Μία από τις αγαπημένες μου εκφράσεις είναι ο «ευσεβής πόθος» – η πίστη και η λήψη αποφάσεων, είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο, που έχουν βάση αυτό που θα ήθελε να φαντάζεται κάποιος ότι συμβαίνει ή θα συμβεί, και όχι τις αποδείξεις ή τον ορθολογισμό. Η τάση, με άλλα λόγια να αναμένεται το θετικό αποτέλεσμα, ακόμη και εάν οι πιθανότητες για αρνητικό αποτέλεσμα είναι ίσες.
Στην ψυχολογία, όπως δυστυχώς και στην πολιτική και τη… δημοσιογραφία, αυτή η ατυχής μέθοδος πρόβλεψης αλλά και λήψης αποφάσεων ονομάζεται «γνωσιακή μεροληψία» (Cognitive bias) -μια λογική πλάνη που, εξαιτίας της βαθύτερης επιθυμίας μας να είναι κάτι αληθές ή ψευδές, βρίσκει «επιχειρήματα»- ή σωστότερα αφηγήματα για να ικανοποιήσει αυτή μας την επιθυμία.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι φυσικά η θρησκευτική πίστη. Οπως εξηγεί εξαιρετικά το «Ροτβάιλερ του Δαρβίνου», ο σπουδαίος εξελικτικός βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς στο «Περί Θεού αυταπάτη», η επιχειρηματολογία υπέρ της ύπαρξης του Θεού βασίζεται σε ευσεβείς πόθους, διότι εκλαμβάνει ως δεδομένο το ενδεχόμενο ότι «Ο Θεός υπάρχει» και αποπειράται να το αποδείξει με βάση «επιχειρήματα» λογικά ατεκμηρίωτα, που ωστόσο χαϊδεύουν τα αυτιά (αλλά και τις ελπίδες και τους φόβους) των πιστών. Και δυστυχώς ό,τι ισχύει για τη θρησκευτική πίστη, ισχύει και για την πολιτική…
Γιατί τα θυμήθηκα όλα αυτά; Γιατί, μέρες που είναι, ανέτρεξα σε ένα «δρόμο-λόγιο» που έγραψα δύο μέρες πριν από τις προηγούμενες εθνικές εκλογές, εκείνες της 20ής Σεπτεμβρίου του 2015. Είχε τίτλο «Ονειρα αριστερής νυκτός» και κάτι μου λέει (#διάλειμμα για να ευλογήσω τα γένια μου#) πως αξίζει να ξαναδιαβαστεί, υπό το φως της γνώσης (;) των όσων έχουν μεσολαβήσει: από τη μια είναι η βαθιά μνημονιακή φθορά και «πασοκοποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ, που από κόμμα της ριζοσπαστικής -λέμε τώρα- Αριστεράς και των κινημάτων βρέθηκε να υπηρετεί όλα όσα καταριόταν, και από την άλλη η σχεδόν σίγουρη εκλογική «νεκρανάσταση» της επάρατης όσο και εκδικητικής ελληνικής Δεξιάς, που μαζί με το ορίτζιναλ ΠΑΣΟΚ μάς έφεραν στα σημερινά χάλια.
Εγραφα λοιπόν: «Το νέο ‘‘αφήγημα’’ της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, μετά τη δραματική συνθηκολόγηση της 12ης Ιουλίου, είναι πως ο εξάμηνος αγώνας του ενάντια στον κατεστημένο ευρωπαϊκό ολοκληρωτισμό κατέληξε μεν σε βαριά ήττα, αλλά ενδιαμέσως πρόλαβε να δημιουργήσει ‘‘ρωγμές’’ στο στρατόπεδο του αντιπάλου και να ενοποιήσει τις σκόρπιες ώς τώρα δυνάμεις της ευρωπαϊκής Αριστεράς που, με μπροστάρη τον Αλέξη Τσίπρα, θα ανατρέψουν κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον το υπάρχον πλουτοκρατικό και διεφθαρμένο status quo. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ‘‘ανάλυση’’-γιατροσόφι για τις τραυματισμένες ψυχές των (ημεδαπών και αλλοδαπών) αριστερών, η επικείμενη επανεκλογή του ‘‘ωριμότερου’’ πλέον Alexis θα είναι μόνο η αρχή ενός ντόμινο εκλογικών θριάμβων της Αριστεράς ή τέλος πάντων των «προοδευτικών δυνάμεων» (sic) που θα αλλάξει για πάντα τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης και θα φέρει στα πράγματα μια νέα συμμαχία, ικανή να σκίσει όλα μαζί τα μνημόνια του Νότου και να στείλει τις στρατιές του Σόιμπλε, ξεδοντιασμένες πια, στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.
