Ένα σχολείο που δεν τιμωρεί, αλλά εκπαιδεύει. Ένα σχολείο που προάγει την κριτική σκέψη και τη συμμετοχή των μαθητών στη λήψη αποφάσεων. Που διδάσκει στην πράξη ότι κάθε άνθρωπος έχει τόσο δικαιώματα όσο και υποχρεώσεις. Ένα σχολείο που παρακολουθεί την πρόοδο και μεριμνά για τα «πίσω θρανία». Ένα σχολείο που δεν στιγματίζει. Από αύριο, αυτό θα μπορεί να είναι το ελληνικό δημόσιο σχολείο.
Για πρώτη φορά μετά τέσσερις δεκαετίες, μια Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) του υπουργείου Παιδείας ρυθμίζει με ενιαίο τρόπο θέματα που αφορούν τα Γυμνάσια και Λύκεια, τόσο τα Γενικά, όσο και τα Επαγγελματικά, εκσυγχρονίζοντας τη λειτουργία τους. Οι αλλαγές αφορούν πλείστες πτυχές της σχολικής ζωής και δίνουν τη δυνατότητα στα σχολεία της χώρας να λειτουργήσουν ως κοινότητες και να κάνουν πιο αποτελεσματικές τις διοικητικές τους διαδικασίες.
Με τη συγκέντρωση και την ενοποίηση της διάσπαρτης νομοθεσίας «διευκολύνονται στο έργο τους οι σχολικές μονάδες και οι εκπαιδευτικοί και, παράλληλα, εισάγονται αλλαγές και παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ορθολογικότερη λειτουργία των σχολείων, στην αντιμετώπιση προβλημάτων και αναγκών που προέκυψαν τα τελευταία χρόνια και κυρίως στη βελτίωση του παιδαγωγικού κλίματος, μέσω της προώθησης ενός πλαισίου καλύτερης επικοινωνίας και συνεργασίας των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας», αναφέρει σχετικά το υπουργείο Παιδείας.
1. Καταργείται η διάκριση απουσιών
«Στο θέμα των απουσιών μάς ενδιαφέρει περισσότερο γιατί λείπει ο μαθητής και πώς μπορούμε να το διορθώσουμε και όχι απλώς να περνάμε απουσίες» τονίζει μιλώντας στην «Αυγή» ο διευθυντής Σπουδών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο υπουργείο Παιδείας Σπύρος Κωνσταντάτος.
Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να ενημερώνουν με κάθε πρόσφορο μέσο τους κηδεμόνες (τηλεφώνημα, e-mail, SMS, επιστολή) και να φροντίζουν να πληροφορούνται τους λόγους απουσίας των μαθητών. Ο αριθμός των απουσιών που μπορεί να πραγματοποιήσει ένας μαθητής προκειμένου να χαρακτηρισθεί επαρκής δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τις 114, χωρίς τη δυνατότητα προσαύξησης για όσους έχουν καλύτερους βαθμούς. Για πρώτη φορά, θεσμοθετείται η μη προσμέτρηση απουσιών για διάστημα μέχρι 20 ημερών για σοβαρά και επείγοντα περιστατικά που απαιτούν μεγάλο διάστημα ανάρρωσης.
2. Προθεσμίες εγγραφής
Η γραφειοκρατία του σχολείου απλοποιείται, αφού πολλά έγγραφα και διαδικασίες θα γίνονται πλέον ηλεκτρονικά. Όσον αφορά τους γονείς που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, θα υπάρχει η δυνατότητα, όπως συνέβη την προηγούμενη χρονιά στις σχολικές μονάδες, να πηγαίνουν στα και να κάνουν εκεί τις ηλεκτρονικές εγγραφές. Τον Μάιο κάθε σχολικής χρονιάς οι κηδεμόνες θα κάνουν αίτηση εγγραφής- δήλωση προτίμησης για την εγγραφή και ένταξη των παιδιών τους σε τάξη ή τμήμα Προσανατολισμού την επόμενη σχολική χρονιά.
3. Πλαίσιο οργάνωσης σχολικής ζωής
«Γίνεται μια προσπάθεια να δοθεί πρωτοβουλία στον σύλλογο καθηγητών να έχει περισσότερες αποφασιστικές αρμοδιότητες και σε κάθε σχολείο να λειτουργήσει ως κοινότητα. Πολλά πράγματα θα συναποφασίζονται με τους μαθητές, πάντα στο πλαίσιο της κείμενης νομοθεσίας», σημειώνει ο Σ. Κωνσταντάτος. Μιλά για «συναποφασισμένο κώδικα συμπεριφοράς μες στο σχολείο» και εξηγεί το πνεύμα αυτής της ρύθμισης: «Όσο περισσότερο είναι τα παιδιά συμμέτοχοι, τόσο λιγότερες παραβατικές συμπεριφορές θα έχουμε και αποτελεσματικότητα στην καλή λειτουργία του σχολείου. Οξύνεται η κριτική ικανότητα των μαθητών/τριών, ενισχύεται ο δημοκρατικός διάλογος, σέβονται περισσότερο τους κανόνες στη διαδικασία διαμόρφωσης των οποίων έχουν συμμετάσχει και οι ίδιοι».
