ένα έγκλημα διαρκείας στη μάνδρα

Μια δυνατή καταιγίδα, τον Ιούνιο του 2018, πλημμύρισε δεύτερη φορά τη Μάνδρα, με νωπή ακόμα τη μνήμη των 24 συμπολιτών μας που χάθηκαν στα λασπόνερα των μπαζωμένων ρεμάτων τον Νοέμβριο του 2017.

Δυστυχώς, και τότε πρυτάνευσε η πολιτική και μιντιακή εκμετάλλευση των τραγικών συνεπειών που είχαν οι διαχρονικές και εγκληματικές παραβιάσεις των νόμων σε συνδυασμό με ακραία καιρικά φαινόμενα.

Ηταν αυτή η δεύτερη πλημμύρα που οδήγησε την Εισαγγελία Πρωτοδικών να ζητήσει πραγματογνωμοσύνη από τους ορισμένους (με κλήρωση) από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας πραγματογνώμονες, σε συνέχεια της προκαταρκτικής εξέτασης που ήδη διενεργούσαν οι αστυνομικοί.

Θα περίμενε κανείς να υπάρχει μια κάποια αδημονία για το πόρισμα του ΤΕΕ, πολύ δε περισσότερο όταν όλο το προηγούμενο διάστημα κομματικές σκοπιμότητες απαξίωναν ως «ανυπόστατα», ακόμα και ως «μεθοδευμένα», τα πορίσματα των ανεξάρτητων επιθεωρητών που υπάγονται στην υπηρεσία της Γενικής Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης.

Κι όμως, ενώ το πόρισμά του έχει παραδοθεί εδώ και έναν μήνα στην αρμόδια εισαγγελέα, κανείς δεν το αναζήτησε! Κανείς δεν θέλησε να μάθει από τον πλέον έγκυρο τεχνικό φορέα ποιος αληθινά φταίει για τις καταστροφικές πλημμύρες. Το ερώτημα ήταν εύλογο, μέχρι που αναζητήσαμε το πόρισμα και διαβάσαμε το περιεχόμενό του, το οποίο και δημοσιεύουμε.

Το πόρισμα της ΓΕΔΔ

Θυμίζουμε εδώ ότι είχε προηγηθεί η κατάθεση του αρχικού πορίσματος (Δεκέμβριος 2017) της ΓΕΔΔ αμέσως μετά τη φονική πλημμύρα του Νοεμβρίου και με αγώνα δρόμου των επιθεωρητών, ώστε να μπορέσουν να εντοπίσουν και να καταγράψουν τις αιτίες της τρομακτικής καταστροφής.

Το δεύτερο πόρισμα, με την πλήρη καταγραφή και τα προτεινόμενα μέτρα, αλλά και τις συγκεκριμένες ευθύνες που προέκυψαν, κατατέθηκε από τη ΓΕΔΔ στην Εισαγγελία τον Ιούλιο του 2018 και αφού είχε προηγηθεί και η δεύτερη μεγάλη πλημμύρα του Ιουνίου.

«Αναζητούνται πλέον πειθαρχικές ευθύνες σε υπαλλήλους και δημόσιους και δημοτικών υπηρεσιών και σε αιρετούς. Θα διενεργηθούν προκαταρκτικές διοικητικές εξετάσεις, εμείς αυτή την πρόταση κάνουμε και από εκεί και πέρα θα δούμε τι θα γίνει» είχε αναφέρει στον Realfm στις 2/7/2018 η γενική επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, Μαρία Παπασπύρου.

Οπως δηλώνουν οι εμπειρογνώμονες, «το πόρισμα συντάχτηκε μετά την παραγγελία της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, σε συνέχεια της προκαταρκτικής εξέτασης που ενεργούν οι κάτωθι αστυνομικοί, προκειμένου να απαντηθούν συγκεκριμένα ερωτήματα που σχετίζονται με την πλημμύρα της 27 Ιουνίου 2018 στη Μάνδρα».

Ανάμεσα στα ερωτήματα που τέθηκαν στους εμπειρογνώμονες του ΤΕΕ ήταν: Ποια είναι τα αίτια της δεύτερης και τόσο σύντομης επανάληψης της πλημμύρας, ποια έργα έγιναν από τους αρμόδιους φορείς, ποιες μελέτες, σε ποιο στάδιο βρίσκονται τα έργα, πού οφείλεται τυχόν καθυστέρησή τους κ.λπ.