Το εν λόγω ‘‘τσουνάμι’’, λέει το αφήγημα, θα ξεκινήσει στις 4 Οκτωβρίου με τις εκλογές στην Πορτογαλία, όπου ‘‘ψήνεται’’ κυβέρνηση συνασπισμού των Σοσιαλιστών από κοινού με το αριστερό Μπλόκο, με ενδεχόμενο «γκεστ σταρ» το Κ.Κ. Πορτογαλίας. Μετά θα έρθει η ώρα της Ισπανίας, που τον Δεκέμβριο υποτίθεται πως θα γυρίσει σελίδα με μια πιθανή συμμαχία Π οδέμος και Σοσιαλιστών, και το μενού της ευρω-ανατροπής θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2016, όταν η ομοιοπαθής Ιρλανδία θα εκλέξει, υποτίθεται, το «επαναστατικό» Σιν Φέιν. Ατσαλωμένη από αυτές τις εξελίξεις, αλλά και με τον ‘‘αέρα’’ που της δίνει η εκλογή του Τζέρεμι Κόρμπιν στο τιμόνι των Εργατικών, στη Βρετανία, η επί δεκαετίες καθημαγμένη και ηττημένη ευρω-Αριστερά θα ξανασταθεί στα πόδια της, θα πετάξει από πάνω της τα βαρίδια της πουλημένης και σάπιας σοσιαλδημοκρατίας και, έχοντας πλέον «αναστηθεί» και σε άλλες χώρες-κλειδιά, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η ίδια η Γερμανία, θα σκοτώσει επιτέλους τον δράκο της λιτότητας και θα βασιλέψει σε μια νέα, γενναία ‘‘Ευρώπη των Λαών’’.
Ευσεβείς πόθοι
Πόσο ρεαλιστικά είναι όλα αυτά; Οχι και τόσο… Κατ’ αρχάς, κανένας από τους προβλεπόμενους ‘‘αριστερούς θριάμβους’’ δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένος. Αντίθετα, είναι σαφές πως ο ‘‘τακτικός ελιγμός’’ του ΣΥΡΙΖΑ έχει προκαλέσει διχόνοιες και διασπάσεις και εκτός των συνόρων μας, και ιδιαίτερα στην ισπανική και τη γαλλική Αριστερά, που ‘‘διχάζεται’’ πλέον μεταξύ… Alexis και Yanis. Δεν είναι τυχαίο ότι Ποδέμος και Μπλόκο χάνουν έδαφος στις δημοσκοπήσεις, αλλά και ψήφους από τα αριστερά τους, και ιδίως από το πιο ζωντανό τους κομμάτι, την κινηματική Αριστερά, μετά την ελληνική «γυροβολιά». Οσοι δεν το βλέπουν αυτό, μάλλον ζουν σε άλλη ήπειρο! Επί της ουσίας, η κυριαρχία των συντηρητικών δυνάμεων –βοηθούσης και της μεταναστευτικής κρίσης, που ξυπνά τα πιο μαύρα «ρεφλέξ» εκατομμυρίων Ευρωπαίων– δεν αμφισβητείται σε καμιά από τις χώρες-κλειδιά τής κατ’ ευφημισμόν ‘‘Ενωσης’’.
