30.12.2017, 18:11 | εφσυν
«Γιατί είμαι στη φυλακή αφού δεν έχω κάνει κανένα έγκλημα;». «Γιατί είμαστε φυλακισμένοι;» διερωτώνται τα νεαρά παιδιά ηλικίας 13, 14, 15,16, 17 ετών, από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Πακιστάν, το Μαρόκο.
«Γιατί;» ρωτάει και το δεκάχρονο παιδί που εντοπίστηκε από τη ΜΚΟ «Αρσις» στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης της Αμυγδαλέζας.
Πίσω τους, στην πατρίδα από την οποία προέρχονται, έχουν αφήσει για πάντα την παιδική τους ηλικία. Ο πόλεμος και ο προσφυγικός δρόμος τα οδήγησαν σε βίαιη ενηλικίωση.
Ο δε εγκλεισμός τους σε προαναχωρησιακά κέντρα και σε κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων για μεγάλα χρονικά διαστήματα, που ενίοτε αγγίζουν τους έξι μήνες, οδηγεί τους ασυνόδευτους ανηλίκους με το γερασμένο βλέμμα σε ξεσπάσματα βίας, αυτοτραυματισμούς και απεργίες πείνας.
«Οι συνθήκες κράτησης στα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης της Αμυγδαλέζας και του Ταύρου παρουσιάζουν σοβαρότατες πλημμέλειες και ελλείψεις, με αποτέλεσμα να σημειώνονται καθημερινά συστηματικές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων των διοικητικά κρατουμένων πολιτών τρίτων χωρών και συνιστούν, συχνά, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση» υπογραμμίζει η «Αρσις» που καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017 υλοποίησε πρόγραμμα νομικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των ασυνόδευτων ανηλίκων στα ανωτέρω κέντρα, διοργανώνοντας παράλληλα ημερίδα στις 21 Δεκεμβρίου με θέμα «Κράτηση ασυνόδευτων ανηλίκων: αδιέξοδες πρακτικές, ολέθριες συνέπειες. Δρόμοι και πλαίσια προστασίας».
Μια εποχή στην κόλαση
«Ο χρόνος κράτησης των ως άνω ανηλίκων πριν από την τοποθέτησή τους σε δομές φιλοξενίας, κυμάνθηκε κατά τη διάρκεια του 2017 από μερικές ημέρες έως 2 μήνες μέχρι τον μήνα Σεπτέμβριο του 2017, ενώ, μετά τον μήνα Οκτώβριο, σε κάποιες περιπτώσεις υπερβαίνει και το δίμηνο. Κάποιοι ανήλικοι πριν από τη μεταγωγή τους στο ΠΡΟΚΕΚΑ Αμυγδαλέζας διαπιστώθηκε ότι κρατήθηκαν για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κορίνθου και σε κρατητήρια περιφερειακών αστυνομικών τμημάτων. Ο χρόνος κράτησης καθώς και ο αριθμός των ασυνόδευτων ανήλικων κρατουμένων παρουσιάζουν αυξητική τάση κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2017, η οποία ανεβαίνει ανησυχητικά από τον μήνα Ιούλιο του 2017» υπογραμμίζει με έμφαση στην ετήσια έκθεσή της η «Αρσις».
Ενδεικτική ήταν η περίπτωση ανηλίκου που κρατήθηκε στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κορίνθου επί έξι μήνες και 13 ημέρες, για να μεταφερθεί στη συνέχεια στο Αστυνομικό Τμήμα Λουτρακίου όπου κρατήθηκε επιπλέον 24 ημέρες για να καταλήξει στην Αμυγδαλέζα, από όπου επιτέλους μεταφέρθηκε σε δομή φιλοξενίας.
Μάλιστα, «στον τομέα της Αμυγδαλέζας που προορίζεται για την κράτηση οικογενειών, κρατούνται οικογένειες προς “επιστροφή” στα νησιά. Το κλιμάκιο της “Αρσις” κατέγραψε και παρείχε συνδρομή σε 5 μονογονεϊκές οικογένειες, πολίτες Ιράν, Συρίας, Ιράκ και Γουινέας, αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα. Τα τέκνα των οικογενειών ήταν νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας κρατούμενα σε εντελώς ακατάλληλες και απάνθρωπες συνθήκες. Κρατούνται, δε, άτομα από εθνικότητες (Συρία, Ιράκ), για τις οποίες προβλέπεται άμεση προστασία από επαναπροώθηση».
Οι συνθήκες κράτησης και υγιεινής χαρακτηρίζονται απαράδεκτες, «αφού, μέχρι τον Νοέμβριο, στην Αμυγδαλέζα δεν υπήρχε καν συνεργείο καθαρισμού, ενώ οι ανήλικοι, λόγω ανεπάρκειας κρεβατιών συχνά κοιμούνται σε στρώματα ή κουβέρτες που δεν απολυμαίνονται, με αποτέλεσμα τη μετάδοση νοσημάτων. Σοβαρές ελλείψεις καταγράφονται επίσης σε είδη ρουχισμού, προσωπικής υγιεινής και υπόδησης».
Και όλα αυτά εις βάρος ιδιαίτερα ευάλωτων προσώπων και δη ασυνόδευτων ανηλίκων, ασθενών, ψυχικά ασθενών, θυμάτων κακοποίησης, θυμάτων βασανιστηρίων, θυμάτων trafficking…
Αύξηση ροών
Τα μέλη της «Αρσις» έγιναν αποδέκτες των διαμαρτυριών των κρατουμένων για απαξιωτική συμπεριφορά εις βάρος τους από τα αστυνομικά όργανα καθώς και για άσκηση βίας εναντίον δυο ανηλίκων που περιελάμβανε ξυλοδαρμό και ξεγύμνωμα.