Εισαγωγικά, οι ειδικοί σημειώνουν ότι τα αντιπλημμυρικά έργα είναι εκείνα που έχουν σκοπό την όσο το δυνατόν καλύτερη προστασία του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του από τις δυσμενείς συνέπειες του φαινόμενου της πλημμύρας σε περιοχές που είναι εκτεθειμένες σε παρόμοιο κίνδυνο.

Επισημαίνουν δε ότι τα μέτρα αποσκοπούν πάντα «στη μείωση των ζημιών και όχι την απόλυτη προστασία από αυτές, καθώς το οικονομικό κόστος θα ήταν τεράστιο και τα απαιτούμενα έργα γιγάντια και θα δημιουργούσαν περιβαλλοντικά προβλήματα. Για τον λόγο αυτόν διεθνώς χρησιμοποιείται η έκφραση ‘’μετρίαση πλημμυρών’’ και όχι ‘’προστασία από τις πλημμύρες’’. Στην εν λόγω περιοχή (Μάνδρα) διαχρονικά η ένταξη στο σχέδιο πόλης διαφόρων περιοχών, το μπάζωμα και η καταπάτηση των ρεμάτων χωρίς να ληφθεί μέριμνα για την αποχέτευση των νερών της βροχής και, φυσικά, η εξαιρετικά υψηλή ένταση της βροχόπτωσης, είναι οι αιτίες των πλημμυρικών φαινομένων».

Με δυο μόνο λόγια, η εξαιρετικά υψηλή βροχόπτωση που προκάλεσε η «Νεφέλη» σε συνδυασμό «με το γεγονός ότι πρακτικά στη συμβολή των δύο κύριων ρεμάτων και σε μεγάλη επιφάνεια της ροής τους υπήρχαν κτίρια και κατασκευές που εμποδίζουν την αποχέτευση των ομβρίων υδάτων» ήταν η αιτία της πλημμύρας.

Επισημαίνεται ακόμα το πώς λειτούργησαν τα όποια προσωρινά μέτρα, που όμως, λόγω της μη ολοκλήρωσης των βασικών έργων, δεν κατάφεραν να αποτρέψουν τις επιπτώσεις της καταιγίδας: «Ο χρόνος που μεσολάβησε από τις πλημμύρες της 15ης Νοεμβρίου 2017, που ανέδειξαν το επείγον της αντιμετώπισης, δεν ήταν αρκετός για να ολοκληρωθούν τα αναγκαία έργα και να θωρακιστεί κατά το δυνατόν η περιοχή».

Αναφέρεται ακόμα ότι και μια σειρά από άλλα ταχέα μέτρα δεν είχαν ολοκληρωθεί από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, ενώ «ήταν τόσο το νερό που έπεσε τον Ιούνιο στην περιοχή των ρεμάτων, που το συμβάν έχει καταχωρηθεί στην Ευρωπαϊκή Βάση δεδομένων ακραίων καιρικών φαινομένων».

◼ Τα συμπεράσματα όλων όσοι έχουν σκύψει πάνω στο διαχρονικό αίσχος (περιβαλλοντικές μελέτες, ΤΕΕ, εκτιμήσεις επιθεωρητών, πορίσματα κ.λπ.) ταυτίζονται: «Το κυριότερο έργο που θα περιόριζε τις επιπτώσεις πλημμυρικών φαινομένων και το οποίο βρίσκεται πλέον σε εξέλιξη, πλην όμως δεν έχει ολοκληρωθεί, είναι η εκτροπή του χειμάρρου Αγ. Αικατερίνης και η διευθέτηση του χειμάρρου Σούρες Θριασίου».

◼ Οι εμπειρογνώμονες του ΤΕΕ αναφέρουν: «Για το διάστημα που προηγήθηκε της πλημμύρας της 15.11.2017, εξάλλου, υπάρχει το Πόρισμα της Γενικής Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης, τα ευρήματα και συμπεράσματα του οποίου επιβεβαιώνονται από την ερευνά μας».

Πράγματι, αν συγκρίνει κανείς τα δύο πορίσματα, θα διαπιστώσει ότι συμπίπτουν απολύτως, είτε αυτό αρέσει είτε δεν αρέσει στη φανατισμένη μερίδα της αντιπολίτευσης και όσων φαντάζονται ότι τόσο εύκολα, στη σημερινή εποχή και συγκυρία, οι επιθεωρητές, οι τεχνικοί και οι πραγματογνώμονες, αλλά και οι εισαγγελείς θα παραβιάσουν και θα διακινδυνεύουν το έργο, τη θέση και την αποστολή τους, προκειμένου να αθωώσουν ή να ενοχοποιήσουν πρόσωπα, ειδικά όταν υπάρχουν τόσοι νεκροί και τόση καταστροφή.

