«να ακολουθείς τα ένστικτά σου, χωρίς να βλάπτεις τους άλλους»

Εν αρχή ην ο έρωτας και πανταχού παρούσα η ζωή. Τα μυστήρια παιχνίδια της, οι απρόσμενες συναντήσεις, τα οικογενειακά βαρίδια, οι κοινωνικές συμβάσεις, τα υπαρξιακά ερωτήματα, τα ανθρώπινα αδιέξοδα.

Στο καινούργιο μυθιστόρημά του «Ο κλήρος της τρικυμίας», ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Παύλος Κάγιος πιάνει το νήμα της αφήγησης από τα ερέβη της μήτρας, εκεί όπου γεννιέται η ζωή μέσα στην απόλυτη σιωπή, τη μοναξιά και τη νιρβάνα.

Δίνει υπόσταση στο έμβρυο που ρωτάει και αναρωτιέται για το νόημα της ζωής πριν καν γεννηθεί. Και έτσι ο συγγραφέας υφαίνει τον καμβά της αφήγησης του πιο «ακραίου και τολμηρού» του βιβλίου, με έντονα υπαρξιακά και ψυχαναλυτικά στοιχεία, όπως μας λέει για το έκτο μυθιστόρημά του που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτη», όπως όλα τα προηγούμενα. 

Κεντρικά πρόσωπα ο Θόδωρος και η Ιωάννα, που ερωτεύονται με την πρώτη ματιά.

Η Ιωάννα είναι απαρνημένη από γονείς, ενώ ο Θόδωρος αισθάνεται να ’χει γεννηθεί λειψός. Από πλούσια οικογένεια πνίγεται με τους καβγάδες των δικών του για μια διαθήκη του προπάππου του που κρατάει αιχμάλωτους τους κληρονόμους.

Οταν οι δύο νέοι γνωρίζονται στη Νέα Υόρκη, αισθάνονται ότι είναι ο ένας για τον άλλο.

Το αμαρτωλό παρελθόν όμως εισβάλλει στη ζωή τους, ξεσκεπάζοντας οικογενειακές συνωμοσίες και ψέματα. Αποκαλύπτονται μυστικά που γίνονται δεσμά γι’ αυτούς και τον καρπό του «παράνομου» έρωτά τους.

Θα τολμήσουν να πάνε κόντρα στη μοίρα; Ή θα υποταχθούν στην ύβρι που προκάλεσε η πράξη ενός «Οιδίποδα εχθρού», ενός πατέρα που «βίασε» το πεπρωμένο τους όταν γεννιούνταν; 

Συνέντευξη

● Πώς προέκυψε η ιδέα να ξεκινάτε την αφήγηση με τον διάλογο ανάμεσα στο έμβρυο και στον προπάππου του;

Αυτόματα και συνειρμικά. Εκ των υστέρων άρχισα να το ψάχνω ψυχαναλυτικά. Η γέννηση κάθε νέας ζωής είναι θαύμα που με αφήνει άφωνο και μαγεμένο.

Δεν ταυτίζομαι με τους ήρωες του βιβλίου, αλλά με συγκλονίζει η περίπτωσή τους και τρέμω στην ιδέα να είχα βρεθεί στη θέση τους.

Ο Θόδωρος –το όνομα είναι ένα «εις μνήμη» του πατέρα μου– και η Ιωάννα –από την Ιωάννα της Λορένης– πιάνονται αιχμάλωτοι από τους γεννήτορές τους, από τη «γονιδιακή κληρονομιά» τους.

● Η ατμόσφαιρα του βιβλίου αντανακλά το είδος της νιτσεϊκής κοσμοθεωρίας για το ποιητικώς ζην. Σας έχει επηρεάσει ο Γερμανός φιλόσοφος; 

«Ο κλήρος της τρικυμίας» πάει κόντρα σε ταμπού, έχει ψυχικούς κραδασμούς που σε βυθίζουν στα σκοτάδια του ασυνείδητού σου χωρίς, όμως, να σε ρουφήξουν μέσα τους.

Απ’ αυτή την άποψη ναι, το ταραγμένο νιτσεϊκό σύμπαν με επηρέασε και μου έδωσε δύναμη να μη φοβηθώ να εκφράσω αυτά που αισθανόμουν όσο παράνομα κι αν είναι. Γι’ αυτό χρησιμοποιώ αποφθέγματά του, στη ροή του μυθιστορήματος.

