Εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο, οι νέοι υπάλληλοι του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών περνούν πολλές ώρες πάνω στον παγκόσμιο χάρτη. Ψάχνουν μια πρωτεύουσα που να μπορεί να υποδεχθεί επισήμως τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
- Όχι δεν είναι δυνατόν. Ο πρόεδρος πρόσφατα προσέβαλε τον πρωθυπουργό
- Όχι δεν νομίζω, καθώς ο υπουργός τους έχει ασκήσει σφοδρή κριτική στο αφεντικό
- Όχι, καθώς ήμασταν εκεί πριν τρεις μήνες
- Επίσης, όχι, γιατί είναι σειρά του δικού τους Προέδρου να επισκεφθεί εμάς
- Πάλι όχι, γιατί έκαναν διαδηλώσεις εναντίον της επιχείρησής μας «Κλαδί Ελιάς»
- Θα έλεγα όχι, γιατί την τελευταία φορά που πήγαμε επίσημη επίσκεψη εκεί, δεν είχε καθόλου επιτυχία
- Με τίποτα, δεν θα μας καλούσαν ποτέ!
- Κατηγορηματικά όχι! Είχαν υπάρξει πολλές διαδηλώσεις εκεί
- Αξίζει; Όχι κατά τη γνώμη μου όχι!
- Έχουν πολύ καλή σχέση με τους Ελληνοκύπριους
- Θα μπορούσαμε να πάμε εάν ο Πούτιν μεσολαβούσε, αλλά…
- Εκεί όχι. Εκεί κάνει κουμάντο ο Τράμπ
- Εδώ θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα γεύμα εργασίας…
- Και εκεί θα υπήρχε το περιφερειακό συμβούλιο…
- Μπορούμε να τους προτείνουμε ένα συμβόλαιο
- Εκεί μπορεί να υπάρχουν καλοί πελάτες
- Εδώ ας πούμε, θα μπορούσαμε να προτείνουμε μια κοινή επιχείρηση…
Παρά τις απαιτήσεις του Παλατιού, η τουρκική διπλωματία, στριμωγμένη και απομονωμένη, δεν καταφέρνει να βρει συνομιλητές. Ειδικά συνομιλητές κύρους, καλής ποιότητας… Βέβαια, κράτη όπως το Σουδάν, του οποίου ο Πρόεδρος τελεί υπό την ομηρία ενός εντάλματος σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, όπως το Αζερμπαϊτζάν, η Κίνα ή άλλες χώρες που δεν δίνουν πολύ σημασία στην Δημοκρατία και στα ανθρώπινα δικαιώματα, μπορούν εύκολα να υποδεχθούν τον Ερντογάν.
Υπάρχουν τουλάχιστον δυο προβλήματα για τις χώρες υποδοχής: Προβλήματα με την διατάραξη της τάξης που προκαλούν οι «σωματοφύλακες» του Ερντογάν στις ξένες πόλεις, όπως είδαμε στην περίπτωση της Ουάσιγκτον και του Ρότερνταμ. Οι επικρίσεις που έχουν διατυπώσει οι εκπρόσωποι της κοινής γνώμης εναντίον των κυβερνήσεων αυτών των χωρών.
Ελλείψει πρωτεύουσας που να επιθυμεί ειλικρινά να υποδεχθεί τον Ερντογάν, η Άγκυρα έχει αρχίσει ήδη από την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου και μετά, να χρησιμοποιεί ένα άλλο όπλο για να σπάσει την διπλωματική απομόνωση: το εμπόριο. Προσφέρει και υπογράφει συμβόλαια για την πώληση διαφόρων προϊόντων και κυρίως όπλων. Στην Τύνιδα είχε προτείνει να πουλήσει ελαιόλαδο, καθώς η Τουρκία είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς λαδιού. Οι συμφωνίες αυτές, όμως, είναι πολύ δύσκολες γνωρίζοντας ότι η Άγκυρα έχει πολιτικά προβλήματα με το σύνολο των γειτόνων της αλλά και τις μεγάλες δυνάμεις, δηλαδή την Ουάσιγκτον, τις Βρυξέλλες και τη Μόσχα. Όλες οι αραβικές χώρες, με εξαίρεση το Κατάρ, αντιτίθενται στις ηγεμονικές βλέψεις του Ερντογάν στην Μέση Ανατολή.
