Pieter Brueghel, ο θρίαμβος του θανάτου
Στις 14 Φεβρουαρίου του 1349, ημέρα Σάββατο, ένα σπαρακτικό θέαμα συνέβη στην κεντρική πλατεία του Στρασβούργου, στην καρδιά της πολιτισμένης Ευρώπης.
Περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι, ενήλικες και παιδιά, δεμένοι πάνω σε μια ξύλινη εξέδρα, περίμεναν έναν φριχτό θάνατο, καθώς σε λίγο θα παραδίδονταν ζωντανοί στην πυρά.
Η κατηγορία που τους βάραινε ήταν πως υπήρξαν υπαίτιοι μιας μεγάλης συνωμοσίας, με σκοπό την καταστροφή της χριστιανοσύνης. Το όνομά της: «Μαύρος Θάνατος».
Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουμε, δεν ήταν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος η μεγαλύτερη καταστροφή της Ευρωπαϊκής Ιστορίας, αλλά η βουβωνική πανώλη που ερήμωσε την ήπειρο κατά τα χρόνια 1348-1351, κοστίζοντας τη ζωή σε 24 εκατομμύρια ανθρώπους, σχεδόν το ένα τέταρτο του ευρωπαϊκού πληθυσμού.
Δάσκαλοι, γιατροί και ιερείς είχαν βρει τον ένοχο και ήδη από την προηγούμενη χρονιά εκατοντάδες τέτοια «μικρά» ολοκαυτώματα συνέβαιναν απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ευρώπη.
Στην πραγματικότητα, θυμίζοντας τον «αιώνιο» διάλογο μεταξύ του «τυφλού μάντη» Τειρεσία και του «υπεράνω υποψίας» Κρέοντα, που αναζητούσε την πηγή του λοιμού που κατέτρωγε την πόλη του ενώ ήταν ο ίδιος, οι ηγετικές ομάδες της κοινωνίας ήταν που φύτεψαν τη σχεδόν ολική καταστροφή.
Η γεωστρατηγική εξάπλωση μέσα από τις αποικίες έφερνε στα μητροπολιτικά κέντρα πλήθος μολυσμένων αρουραίων. Ενώ οι θρησκευτικές δοξασίες, που έντυναν τις κοινωνικοπολιτικές πρακτικές ενός καιρού που απαιτούσε από τα κοινωνικά του υποκείμενα την απόλυτη υπακοή, είχαν χαρακτηρίσει τις «ανεξάρτητες» γάτες σατανικές και ο πληθυσμός τους είχε ουσιαστικά εξολοθρευτεί.
Ο συνδυασμός αυτός, σπίθα σε ξερά σπαρτά τον Αύγουστο, έβαλε φωτιά σε όλη την Ευρώπη, και ιδιαίτερα (φυσικά) στις φτωχοσυνοικίες όπου οι άνθρωποι συνωστίζονταν ο ένας πάνω στον άλλον. Εκεί γεννήθηκε η οργή. Κατευθύνθηκε «αλλού».
Γιατί βέβαια κρύβονταν από πίσω οι «άλλοι», οι αλλόθρησκοι, άσχημο σπυρί στο εξαγνισμένο από τον Θεό συλλογικό πρόσωπό μας: οι Εβραίοι. Απομονωμένοι στα γκέτο τους γνώριζαν κι αυτοί δυσβάστακτες μα αναλογικά λιγότερες απώλειες, όπως εικάζουν κάποιοι.
Συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και «ομολόγησαν»: Εμείς ρίξαμε δηλητήριο στο νερό, σε όλη την Ευρώπη. Τόνους δηλητηρίου προφανώς…
Παρά τα διατάγματα του Κλημέντιου του 6ου, που απαγόρευαν την αντιεβραϊκή βία, όχλοι, συχνά παρακινούμενοι από ανταγωνιστές, οφειλέτες και κληρικούς, σφαγίασαν Εβραίους παντού.
Μια συλλογή χρονικών της Νυρεμβέργης καταγράφει περίπου 345 πόλεις και χωριά μόνο στη Γερμανία, στα οποία οι Εβραίοι δέχτηκαν επίθεση, φούρνοι που ενέπνευσαν φούρνους…
Οι άλλοι, η εξωομάδα, διαρκώς παρούσα από τη σπηλιά μέχρι τους ουρανοξύστες για να επιβεβαιώνει τα όρια και την ιεραρχία της εσωομάδας, σφαγιάσθηκαν, σε μια ιστορία όπου οι πρωταγωνιστές αλλάζουν, μα η ίδια διαρκώς επαναλαμβάνεται.