4. Παιδαγωγικά μέτρα, όχι τιμωρίες
Μιλώντας για τις τιμωρίες, ο διευθυντής Σπουδών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης τόνισε ότι στόχος του υπουργείου είναι «να επιτυγχάνεται ο παιδαγωγικός σκοπός, δηλαδή η διόρθωση μιας παραβατικής συμπεριφοράς και όχι απλώς η αποφυγή του μαθητή-’προβλήματος’. Να είναι το παιδί όσο το δυνατόν περισσότερο μέσα στο σχολείο και όχι έξω από αυτό».
Έτσι, η ΥΑ προβλέπει α) παιδαγωγικού χαρακτήρα ενέργειες και β) παιδαγωγικά μέτρα.
Οι παιδαγωγικού χαρακτήρα ενέργειες (όπως έκφραση συγγνώμης, αποκατάσταση ζημιών, έμπρακτη μεταμέλεια, διαμεσολάβηση) χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση παραβατικών συμπεριφορών με περισσότερο ήπια μέσα από τα παιδαγωγικά μέτρα. Για τον λόγο αυτό οι παιδαγωγικού χαρακτήρα ενέργειες αποφασίζονται μετά από συζήτηση και σε συμφωνία με όποιον/α μαθητή/τρια αφορούν και μπορούν να περιγράφονται εκτενέστερα στο Πλαίσιο Οργάνωσης Σχολικής Ζωής κάθε σχολείου.
Όσον αφορά τα παιδαγωγικά μέτρα, με την ΥΑ καταργείται το μέτρο της πέραν των δύο ημερών αποβολής από τα μαθήματα, δηλαδή καταργείται η τριήμερη και πενθήμερη αποβολή, δεδομένου ότι «η παιδαγωγική αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς εντός του σχολικού περιβάλλοντος καθιστά περιττή την, ούτως ή άλλως αναποτελεσματική, κλιμάκωση των ημερών απομάκρυνσης από τα μαθήματα», όπως επισημαίνει το υπουργείο.
5. Έπαινος προσωπικής βελτίωσης
Ο Έπαινος προσωπικής βελτίωσης αφορά κάθε μαθητή που έχει σημειώσει σημαντική βελτίωση της επίδοσής του και η λογική του είναι «έξω από το στοιχείο της ανταγωνιστικότητας, είναι ένα παιδαγωγικά προτιμότερο μέτρο. Δεν έχει σημασία αν βγήκες πρώτος ή δεύτερος, αλλά το ότι ξεκίνησες και έκανες έναν δρόμο», εξηγεί ο Σ. Κωνσταντάτος. «Αν ένα παιδί ξεκίνησε με 8 και κατάφερε να πάει στο 13, είναι μια σημαντική διαδρομή και θεωρούμε ότι είναι πολύ δημοκρατικό και ουσιαστικό να αναγνωρίζεται», σημειώνει. Έτσι, επιβραβεύεται και η προσπάθεια μαθητών που μπορεί να μην συγκέντρωσαν υψηλή βαθμολογία, κατάφεραν όμως να σημειώσουν σημαντική βελτίωση της συνολικής επίδοσής τους.
6. Εκτός απολυτηρίου η διαγωγή
Με τη νέα ΥΑ, η διαγωγή των μαθητών χαρακτηρίζεται εφεξής ως «εξαιρετική», «καλή» ή «μεμπτή», σε αντικατάσταση των γλωσσικά παρωχημένων χαρακτηρισμών («κοσμιότατη», «κοσμία», «επίμεμπτη») και δεν αναγράφεται στους τίτλους σπουδών (απολυτήρια, αποδεικτικά απόλυσης και κάθε είδους αποδεικτικά και πιστοποιητικά σπουδών), καθώς έχει καθαρά παιδαγωγικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στον εντοπισμό προβλημάτων συμπεριφοράς και στην καλύτερη παιδαγωγική αντιμετώπισή τους στο πλαίσιο αποκλειστικά της σχολικής ζωής. «Θεωρούμε ότι είναι εσωτερικό στοιχείο για τη διαπαιδαγώγηση και πως δεν πρέπει να στιγματίζει το παιδί στη μετέπειτα ζωή του», σχολίασε ο Σ. Κωνσταντάτος.
7. Ηλεκτρονική τήρηση βιβλίων
Με την ΥΑ επιδιώκεται να εκσυγχρονιστούν οι διοικητικές διαδικασίες και να μειωθεί ο γραφειοκρατικός φόρτος των σχολείων που προκύπτει από το γεγονός ότι υπήρχαν αρκετά υπηρεσιακά βιβλία και έντυπα που τηρούνταν ταυτόχρονα και σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή. Έτσι, η Απόφαση ορίζει μια σειρά από βιβλία και έντυπα που εφεξής θα τηρούνται μόνο ηλεκτρονικά.
8. Αργία η Τριών Ιεραρχών
Ως ημέρα αργίας ορίζεται η θρησκευτική εορτή των Τριών Ιεραρχών και κατά την παραμονή της πραγματοποιούνται στα σχολεία εορταστικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες, για τις οποίες αφιερώνεται ένα δίωρο από το ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων, με ευθύνη και απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών.
Περιγραφική αξιολόγηση
Εκτός από τα παραπάνω, το υπουργείο Παιδείας ήδη δοκιμάζει πιλοτικά σε σχολεία την περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών, παράλληλα με την αριθμητική. Όπως επεσήμανε ο Σ. Κωνσταντάτος, η αριθμητική δεν καταργείται, όμως η περιγραφική φαίνεται να δίνει τη δυνατότητα μιας περισσότερο ολιστικής και δίκαιης αξιολόγησης των μαθητών.
