Ορδές τουριστών… από τη Βενετία μέχρι το Μάτσου Πίτσου (πάνω) και από το Εβερεστ, μέχρι τη Βαρκελώνη.Αυτό το μαζικό φαινόμενο, που αποκαλούμε τουρισμό, δεν έχει προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία και διαιωνίζεται (ως συνήθως), με μοναδικό κίνητρο το κέρδος. Δίχως ποτέ να υπολογίζουμε τον κοινωνικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό του αντίκτυπο.
Το όρος Εβερεστ έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε σκουπιδότοπο από τους επισκέπτες που το κατακλύζουν.
Το Σινικό Τείχος της Κίνας έχει υποστεί τόση κακομεταχείριση από τη μαζική εισβολή των τουριστών που έχει αρχίσει να καταρρέει σε διάφορα σημεία. Οι περίφημες παραλίες του Μπαλί είναι επίσης γεμάτες με σκουπίδια.
Η αρχαία πόλη Μάτσου Πίτσου στο νότιο Περού έχει τόσο μεγάλο αριθμό επισκεπτών που οι αρχαιολόγοι ανησυχούν για τη διατήρηση του χώρου.
Κάποτε υπήρχε μόλις ένα τρένο που έφτανε στο μικρό χωριό Αγκουας Καλιέντες και στη συνέχεια οι επισκέπτες έπρεπε να συνεχίσουν με τα πόδια ή με μουλάρια.
Σήμερα μπορείτε να φτάσετε στην αινιγματική και ιερή ακρόπολη των Ινκας με κλιματιζόμενο λεωφορείο και το Αγκουας Καλιέντες είναι πλέον μια πόλη 4.000 ανθρώπων με ξενοδοχεία πέντε αστέρων.
Τα νησιά Γκαλαπάγκος, όπου ο Δαρβίνος συνέλαβε τη διάσημη θεωρία της φυσικής επιλογής, έχουν τόσο μεγάλο αριθμό επισκεπτών που επηρεάζεται η εύθραυστη οικολογική τους ισορροπία.
Ετσι, το 2007 η UNESCO τα έθεσε στη λίστα των απειλούμενων με καταστροφή περιοχών παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Στο Κολοσσαίο στη Ρώμη, κάθε εβδομάδα κάποιος συλλαμβάνεται να απομακρύνει κομμάτια των κιονοστοιχιών ή να κάνει γκράφιτι πάνω στους πυλώνες.
Αλλά ίσως το καλύτερο παράδειγμα των αρνητικών επιπτώσεων του τουρισμού είναι η Βενετία. Η πόλη έχει σήμερα 54.000 κατοίκους, όταν το 1970 είχε 100.000.
Κάθε χρόνο 1.000 κάτοικοι φεύγουν για την ηπειρωτική χώρα, επειδή τα ενοίκια και το κόστος ζωής συνεχίζουν να ανεβαίνουν και οι ορδές των τουριστών κάνουν τη ζωή αδύνατη για τους κατοίκους. Ο αριθμός των καθαριστικών οχημάτων και των οδοκαθαριστών που χρησιμοποιούνται από την πόλη ανεβαίνει συνεχώς.
Γιγαντιαία πλοία συνεχίζουν να διασχίζουν το λεπτό μικροσύστημα της λιμνοθάλασσας, αλλά το τουριστικό λόμπι είναι πολύ ισχυρό και επιμένει ότι, χωρίς την έλευση των κρουαζιερόπλοιων, θα κινδύνευαν 5.000 θέσεις εργασίας.
Σε κάποιες περιοχές, δε, υπάρχει πλέον σαφής σύγκρουση μεταξύ εκείνων που ζουν από τον τουρισμό και εκείνων που έχουν άλλες θέσεις εργασίας. Οπως στη Βαρκελώνη, όπου οι κάτοικοι πραγματοποιούν τώρα διαδηλώσεις ενάντια στον μαζικό τουρισμό.
Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η ταχύτητα του φαινομένου από το 1950, όταν ο συνολικός αριθμός τουριστών σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν 25 εκατομμύρια, από τους οποίους το 29,76% επισκεπτόταν την Ευρώπη, με την Αφρική να προσελκύει μόλις το 1,98% και τη Μέση Ανατολή το 0,79%, όπως και η Ασία και ο Ειρηνικός.
Εξήντα έξι χρόνια αργότερα, ο αριθμός των τουριστών ανήλθε σε 1,2 δισ., με την Ευρώπη να προσελκύει περίπου το 50%, την Αμερική το 16,55%, την Αφρική το 4,52% και τη Μέση Ανατολή το 4,7%. Σε ό,τι αφορά την Ασία-Ειρηνικό, σήμερα προσελκύει το 24,2% των τουριστών.
Το πιο εντυπωσιακό είναι να σταθούμε περαιτέρω στις προβλέψεις για το 2030, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών (UNWTO).
Σε σύντομο χρονικό διάστημα θα φτάσουμε το 1,8 δισ. τουρίστες 5 εκατομμύρια τουρίστες κάθε μέρα.
Η Ευρώπη αναμένεται να προσελκύσει το 41% εξ αυτών, η Αμερική περίπου το 14%, η Ασία το 30%, η Αφρική το 7% και η Μέση Ανατολή το 8%. Αναμφισβήτητα θα πρόκειται για έναν εντελώς ανεστραμμένο κόσμο σε σχέση με το 1950.
Ο τουρισμός είναι σήμερα ο μεγαλύτερος εργοδότης στον κόσμο, αφού σ’ αυτόν τον κλάδο απασχολείται ένα άτομο σε κάθε 11 άτομα. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των θέσεων εργασίας είναι στην πραγματικότητα μόνο εποχικές και κακοπληρωμένες.
Τα περισσότερα από τα χρήματα δεν παραμένουν στον τόπο όπου δαπανώνται, αλλά πηγαίνουν πίσω στις μεγάλες επιχειρήσεις και για τα τρόφιμα που εισάγονται για τις ανάγκες των τουριστών. Υπολογίζεται ότι στην Καραϊβική, το 70% επιστρέφει στις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Από την άλλη, ο τοπικός πολιτισμός και οι παραδόσεις γίνονται απλώς μια παράσταση για τους ξένους επισκέπτες με κίνδυνο να αποκοπούν από τις ρίζες τους.
Τα ξενοδοχεία είναι χτισμένα μόνο για τουρίστες στα πιο όμορφα σημεία, υποβαθμίζοντας τους βιότοπους και τη φύση. Οι τιμές αυξάνονται στα τοπικά καταστήματα, επειδή οι τουρίστες είναι συχνά πλουσιότεροι από τον τοπικό πληθυσμό.
Αρκεί να πάει κάποιος σε μια πόλη που βρίσκεται εκτός των τουριστικών κυκλωμάτων για να δει τη διαφορά.
Μια παραδοξότητα είναι οι δύο παράλληλοι κόσμοι που συνυπάρχουν σε κάποιους τουριστικούς προορισμούς: ο ένας, ο πραγματικός, με φτώχεια και βία και ο άλλος στον ίδιο τόπο, που υπάρχει μόνο για τους τουρίστες, με τις όμορφες παραλίες, την υπέροχη φύση και τα φανταστικά ξενοδοχεία.
Το άλλο παράδοξο είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις εναντιωνόμαστε στους μετανάστες, εξαιτίας των διαφορετικών πολιτισμών, αλλά δεχόμαστε με ανοιχτές αγκάλες τους ίδιους ανθρώπους αν έρχονται ως τουρίστες και όχι ως πρόσφυγες.
