δεξιοί ομολογητές

Ολο και συχνότερα παρατηρείται το φαινόμενο δεξιοί δημοσιογράφοι και πολιτικοί να αναφέρονται στο πέρασμά τους από την Αριστερά –στα νιάτα τους, τα παλιά τα χρόνια. Βέβαια, δεν πρόκειται για πρόσφατο φαινόμενο.

Είναι καιρός που η Ντόρα Μπακογιάννη μάς ενημέρωσε πως «πέρασε από τον “Ρήγα”» μεταπολιτευτικά (σε βορειοδυτική ή νοτιοανατολική κατεύθυνση, δεν διευκρίνισε), ενώ κι ο Κώστας Καραμανλής είχε προλάβει να μας πληροφορήσει –πριν περιπέσει στη γνωστή φιλοσοφική του αφωνία– πως «είχε διαβάσει το “Κεφάλαιο”» -κι έμαθε χρήσιμα πράγματα, προφανώς, όπως φάνηκε από τη δημοσιονομική διαχείριση στα χρόνια της πρωθυπουργίας του.

Πρόκειται για παλαιό σύνδρομο της δεξιάς οικογένειας, για σύμπλεγμα, εν πολλοίς αδικαιολόγητο, νομίζω, αλλά πολύ πραγματικό, παρ’ όλ’ αυτά.

Οι δεξιοί –στη γαλάζια μας πατρίδα, τουλάχιστον– αισθάνονται κάπως που είναι δεξιοί. Μ’ όλο που τους αρέσει η δεξιά τους υπόσταση, δεν παύει κάτι να τους ενοχλεί. Εξ ου και όλη αυτή η κομπλεξική διανοητικά σαχλαμάρα περί αριστερής ηγεμονίας μετά τη Μεταπολίτευση –που πρέπει να αρθεί άρδην.

Το αφήγημα, λοιπόν, της κάποιας συνάφειάς τους με την Αριστερά, κατά τη νεότητά τους, έρχεται να βοηθήσει στον χειρισμό αυτής της στενάχωρης κατάστασης. Στον πυρήνα του αφηγήματος, το καίριο στρατήγημα που αξιοποιείται είναι η ιδέα πως αυτοί τα μάθανε αυτά στα νιάτα τους και, μετά λόγου γνώσεως, τα ξεπέρασαν.

«Διαλεκτικά», φαντάζομαι, αφού είχαν ήδη ενδιατρίψει δεόντως στον διαλεκτικό υλισμό –χωρίς, φυσικά, να παραλείψουν τον Εγελο.

Να, περίπου, τι λέει ο σχετικός μύθος.

Τα μάθαμε και τα απορρίψαμε. Δεν είμαστε όσο άσχετοι νομίζετε. Οχι. Μη σας πω πως τα ξέρουμε τα «μαρξιστικά» καλύτερα από σας. Πόσοι σημερινοί αριστεροί, άλλωστε, έχουν διαβάσει το «Κεφάλαιο», όπως έκανε ο Κώστας Καραμανλής; Αλήθεια, ελάχιστοι. Οι περισσότεροι ό,τι έχουν μάθει σχετικά, το ξέρουν από τα Μίκυ Μάους, με τίτλους όπως «Το “Das Kapital” για αρχάριους» και άλλα παρόμοια.

Το είπε, με τη γλαφυρότητα που τον χαρακτηρίζει, ο Μπάμπης Παπαδημητρίου, τις προάλλες, στην τηλεόραση: «Αυτοί οι τωρινοί νεομαρξισταί δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Οι παλιοί ξέραν από οικονομία». Ο Παπαδημητρίου υπονοούσε πως ο ίδιος, ως κνίτης της Μεταπολίτευσης, είχε τελειώσει τη Μεγάλη του μαρξιστικού γένους Σχολή.

