13.11.2017, 15:53 | εφσυν
Η ανάλυση πολιτικών φαινομένων με όρους μόνο συγκυριακούς και όχι πολιτικής στρατηγικής είναι ένα δομικό φαινόμενο του πολιτικού συστήματος. Η εξέταση -μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο- του ΠΑΣΟΚ, το οποίο κυριάρχησε επί τριάντα χρόνια στην πολιτική σκηνή, δημιούργησε κοινωνική συνείδηση ταυτόχρονα με κρατική πολιτική, αντιμετωπίστηκε από την Αριστερά πρωτίστως με όρους επιδερμικούς. Τόσο που αφού άλωσε την Αριστερά χωρίς να υπάρξουν ανακλαστικά συνειδησιακής εγρήγορσης, η ίδια τώρα αδυνατεί να ερμηνεύσει την αναδυόμενη Κεντροαριστερά.
Η θεωρία Μητρόπολης – Περιφέρειας, την οποία ενστερνίστηκε το ΠΑΣΟΚ, ήταν ένα αταξικό μοντέλο το οποίο θεωρούσε το κράτος ένα ουδέτερο εργαλείο που μόλις το έπαιρνε στα χέρια του θα πραγματοποιούσε τις μεγάλες σοσιαλιστικές τομές.
Σε αυτό το σχήμα δεν αναγνώριζε τάξεις, αλλά τους μη προνομιούχους, που ήταν συλλήβδην όλος ο λαός, από τον εργάτη μέχρι τον μεγαλο-επιχειρηματία. Αυτό και μόνο ακύρωνε κάθε προοπτική σοσιαλισμού αλλά και αριστερής σοσιαλδημοκρατίας στη βάση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Μάλιστα σε αυτό το σχήμα πολιτικής στρατηγικής, το ΠΑΣΟΚ μέχρι το 1981, πριν γίνει κυβέρνηση, στους μαζικούς χώρους πρόβαλλε ως επαναστατικό αίτημα όχι την ταξική πάλη αλλά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα!
Δεν θα αναλύσω τη θεμελιώδη διαφορά μεταξύ μαρξιστικής θεωρίας και της Μητρόπολης – Περιφέρειας λόγω χώρου, αλλά πρέπει να τονιστεί πως η έννοια της Δημοκρατίας ήταν κάτι το τριτεύον σε αυτήν τη θεώρηση του ΠΑΣΟΚ αλλά και στην πολιτική πρακτική.
Η Δημοκρατία δεν ήταν σκοπός, ήταν μέσον. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, λοιπόν, το οποίο ήταν δομικό στοιχείο του σταλινισμού -είναι σήμερα του νεοφιλελευθερισμού, του μεταμοντέρνου και της αγοράς-, συνδυάστηκε στους κοινωνικούς χώρους αργότερα και στις κρατικές δομές και επιλογές με την κυβερνητική και κομματική λειτουργία του εν λόγω κόμματος. Με αυτή την έννοια, δεν υπήρξε ένα πρώτο «καλό» ΠΑΣΟΚ που έδινε κοινωνικές παροχές στην πρώτη φάση και ένα δεύτερο «κακό» το οποίο λειτούργησε αντίστροφα στη δεύτερη περίοδο.
Η απαξίωση της Δημοκρατίας, το χτύπημα της αυτονομίας των συνδικάτων και των κοινωνικών κινημάτων μαζί με τον εναγκαλισμό κόμματος – κράτους, έδειξαν εξαρχής ότι επρόκειτο για ένα καταστροφικό φαινόμενο, από την περίοδο που ήταν αντιπολίτευση μέχρι την κατάρρευσή του. Αλλωστε υπήρξε το μόνο κόμμα το οποίο άργησε πολύ να πραγματοποιήσει ένα δημοκρατικό συνέδριο.
Απόρροια όλης αυτής της στρατηγικής πολιτικής ήταν ο μεσσιανισμός του Ανδρέα Παπανδρέου με όρους πολιτικής θεολογίας. Αλλο πράγμα η χαρισματική προσωπικότητά του, το επικοινωνιακό ταλέντο με τον λαό που έπρεπε να τεθεί στην υπηρεσία μιας δημοκρατικής δομής και άλλο ο απολυταρχισμός που έφτασε στο ανώτατο στάδιο με την περίφημη φράση του: «Δεν υπάρχουν θεσμοί αλλά μόνο λαός»!
Η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και οι κοινωνικές παροχές που έδωσε, φάνηκαν στα μάτια της τότε ηγεσίας της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΚΚΕ εσ.) επαρκή εχέγγυα αριστεροσύνης, διότι δεν διέθετε στρατηγικά κριτήρια ανάλυσης και θεωρίας.
Η συνταύτιση κόμματος και κράτους, όμως, που ήταν θεμελιώδες στοιχείο της στρατηγικής του ΠΑΣΟΚ, δημιούργησε τους κομματικούς «πρασινοφρουρούς», οι οποίοι με την πτώση των οραμάτων και των κινημάτων έγιναν με το αζημίωτο κρατικοί πρασινοφρουροί και οδήγησαν αργότερα, σε αγαστή συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία, τη χώρα στην καταστροφή.
