Μπορεί τα θρησκευτικά κράτη να είναι οι χειρότερες μορφές πολιτεύματος που επινόησε η ανθρώπινη φάρα μας· χειρότερες, πιστεύω, κι από τις μονοκρατορίες ενός Στάλιν ή ενός Χίτλερ.
Χειρότερες με την έννοια ότι στα θρησκευτικά κράτη οι ασκούντες την εξουσία είναι οι αντιπρόσωποι του θεού επί Γης· χριστιανών, μουσουλμάνων ή ισραηλιτών (έτσι κι αλλιώς πρόκειται για μονοθεϊστικές· πολύ γέλασα με το «κήρυγμα» εναντίον του «Ρουβίκωνα» του ραβίνου Μορντεχάι Φριζή· πού μπορεί να καταντήσει ο άνθρωπος… να σου κάνει συμπαθή τον «Ρουβίκωνα»…).
Αλλά ακόμα και αυτά τα κράτη, τα θρησκευτικά, δεν είναι αιώνια. Λέμε και λέμε για το θρησκευτικό Ιράν, ιδίως από το ’79 και μετά που οι δυνάμεις που ανέτρεψαν τον Σάχη, μέσα από πολιτική σύγχυση πιστεύω, επέβαλαν τον πολιτικό ισλαμισμό του Χομεϊνί.
Αλλά οι Ιρανοί, οι Πέρσες, όλα αυτά τα χρόνια, όχι μόνο δεν τηρούσαν πιστά τις ιερές γραφές στην «έκδοση» της θρησκευτικής ηγεσίας. Αλλά και άλλες φορές στο παρελθόν, με μικρές και μεγάλες εξεγέρσεις, αποκάλυπταν ότι η επιβίωση του θρησκευτικού καθεστώτος είναι περισσότερο θέμα φόβου και λιγότερο θέμα πειθούς είτε (μάλλον άγνωστες έννοιες…) συναίνεσης και δημοκρατικών διαδικασιών.
Αυτό, πιστεύω, συμβαίνει την τελευταία εβδομάδα στο Ιράν, αν κρίνω από την έκταση των αιματηρών γεγονότων που πρέπει να εξαπλώνονται σε όλη τη χώρα.
Γι’ αυτό και η θρησκευτική ηγεσία, ο θρησκευτικός ηγέτης Αλί Χαμενεΐ, μιλάει για «ξένο δάκτυλο» και ο, μάλλον διαλλακτικός πολιτικός ηγέτης, ο πρόεδρος Χασάν Ρουχανί, εμφανίζεται κατευναστικός και με διάθεση αυτοκριτική. Υπάρχει βέβαια και ο Τραμπ με το Twitter, αλλά ήτανε να το δούμε κι αυτό: πλανητάρχης να παριστάνει τον πλανητάρχη σε ρόλο πλανητάρχη…