Απραξία, μελέτες και καταστροφή

Στο πόρισμα επιβεβαιώνεται ότι, μετά τις πλημμύρες του 1993-1996, εντάχθηκαν, το 2003, τα δύο ρέματα στον οικιστικό ιστό, χωρίς να γίνει καμία απολύτως διευθέτηση (αντίθετα μάλιστα) μέχρι το 2010. Στο ανάλογο πόρισμα της ΓΕΔΔ είχε επισημανθεί και το πώς αγοράστηκαν στο παρελθόν από επιχειρηματίες, πουλήθηκαν και επινοικιάστηκαν δημόσιες εκτάσεις που περιείχαν και τα ρέματα ως… λατομεία.

Στο πόρισμα του ΤΕΕ διαπιστώνεται πλήρης απραξία, μπαζωμένο το ρέμα της Αγ. Αικατερίνης που απείχε 300 μ. από τα σπίτια και καταπατημένο με κτίσματα κ.λπ. το ρέμα Σούρες.

Μόλις το 2010 ξεκινάει η διαδικασία ανάθεσης μελέτης από το αρμόδιο υπουργείο, ενώ ύστερα από 19 μήνες υπογράφεται η σύμβαση με τον μελετητή, όμως χορηγείται παράταση, δεδομένου ότι δεν είχε κατατεθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που παραδόθηκε μόλις τον Ιούλιο του 2014!

Η ΜΠΕ εγκρίθηκε (επί Ρένας Δούρου) με την υπ’ αριθμ. 2133/22.10.2014 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Αττικής. Ωστόσο, από τότε και μέχρι το 2016 δεν μπορούσε να γίνει παραλαβή/αποδοχή της τελικής μελέτης, δεδομένου ότι δεν είχαν καθοριστεί οι οριογραμμές του ρέματος από την αποκεντρωμένη διοίκηση.

Η αποκεντρωμένη διοίκηση, τον Ιανουάριο του 2016, επικύρωσε τελικά τις οριογραμμές κι έτσι, τον Φεβρουάριο, παρελήφθη τυπικά και ουσιαστικά η μελέτη για να ξεκινήσει η κατασκευή του έργου.

Στην 37η συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου εγκρίθηκε η σκοπιμότητα ένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ 2014-2020, με προϋπολογισμό 10.949.200,00 ευρώ. Με έγγραφό της η περιφέρεια ζητά από το δασαρχείο Αιγάλεω (Φεβρουάριος 2017) την υποβολή νέων στοιχείων, μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών.

Τελικά, μόλις τον Σεπτέμβριο του 2017, το Δασαρχείο Αιγάλεω ενημερώνει την αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας Αττικής για τα στοιχεία που απαιτούνται για την έκδοση βεβαίωσης περί του χαρακτήρα, δασικού ή μη, των εκτάσεων στην περιοχή εκτέλεσης του έργου. Τον ίδιο μήνα, η Περιφέρεια ζητάει από το Γρ. Κτηματογράφησης Μάνδρας στοιχεία, ώστε να συμπληρωθούν οι πίνακες και να κηρυχθεί η απαλλοτρίωση που αποτελεί προϋπόθεση για να προχωρήσουν οι διαδικασίες.

Τα στοιχεία αυτά δόθηκαν ηλεκτρονικά στις 5/10/2017, ενώ διαπιστώθηκε ότι απαιτείται να επικαιροποιηθούν και να συμπληρωθούν οι Κτηματολογικοί Πίνακες. Εναν μήνα μετά, στις 15/11/2017, συνέβη το γεγονός της πλημμύρας και η περιοχή κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

«Γραφειοκρατικά εμπόδια»

Αυτή είναι με δυο λόγια και ακριβώς η ίδια επαναλαμβανόμενη εξιστόρηση των παραλείψεων, της γραφειοκρατίας και των καθυστερήσεων.

