο φασισμός έδωσε και εκείνος τις υποσχέσεις του, αλλά τις πέταξε μόνος του σε… κρεματόρια και… γενοκτονίες.
Ο φεμινισμός μας βοήθησε να δούμε με άλλο μάτι τη γυναίκα, αποκαθιστώντας την αυτοδικαίως ισότιμη κοινωνική της θέση, αλλά αντέστρεψε τις προτεραιότητες, κάποιες φορές υπηρετήθηκε με υπερβολές, και έχασε την αρχική ορμή του. Ο οικολογισμός φάνηκε να είναι λύση ανάγκης, αλλά εξακολουθεί να αποτελεί ρομαντική αναζήτηση νέων και «ψαγμένων» ατομικοτήτων που ρέπουν προς τον βαθύ ουτοπισμό…
Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός επεδίωξε τη συνοχή, την προστασία από τα τρωτά της εκκοσμίκευσης, και τη λειτουργικότητα, για να «μοιράσει» τελικώς αίμα, βία, ασύμμετρες πολεμικές πράξεις που ανακυκλώνουν μίση και πάθη που δεν προωθούν κανέναν σκοπό, παρά μετατρέπουν την εκδίκηση σε αυτοσκοπό…
Η αποτυχία των αφηγήσεων του χτες οδήγησε σε ένα κενό. Αν το αποδεχτούμε και το θεωρητικοποιήσουμε θα απομονωθούμε, θα συνεχίσουμε σε ατομικές επιβιώσεις, ψάχνοντας αργά ή γρήγορα τα ανάλογα παυσίπονα σε συσκευασία «μετα»-σωτηριολογική…
Το άτομο πρέπει να επανακαθορίσει τη θέση του στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Πριν πάψει η κοινωνική ομοιοστασία να αρκεί. Να διατηρήσει τα δικά του όρια, πάνω όμως στο έδαφος της Μάνας Γης και όχι στο σχετικιστικό θόλωμα της απουσίας από το αύριο.
Έχουμε ανάγκη όχι ακριβώς από νέες ιδεολογικές φιοριτούρες και εξαγγελίες, αλλά από πρακτικές λύσεις με το χαρακτήρα ιδεών.
Ποιες θα είναι αυτές; Στο σύγχρονο γκλομπαλιστικό σκηνικό μπορούμε να τις ανακαλύψουμε πιο εύκολα από όσο νομίζουμε. Αρκεί να πάψουμε να φέρνουμε στα μέτρα μας τα πάντα, και να αισθανόμαστε την αποχαύνωση των πολλών πληροφοριών «σημείο υπεροχής». Μπορούμε να συνταιριάξουμε ορισμένα φαινομενικά αταίριαστα;
Συνδυασμός ύλης και πνεύματος, δράσης και γνώσης, αστικής ανάπλασης και φυσικής προστασίας, οικονομικής προόδου και μέριμνας για τον άνθρωπο, σεβασμός στο παρελθόν και μάχη για το μέλλον, άρνηση των ντετερμινιστικών βεβαιοτήτων που δεν επαληθεύτηκαν ποτέ στο πειραματικό ζυμωτήρι της ζωής και αντικατάσταση τους από προγράμματα ικανοποίησης όσων περισσότερων διεκδικητικών αιτημάτων, ατομική απόλαυση και κοινωνική ευθύνη, πλούτος αλλά και συλλογική ευμάρεια, σε ένα οικοκεντρικό περιβάλλον που ο άνθρωπος αναβαπτίζεται, αναβαθμίζεται και ανοίγει τα φτερά του προς το μέλλον.
Ουτοπίες; Στο τώρα, ναι. Στο αύριο, ενδεχομένως και έσχατες λύσεις…
ΥΓ. «Όποιος θέλει να γνωρίσει την ανθρώπινη ψυχή, να αποχαιρετίσει τις μελέτες του και να περιπλανηθεί στον κόσμο με ανοικτή καρδιά.
Στη φρίκη των φυλακών, στα ψυχιατρικά άσυλα και τα νοσοκομεία, στις σκοτεινές ταβέρνες των προαστίων, στα πορνεία και τα χαρτοπαικτικά καταγώγια, στα κοσμικά σαλόνια, στο χρηματιστήριο, στις σοσιαλιστικές συγκεντρώσεις, στις εκκλησίες, μέσα από την αγάπη και το μίσος, την εμπειρία των παθών κάθε μορφής στο δικό του σώμα, θα δρέψει πλουσιότερες σοδειές γνώσης από αυτές που μπορούν να του προσφέρουν τα βιβλία και θα γνωρίσει πώς να συμπεριφέρεται ως γιατρός στον ασθενή, με αληθινή γνώση της ανθρώπινης ψυχής» (Καρλ Γιουνγκ)