Η οικοδόμηση μιας κοινωνικής συνείδησης κατά της Δημοκρατίας και της αυτονομίας των κοινωνικών υποκειμένων από το κόμμα και το κράτος είναι η μεγάλη αρνητική κληρονομιά του ΠΑΣΟΚ, η οποία έχει ενωθεί στο κοινωνικό πεδίο με την αντίστοιχη που καλλιεργούσε η Νέα Δημοκρατία από άλλη αφετηρία και συμπυκνώνεται σήμερα ως συμπαγές κοινωνικό υπόστρωμα στην πλήρη παρακμή των συνδικάτων, των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των συνεταιρισμών, των κοινωνικών κινημάτων κ.λπ.
Αυτή η συνείδηση και η θεσμική αποκρυστάλλωση κατά της Δημοκρατίας από το 1990 και μετά, με τη σύνδεση ιδιοκτητών Μέσων Ενημέρωσης με κρατικές εργολαβίες, με το χρηματοπιστωτικό σύστημα κ.λπ., συνευρέθηκαν βαθμιαία με το ρεύμα του μεταμοντέρνου, το οποίο δεν θέλει καμία κοινωνική αξία, αυτονομία των πολιτών και Δημοκρατία, αλλά τεχνική πληροφορία και αγορές με αποκορύφωμα την κλοπή δημόσιας περιουσίας.
Η ταχύτατη καλλιέργεια από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αυτής της αντίληψης δημιούργησε την αλαζονική ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού και της κλοπής του Δημοσίου. Με αυτό το υπόβαθρο ανασυντάσσεται σήμερα η Κεντροαριστερά ως μεταμοντέρνο μόρφωμα, χωρίς να έχει καμία σχέση με το παλιό Κέντρο, ούτε με τη σοσιαλδημοκρατία – εκτός από μεμονωμένα στελέχη της. Η εμφανής σύγκλιση σημαντικών κεντροαριστερών παραγόντων με το νεοφιλελευθερισμό και τον κ. Μητσοτάκη -ο κ. Σημίτης και η ομάδα του είναι χαρακτηριστικότερο παράδειγμα-, συμπυκνώνει τις επιλογές που έχουν γίνει σε επίπεδο στρατηγικής, διότι εκτός των άλλων έχουν σχέση με τα πελατειακά δίκτυα του ΠΑΣΟΚ, τα οποία αρδεύονται οικονομικά από τις Περιφέρειες και ορισμένους δήμους.
Κάποιοι βέβαια θέλουν να τελειώσουν και το κομβικό ζήτημα της κάθαρσης, ενώ υπάρχουν συγκροτημένες ομάδες ελέγχου σημαντικών τομέων του κρατικού μηχανισμού και αρκετοί σε αναμονή με άφθονο χρήμα από την παλιά κατάσταση. Ο ιστορικός ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ συνίσταται κατά πόσο θα ηγεμονεύσει ηθικοπολιτικά στον χώρο της Κεντροαριστεράς για να την «εξυγιάνει» ή θα την αφήσει σε συνθήκες απουσίας ριζοσπαστικών κινημάτων να ηγεμονεύσει αυτή σε συνεργασία με τα Μέσα Ενημέρωσης και τη Νέα Δημοκρατία, βεβαίως με το προαναφερόμενο σαθρό υπόβαθρο.
Ηθικοπολιτική ηγεμονία σημαίνει πως διευρύνει την κοινωνική και πολιτική δημοκρατία σε βάθος υπέρ των εργαζομένων, των ανέργων, των μικρομεσαίων, ώστε να δημιουργηθεί ένα κοινωνικό μπλοκ εξουσίας. Μεταβάλλει την ΕΡΤ σε πρότυπο δημόσιο σταθμό ενημέρωσης και υψηλού πολιτισμού. Προχωρά την κάθαρση στα σκάνδαλα και στον κρατικό μηχανισμό. Πραγματοποιεί την παραγωγική ανασυγκρότηση στη βάση της κοινωνικής δικαιοσύνης με υπόβαθρο την υψηλή τεχνολογία και την οικολογική παράμετρο με ειδική βαρύτητα στην αλληλέγγυα οικονομία. Η εξαιρετική δουλειά που γίνεται στην Υγεία πρέπει να υλοποιηθεί και στην Παιδεία.
Σε ένα αρνητικό διεθνές και εσωτερικό περιβάλλον όπου ηγεμονεύει ο νεοφιλελευθερισμός είναι άκρως απαραίτητο το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει τις δεσμευτικές του αρχές και ιδιαίτερα τη σχέση Αντιπροσωπευτικής και Αμεσης Δημοκρατίας, στοιχείο που θα τροφοδοτήσει την αναγέννηση των συλλογικών υποκειμένων και των κινημάτων, δίνοντας νέα ορμή στην κυβέρνηση να εφαρμόσει αριστερή πολιτική.
Η συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με την Κεντροαριστερά και οι επωφελείς όροι για την κοινωνία μπορούν να πετύχουν μόνο στον δρόμο μιας ηθικοπολιτικής ηγεμονίας, που η πολιτική θα επικρατεί των αγορών και η Δημοκρατία θα λειτουργεί υπέρ των ευάλωτων κοινωνικών τάξεων.