Κατά δεύτερον, και ως αποτέλεσμα αυτής της ντε φάκτο απομάγευσης, η ‘‘αριστερή ανατροπή’’ που ευαγγελίζονται πολλοί σύντροφοι περιλαμβάνει, όλως τυχαίως -και μάλιστα ως κυρίαρχους μελλοντικούς κυβερνητικούς εταίρους- όλα τα παραδοσιακά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, που κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντος ευθύνονται περισσότερο κι από τη Δεξιά για τον σημερινό νεοφιλελεύθερο μονόδρομο της Ευρώπης. Κόμματα όπως το γερμανικό SPD, το γαλλικό PS, το ισπανικό PSOE, το ιταλικό PD και φυσικά το βρετανικό New Labour: χωρίς τις δικές τους ιστορικές ‘‘συνθηκολογήσεις’’ των τελευταίων δεκαετιών, χωρίς το ξεπούλημα όλων των αριστερών ιδανικών και των εργατικών αγώνων και κεκτημένων από τους διάφορους Μπλερ, Σρέντερ, Ολάντ ή Πρόντι, κανένας Σόιμπλε δεν θα είχε τη δύναμη να εφαρμόσει το ανάλγητο ‘‘Δόγμα του Σοκ’’ των μνημονίων στην κατά Μαρκ Μαζάουερ ‘‘Σκοτεινή ήπειρό’’ μας, που γέρασε, αλλά μυαλό δεν βάζει…
Αυτό άλλωστε είναι κατ’ εμέ το πραγματικό στρατηγικό σχέδιο Σόιμπλε: ο διχασμός και η ταπείνωση όχι μόνο της ελληνικής, αλλά συνολικά της ευρωπαϊκής Αριστεράς, ώστε να μην ξανασηκώσει για δεκαετίες κεφάλι θέτοντας σε κίνδυνο την κυριαρχία των τραπεζικών και βιομηχανικών ελίτ. Να πλακωνόμαστε δηλαδή μεταξύ μας, οι σύντροφοι που μέχρι χτες ήμασταν μαζί σαν αδέλφια στους δρόμους και τα κινήματα, αντί να πλακωνόμαστε με τα αφεντικά και τα πάσης φύσεως λυκόσκυλα τους, που μας κλέβουν μπροστά στα μάτια μας όχι μόνο το βιος, αλλά και την ελπίδα για έναν άλλο, καλύτερο κόσμο, την ίδια στιγμή που ο φασισμός, είτε με γραβάτα είτε με σιδερογροθιά, γιγαντώνεται και πάλι. Ενα στρατηγικό σχέδιο που, ώς τώρα, δείχνει να υλοποιείται κατά γράμμα.
Τα παραπάνω αποτελούν φυσικά προσωπικές απόψεις με βάση την καθημερινή μου τριβή με την ευρωπαϊκή και διεθνή πραγματικότητα, χωρίς κομματικές συμπάθειες ή παρωπίδες, αλλά και την οδυνηρή εμπειρία από αντίστοιχα παλιά ‘‘αφηγήματα’’ της Αριστεράς, που αποδείχτηκαν μυθεύματα και φρούδες ελπίδες. Και μακάρι να βγω ψεύτης και να πάνε όλα… αριστερά, όπως τα προβλέπουν οι προφήτες στις νέες Γραφές τους: Ορκίζομαι πως τότε θα βγάλω τον σκασμό!
Να σας εξομολογηθώ και κάτι; Παρακολουθώντας τις τελευταίες εβδομάδες αμέτρητους καβγάδες μεταξύ πρώην και νυν Συριζαίων, φίλων και συντρόφων, που πλέον αλληλοαποκαλούνται με άνεση ‘‘σταλινικοί’’, ‘‘προδότες’’ και ‘‘αποστάτες’’, υπήρξαν στιγμές που με την αρρωστημένη φαντασία μου έβλεπα θαρρείς στη γωνία του σαλονιού ή του μπαρ τον αγέλαστο Γερμανό δόκτορα να χαμογελάει χαιρέκακα, δικαιωμένος…»
