ο «σουλτάνος» στην ιντλίμπ παρέα με τους αντάρτες

Του Γιώργου Παγώνη

«Συμφωνήσαμε ότι μέχρι την 15η Οκτωβρίου θα δημιουργήσουμε στην Ιντλίμπ μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη βάθους 15-20 χλμ., κατά μήκος της γραμμής επαφής των στρατευμάτων της κυβέρνησης και της ένοπλης αντιπολίτευσης», δήλωσε ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μετά τη μαραθώνια συνάντηση, διάρκειας τεσσάρων ωρών, που είχε στο Σότσι της Ρωσίας με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν τη Δευτέρα 17.9.2018. “Οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις έχουν το απόλυτο δικαίωμα να υπερασπίζονται την κυριαρχία της χώρας τους και να διαλύσουν την τρομοκρατική απειλή”, είχε δηλώσει ο υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ πριν δύο εβδομάδες. Mεσολάβησε η συνάντηση Πούτιν, Ρουχανί, Ερντογάν στην Τεχεράνη την 7/9/2018, κατά την οποία ο Τούρκος Πρόεδρος ζήτησε από τους ομολόγους του ανακωχή στην Ιντλίμπ. Φαίνεται ότι οι Ρώσοι, οι οποίοι στις αρχές Σεπτεμβρίου είχαν αρχίσει βομβαρδισμούς με θύματα μεταξύ των αμάχων, το ξανασκέφτηκαν καλύτερα.

Η αντεπίθεση του Άσαντ ενάντια στην αντικαθεστωτική εξέγερση που ξέσπασε στην Συρία το 2011 εκδηλώθηκε αποφασιστικά τον Δεκέμβριο του 2016, όταν σημειώθηκε η μεγαλύτερη καμπή του πολέμου με την ανακατάληψη του Χαλεπίου. Εφέτος ήταν η σειρά της ανατολικής Γούτας, βορειοανατολικά της Δαμασκού και της Ντάρας, στη νότια Συρία. Κοινά χαρακτηριστικά των ανακαταλήψεων ήταν οι σφοδροί αεροπορικοί βομβαρδισμοί που προκάλεσαν χιλιάδες θύματα και μεγάλο κύμα προσφύγων, καθώς και οι συμφωνίες εκκένωσης και αποχώρησης με τους αντάρτες. Όσοι αρνήθηκαν να παραδοθούν, αποχώρησαν με τον ατομικό τους οπλισμό και τις οικογένειές τους προς την περιοχή της Ιντλίμπ στη βόρεια Συρία.

Σήμερα η Ιντλίμπ, που με την ευρύτερη περιοχή της αποτελεί το 5% περίπου του συριακού εδάφους, είναι το τελευταίο αστικό προπύργιο των ανταρτών στην Συρία και από τα τέλη Αυγούστου είχε αρχίσει να πολιορκείται από τις συριακές δυνάμεις. Όλα δείχνουν ότι στην Ιντλίμπ, απομακρύνεται το σενάριο της επίθεσης του συριακού στρατού και της αιματηρής ανακατάληψης. Για τους εξής λόγους:

Υπήρχε περίπτωση τεράστιας ανθρωπιστικής καταστροφής. Στην περιοχή στοιβάζονται 3.000.000 άνθρωποι, στην πλειοψηφία τους από άλλα μέρη της Συρίας. Υπήρχε ο κίνδυνος λουτρού αίματος μεταξύ των αμάχων και νέου κύματος προσφύγων που, σύμφωνα με αρμόδιο του ΟΗΕ, πιθανόν να έφτανε στις 800.000.

Οι απώλειες του συριακού στρατού ίσως ήταν δυσβάστακτες. Στην Ιντλίμπ έχουν συγκεντρωθεί χιλιάδες σκληροτράχηλοι αντάρτες. Είναι αυτοί που αρνήθηκαν να παραδοθούν στις άλλες περιοχές. Τα περιθώρια συμφωνίας εκκένωσης και αποχώρησης, για όλους αυτούς, έχουν στενέψει δραματικά. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει περιοχή της Συρίας που θα μπορούσε να υποδεχτεί όσους δεν παραδοθούν. Μεγάλο μέρος των ανταρτών ανήκει στην Ταχρίρ Αλ Σαμ, που παλαιότερα, με το όνομα Μέτωπο Νούσρα, αποτελούσε παρακλάδι της Αλ Κάιντα.

Η Τουρκία έδειξε αποφασισμένη να αντιδράσει. Η Ιντλίμπ βρίσκεται μέσα σε μια από τις ζώνες αποκλιμάκωσης που είχαν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας της Αστάνας. Για τις άλλες ζώνες στη Γούτα και στην Ντάρα, που τελικά κατέλαβε η Συρία με τη βοήθεια της Ρωσίας, η αντίδρασή της ήταν χαλαρή, αυτή τη φορά όμως έδειξε αποφασιστικότητα. Η Ιντλίμπ βρίσκεται στα σύνορά της, ενώ συνορεύει και με τις κουρδικές περιοχές της Συρίας στις οποίες έχει εισβάλει. Έχει εγκαταστήσει εκεί 12 παρατηρητήρια. Υποστηρίζει, ελέγχει, χρηματοδοτεί και εφοδιάζει το μεγαλύτερο μέρος των ανταρτών και η εγκατάλειψή τους θα υπονόμευε το κύρος της.

Η αντίδραση της Τουρκίας θα διέλυε την προσέγγιση της Αστάνας. Τη διαδικασία συνεννόησης όμως της Τουρκίας, που ξεκίνησε πέρυσι στην Αστάνα, με τη Ρωσία και το Ιράν που υποστηρίζουν το συριακό καθεστώς, ο Πούτιν και ο Ρουχανί είναι αποφασισμένοι να την προφυλάξουν ως κόρη οφθαλμού.

Ο Άσαντ, λοιπόν, φαίνεται να σταματά μπροστά στην Ιντλίμπ. Άγνωστο αν πρόκειται για απλή ανάπαυλα. Ο Ερντογάν, που δείχνει να βάζει ακόμη περισσότερο πόδι στη Συρία, αναγκάστηκε να συμφωνήσει στην «απομάκρυνση του βαρέος οπλισμού, των αρμάτων, των πυραυλικών και των ολμοβόλων συστημάτων των αντιπολιτευομένων ομάδων», από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Συμφώνησε, επίσης, στην «απόσυρση των εξτρεμιστών ανταρτών, συμπεριλαμβανομένης της Νούσρα». Το πώς θα γίνει αυτό δεν διευκρινίστηκε. Λίγο ασαφείς είναι κάποιες συμφωνίες εκεί στη Συρία.