Από το σύνολο των 166 ασυνόδευτων ανηλίκων στους οποίους η μη κυβερνητική οργάνωση παρείχε τη συνδρομή της διαπιστώθηκε ότι 24 παιδιά είχαν καταγραφεί ως ενήλικες και κρατούνταν στον τομέα ενηλίκων.
Ιδιαίτερες ευάλωτες περιπτώσεις ασθενών εντοπίστηκαν στους νέους άνδρες ηλικίας έως 22 ετών, ενώ ο χρόνος κράτησής τους υπερβαίνει κατά πολύ τους έξι με οκτώ μήνες, με διαφοροποιήσεις δε ως προς τη διάρκεια της κράτησης ανάλογα με την εθνικότητα.
Μεγάλος αριθμός γυναικών κρατείται παράλληλα στο Προαναχωρησιακό Κέντρο του Ταύρου και για μεγάλα χρονικά διαστήματα που φτάνουν έως τους τέσσερις μήνες.
Μεταξύ των γυναικών περιλαμβάνονται αρκετές γυναίκες θύματα κακοποίησης που πάσχουν από σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από το ΕΚΚΑ, ο εκτιμώμενος αριθμός των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα ανέρχεται στους 3.300, με τις διαθέσιμες θέσεις φιλοξενίας να περιορίζονται στις 1.104.
Ο αριθμός των παραπομπών σε λίστα αναμονής για τοποθέτηση σε δομή φιλοξενίας είναι 2.200, από τις οποίες οι 425 διαμένουν σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, οι 80 σε καθεστώς προστατευτικής φύλαξης, οι 254 σε Safe Zones και οι 204 σε ανοιχτές δομές φιλοξενίας.
Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, Μιλτιάδης Κλάπας, απέδωσε την αύξηση του χρόνου παραμονής των ασυνόδευτων παιδιών σε κράτηση στο γεγονός ότι «από την 1η Αυγούστου ώς τις 30 Νοεμβρίου 2017 ήρθαν στη χώρα 1.100 ασυνόδευτα παιδιά που πίεσαν το, έτσι και αλλιώς ανεπαρκές από πλευράς υποδομών, σύστημα προστασίας».
Οπως είπε, «δεν τηρούνται οι χρόνοι και οι προϋποθέσεις για την κράτηση. Και αυτό είναι κάτι «που δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να συνεχίζεται και με μόνιμες λύσεις να ανατρέψουμε την κατάσταση». Εως τότε, η κράτηση των ασυνόδευτων ανηλίκων θα συνεχίζεται…
Αισθήματα απελπισίας και μοναξιάς
«Τα παιδιά πρόσφυγες παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης, διαταραχών άγχους και μετατραυματικού στρες. Ιδιαίτερα όσον αφορά τους ασυνόδευτους ανηλίκους, φαίνεται να διατρέχουν ακόμα υψηλότερο κίνδυνο για την ψυχική υγεία και την ψυχοκοινωνική ευεξία τους λόγω των συνθηκών που τα οδηγούν στο να εγκαταλείψουν τη χώρα προέλευσής τους (όπως, για παράδειγμα, ένοπλη σύρραξη, εκτόπιση, θάνατος μελών της οικογένειας, δίωξη, βία και σεξουαλική βία, αναγκαστική στρατολόγηση σε στρατιωτικές ή παραστρατιωτικές ομάδες), των αντιξοοτήτων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού (όπως η έκθεση σε διακινητές και πιθανή βία, εκμετάλλευση) και των συνθηκών στην τρέχουσα κατάστασή τους (όπως οι μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες χορήγησης ασύλου, η αβεβαιότητα για το μέλλον και η απουσία οικογενειακού δικτύου)» σημειώνει το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού που διενήργησε τον περασμένο Οκτώβριο έρευνα σε δομές φιλοξενίας για τις ψυχοκοινωνικές ανάγκες των ασυνόδευτων ανηλίκων.
«Το προσωπικό των ξενώνων ανέφερε ότι πολλοί ασυνόδευτοι ανήλικοι δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν το άγχος ή τον θυμό που απορρέει από την αβεβαιότητα και το φόβο για το μέλλον τους, καθώς και αισθήματα απελπισίας και μοναξιάς μετά τον αποχωρισμό από τις οικογένειες και τις κοινότητές τους. Στην αύξηση της ψυχοκοινωνικής πίεσης των παιδιών συμβάλλουν επίσης άμεσα ή έμμεσα οι συνθήκες στις οποίες βρέθηκαν μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα, όπως οι μεγάλες καθυστερήσεις στις διαδικασίες χορήγησης ασύλου και η επακόλουθη κατάσταση αδράνειας στην οποία περιέρχονται, η απουσία ενός ατόμου (ενός επιτρόπου, για παράδειγμα) για να τα συμβουλεύσει και να τους παρέχει συνεχή στήριξη κατά την παραμονή τους στην Ελλάδα, το άγχος της συγκατοίκησης με έως και 30 άλλα παιδιά στους ξενώνες, οι περιορισμένες ευκαιρίες αυτονομίας, οι περιορισμένες ευκαιρίες πρόσβασης σε κατάλληλη εκπαίδευση».
Τα ασυνόδευτα ανήλικα υποφέρουν από εφιάλτες και αδυναμία νυχτερινού ύπνου, κλαίνε και φωνάζουν, αυτοτραυματίζονται, είναι θλιμμένα, αποσύρονται, παθαίνουν κρίσεις πανικού, έχουν βίαιη συμπεριφορά στα άτομα της δομής και στα άλλα παιδιά, έχουν αποπροσανατολισμένη συμπεριφορά και ενίοτε προβαίνουν και σε απόπειρα αυτοκτονίας…