Ενεκα αυτού, μάλιστα, είχε βρει τον δρόμο του προς τη σοβαρότητα, σε αντίθεση με τους τωρινούς «μαρξιστές», που δεν τα έμαθαν καλά –και γι’ αυτό, ίσως, συνεχίζουν την πλανημένη πορεία τους. Ολα αυτά ειπώθηκαν κατόπιν «πρόκλησης» ενός άλλου μεταπολιτευτικού κνίτη, του ευρωβουλευτή της Δεξιάς Γιώργου Κύρτσου, ο οποίος θύμισε στον πρώτο τα μαρξιστικά του νιάτα. Μαρξισταί, όμως, υπήρξαν και ο Γιάννης Στουρνάρας και ο Γιάννης Πρετεντέρης και ο Θεοδωρικάκος και χιλιάδες άλλοι πολιτικοί και ιδεολογικοί «πρωτοκλασάτοι» της σημερινής Δεξιάς.

Το σχήμα της μεταστροφής, που αξιοποιούν στην αφήγησή τους οι εν λόγω δεξιοί, είναι πολύ παλιό και αποτελεσματικό. Εγγράφεται στις αρχετυπικές εικόνες «φανέρωσης» της αληθείας.

Οπως ο Σαούλ έγινε Παύλος και διέδωσε τα καλά νέα σε όλο τον κόσμο, πάντοτε οι μεταστραφέντες έχουν προνομιακή σχέση με τη φώτιση και την αλήθεια. Αυτός που μεταστρέφεται –και γίνεται, από αριστερός, δεξιός–, είδε το φως και ξέρει το αληθές. Είναι περισσότερο αξιόπιστος, μάλιστα, επειδή γνώρισε πρωτύτερα το ψευδές και αμαρτωλό. Το σχήμα της μεταστροφής δεν ισχύει, βέβαια, αντίστροφα –απόδειξη πως σπανιότατα δεξιοί μεταστρέφονται. Πράγματι. Οπερ έδει δείξαι.

Γιατί, όμως, καίγονται οι δεξιοί τόσο να θυμίσουν, με κάθε ευκαιρία, τα κομμουνιστικά τους νιάτα; Μια χαρά όλα. Ηταν στα Παρίσια, τις Οξφόρδες και τις Γενεύες –οι λαϊκότεροι ανάμεσά τους σε Πάτρα και Γιάννενα– και παίζανε τον Χίλφερντινγκ, τη Λούξεμπουργκ και τον Χένρικ Γκρόσμαν στα δάχτυλα. Μέσα από την τόση ενασχόληση κατάλαβαν τα επιστημολογικά μειονεκτήματα της μαρξιστικής προσέγγισης και, τεκμηριωμένα πια, επανέκαμψαν στα economics. ΟΚ. Γιατί όχι;

Γιατί, όμως, δεν μένουν στα economics και στα business administrations? Τι τα θέλουν και τα σκαλίζουν τα παλιά; Αυτοί που υπερέβησαν, με τόση γνώση, όσα είχαν μάθει από το πεντάτομο του Λομονόσοφ για τα τρακτέρ στην εσωτερική Μογγολία και τα πλάνα στην πέραν των Καρπαθίων Τρανσυλβανία, αυτοί οι ρέκτες του σοβιετικού μαρξισμού και της σταλινικής «σχεδιοποίησης» τι τα θέλουν και τα συζητάνε;

Νομίζω πως η μόνη λογική απάντηση είναι πως, παρ’ όλη τη συντριπτική ισχύ της παράταξης των εργοδοτών στη χώρα μας μετά την πολιτική που ασκήθηκε τα τελευταία οκτώ χρόνια, δεν αισθάνονται όσο θα ήθελαν ιδεολογικά ισχυροί. Μ’ όλο που η πολιτική της παρούσας κυβέρνησης βοήθησε τα μέγιστα στην ανασύνταξη μιας Δεξιάς εξαιρετικά απαξιωμένης και οδήγησε στην επανάκαμψη μιας επιθετικής ιδεολογίας θατσερικού κυνισμού, θεμιτοποίησης των άγριων ανισοτήτων και αποδοχής της «κακής μοίρας» για τις κατώτερες τάξεις, η ίδια η Δεξιά δεν έχει την αυτοπεποίθηση που θα ήθελε. Πράγμα που θα την κάνει εξαιρετικά ρεβανσιστική, όσο και ασταθή, όμως, υπό προϋποθέσεις.

Ας έχει τον νου της η εναπομείνασα Αριστερά.

* εκπαιδευτικός