Στην τετράχρονη διάρκεια του γραψίματος, ένιωθα να βυθίζομαι στα σκοτάδια του υποσυνείδητού μου γράφοντας το πιο ακραίο και τολμηρό βιβλίο μου καθώς αναφέρεται στην ιστορία ενός απαγορευμένου –από ανθρώπους και θεούς– έρωτα, μιας παράνομης αγάπης. Οπως οι ήρωες, έτσι κι εγώ αναρωτιέμαι: «Ποιος, άραγε, αποφασίζει στη ζωή μας; Εμείς ή όλα είναι γραμμένα στο τυχερό ή άτυχο αστέρι μας;».

● Τελικά ο έρωτας είναι ο πυρήνας της ύπαρξης και των σχέσεων; 

«Ο έρωτας και μόνο αυτός είναι πηγή της ιστορίας», έλεγε ο φίλος Λευτέρης Κυπραίος που χάθηκε πολύ νέος. Αυτή η έκφραση ενώνει τους δύο ήρωες για να αντιμετωπίσουν βέβηλες αποφάσεις γεννητόρων.

Η ιδέα ξεκίνησε από τη διαπίστωση που έκανα τα τελευταία χρόνια, πως οι κληρονομιές είναι και σκλαβιές. Εδώ, η κληρονομιά είναι ασήκωτη.

● Πώς θα χαρακτηρίζατε τον «Κλήρο της τρικυμίας»; 

Είναι μυθιστόρημα που αμφισβητεί τα περί «νόμιμου» και «παράνομου» έρωτα, ακόμα και στις πιο ακραίες περιπτώσεις σαν αυτή που βρίσκονται εγκλωβισμένοι οι ήρωες. Πάνω απ’ όλα, νομίζω ότι είναι συναισθηματικό, ερωτικό και κοινωνικό μυθιστόρημα. Οι δύο ήρωες πάνε κόντρα στις αποφάσεις που πήραν γι’ αυτούς οι γονείς τους.

Πιστεύω πως ο άνθρωπος όσο αναζητάει τη σωτηρία στις υλικές απολαβές και τα πλούτη, όλο και περισσότερο γίνεται αιχμάλωτος του φθόνου και της αχαριστίας.

● Πιστεύετε στη μοίρα και στο πεπρωμένο; Ολα γίνονται για κάποιο λόγο; 

Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι πίστευαν ότι η μοίρα είναι πιο δυνατή από ανθρώπους και θεούς. Δεν έχω κατασταλαγμένη άποψη.

Πιστεύω ότι στη ζωή πρέπει να είσαι αληθινός, να ακολουθείς τα ένστικτά σου, που φυσικά δεν κάνουν κακό σε άλλους. Τώρα, ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο και οι συναντήσεις στη ζωή μας είναι γραμμένες μέσα μας ή πέρα από μας, ναι, το πιστεύω.

Νιώθω πως τα θαύματα στη ζωή είναι πάνω από τις θρησκείες και τους θεούς τους και δεν είναι αντίθετα στη φύση.

● Ποιες εικόνες σάς έκαναν συντροφιά στο συγγραφικό ταξίδι; 

Ακολουθούσα τα ένστικτά μου για να φωτίσω τα όνειρά μου. «Αγάπη, η μόνη κληρονομιά μας. Στα αδέλφια μου», γράφω στην αφιέρωση.

Τη μεταξύ μας αγάπη τη χρωστάμε στους γονείς μας και κυρίως στον πατέρα μας καθώς ήταν το μοναδικό –και δυσεύρετο– αγαθό που μας κληροδότησε.

Λένε πως το γράψιμο είναι είδος ψυχανάλυσης. Αυτό ήταν πολύ έντονο μέσα μου τα χρόνια που έγραφα το μυθιστόρημα. Νιώθω ότι είναι το πιο προσωπικό μου κι ας μην έχει βιωματικές αναφορές, τουλάχιστον, συνειδητά. Παρ’ όλο που αιφνιδιάστηκα και τρόμαξα απ’ τις άγνωστες και σε μένα πλευρές του εαυτό μου, συνέχισα να τις εξερευνώ και να επιμένω να τις φωτίσω. Ισως γι’ αυτό νιώθω τον «Κλήρο της τρικυμίας» ως το πιο υπαρξιακό και ψυχαναλυτικό βιβλίο μου.

Η ενασχόλησή μου με τη λογοτεχνία δεν είναι από φιλοδοξία να ικανοποιήσω τη ματαιοδοξία μου ή να βγάλω χρήματα. Είναι για να σώσω την ψυχή μου».