Το πόρισμα του ΤΕΕ καταλήγει και συμπεραίνει ότι:

«Στο διάστημα, λοιπόν, που μεσολάβησε από τις 15.11.2017, την πρώτη μεγάλη πλημμύρα των τελευταίων ετών με τις τραγικές συνέπειες που είχε, μέχρι το δεύτερο περιστατικό του διημέρου 26 και 27.6.2018, προκύπτει ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες και εν προκειμένω η Περιφέρεια Αττικής ολοκλήρωσε με ταχύτητα τις διαδικασίες και το κυριότερο έργο είναι ήδη σε εξέλιξη. Οι συναρμόδιοι φορείς όφειλαν να είχαν αποτρέψει την ανεξέλεγκτη δόμηση στις επίμαχες περιοχές, να είχαν αποκαταστήσει τα ρέματα από τις αυθαίρετες παρεμβάσεις και να είχαν κατασκευάσει εγκαίρως τα αντιπλημμυρικά έργα, ώστε να μειώνονταν οι συνέπειες των εξαιρετικά υψηλών βροχοπτώσεων.

»Η πολυετής καθυστέρηση στην έναρξη των εργασιών, η οποία συνέβη μόλις προ τεσσάρων μηνών, οφείλεται στα γραφειοκρατικά εμπόδια, στις δαιδαλώδεις διαδικασίες εγκρίσεων από δεκάδες φορείς, όπως επιβεβαιώνει και η έκθεση ελέγχου της Γενικής Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι, χάρη στις ενέργειες της Περιφέρειας Αττικής ως επισπεύδουσας, αλλά και του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2019».

Ακριβώς τα ίδια ανέφερε και στις αναλυτικές απαντήσεις που έδωσε η Ρένα Δούρου, όταν κλήθηκε τον Οκτώβριο του 2018 για ανωμοτί κατάθεση μαζί με τη δήμαρχο Μάνδρας, τους δασάρχες, τους πολεοδόμους κ.λπ. («Εφ.Συν.» 1/10/2018).

Ηταν οι ημέρες που πολλοί επαναλάμβαναν τις φανατισμένες ιαχές του Γιάννη Πρετεντέρη για τη Δούρου, που «έχει 23 νεκρούς στη Μάνδρα και 99 στο Μάτι».

Ακόμα και τον αριθμό των νεκρών αγνοούσε, όμως, ο έγκυρος δημοσιογράφος τού περίπου. Απομένει να δούμε αν μετά τις συκοφαντίες εναντίον της ΓΕΔΔ και κυρίως μετά τις δηλητηριώδεις κατηγορίες εναντίον της Ρένας Δούρου θα μπει τώρα στο στόχαστρο και ο πρόεδρος του ΤΕΕ, κ. Στασινός, που επιτρέπει σε τέτοια… συριζαίικα όντα, όπως οι συντάξαντες το πόρισμα, να παρεισφρέουν στο ΤΕΕ!

Μια μικρή… παρεξήγηση

Φαίνεται ότι αρχικά η αρμόδια εισαγγελέας δεν έκρινε πως όσοι κλήθηκαν να καταθέσουν ανωμοτί για τη φονική πλημμύρα στη Μάνδρα είχαν έννομο συμφέρον να παραλάβουν και το πόρισμα του ΤΕΕ και για τον λόγο αυτό υπήρξε μια σχετική καθυστέρηση στην επίδοσή του. Ισως η εισαγγελέας θεώρησε αρχικά ότι μια και το πόρισμα του ΤΕΕ συντάχθηκε με αφορμή τη δεύτερη πλημμύρα, δεν ήταν απαραίτητο στοιχείο στη δικογραφία της πρώτης.

Σε κάθε περίπτωση, μια και το ίδιο το πόρισμα του ΤΕΕ αναφέρει ότι δεν είναι δυνατόν να διερευνηθεί αποσπασματικά το περιστατικό της πλημμύρας του Ιουνίου («Παρά το γεγονός ότι η υπό εξέταση περίοδος ξεκινά τη 15.11.2017 και καταλήγει την 26.6.2018, γίνεται αναφορά στην περίοδο 2014 έως 2017 για λόγους πληρότητας και καλύτερης κατανόησης των γεγονότων»), η εισαγγελέας διέλυσε τη μικρή αυτή παρεξήγηση και παρέδωσε το πόρισμα στους συνηγόρους των ενδιαφερομένων.

«Η Μάνδρα πάλι πλημμύρισε», ανακοίνωνε τον Ιούνιο του 2018 η Ν.Δ. και συμπλήρωνε: «Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όπως τον Νοέμβριο. Σπίτια και καταστήματα παραδόθηκαν πάλι στη λάσπη. Μία λέξη υπάρχει μόνο γι’ αυτήν την κυβέρνηση και την περιφερειάρχη Αττικής Ρένα Δούρου: Ντροπή».