Όταν το εμπόριο όμως δεν βοηθά τις πολιτικές και διπλωματικές σχέσεις, τότε η ομηρία ξένων πολιτών στην Τουρκία, ανοίγει έναν άλλο δρόμο για να αναπτυχθεί τουλάχιστον μια σχέση με κάποιες χώρες που δεν συμπαθούν τον Ερντογάν. Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, το έχει πει: «Δεν είναι εύκολο να είσαι παγκόσμιος ηγέτης. Πρέπει μια φορά στις δέκα μέρες να μιλάς με τον Ερντογάν». Την περίοδο εκείνη ο Μακρόν προσπαθούσε να πείσει τον Ερντογάν να απελευθερώσει τους Γάλλους δημοσιογράφους που είχαν συλληφθεί στην Τουρκία και κατηγορούνταν ότι συμμετείχαν σε μια τρομοκρατική οργάνωση. Ένας Αμερικανός πάστορας κρατείται ακόμη στην Τουρκία και ο Ερντογάν ζητά σε αντάλλαγμα από την Ουάσιγκτον να απελάσει τον ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, τον πρώην σύμμαχό του και νέο του εχθρό.
Ένας δημοσιογράφος με τουρκική και γερμανική καταγωγή, που πέρασε ένα χρόνο στη φυλακή στην Τουρκία, πρόσφατα απελευθερώθηκε χάρη στις διαπραγματεύσεις της Βόννης με την Άγκυρα. Ο δημοσιογράφος επέστρεψε στην Γερμανία και έτσι η γερμανική αμυντική βιομηχανία μπορεί να συνεχίσει να προμηθεύει με όπλα τον Ερντογάν. Η Άγκυρα, που κρατά δυο Τσέχους πολίτες, ζήτησε την σύλληψη και την έκδοση στην Τουρκία του πρώην συμπροέδρου του PYD, του κόμματος των Κούρδων της Συρίας, που επίσης δεν είναι Τούρκος πολίτης.
Η Ελλάδα πρόσφατα είχε μια αντίστοιχη εμπειρία: Η Αθήνα, αν και μέλος της ΕΕ είχε προσκαλέσει τον Ερντογάν, ως ηγέτη γειτονικής χώρας, αλλά διαπίστωσε πως εκείνος δεν μπορούσε να σεβαστεί ούτε τους ελάχιστους διπλωματικούς κανόνες απέναντι στους ομολόγους του. Μάλιστα, συμπεριφέρθηκε περίεργα στην περιοχή των συνόρων. Οι δυο Έλληνες στρατιωτικοί, που καταλάθος πέρασαν την ελληνο-τουρκική συνοριογραμμή, συνεχίζουν να κρατούνται στην Τουρκία κατηγορούμενοι για κατασκοπεία. Ο Ερντογάν θέλει να τους ανταλλάξει με τους οκτώ Τούρκους στρατιωτικούς που κατηγορούνται ότι συμμετείχαν στην απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, και έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα. Η ελληνική Δικαιοσύνη αρνήθηκε να τους εκδώσει λαμβάνοντας υπόψη ότι μπορεί οι οκτώ στρατιωτικοί να βασανιστούν στις τουρκικές φυλακές.
«Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση με τον Ερντογάν. Εάν τα ευρωπαϊκά κράτη προσπαθήσουν να συναντηθούν μαζί του, εάν κάνουν υποχωρήσεις, ο Ερντογάν θα κερδίσει. Και θα ζητά περισσότερα. Πρέπει να σεβόμαστε απόλυτα τους νόμους, καθώς ο Ερντογάν διαρκώς τους παραβιάζει», δήλωσε ένας Τούρκος νομικός, που απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο και πλέον βρίσκεται εξόριστος στην Γερμανία.
* Ο Τούρκος δημοσιογράφος Ραγκίπ Ντουράν, με ρεπορτάζ και αναλύσεις, καταγράφει κάθε Σαββατοκύριακο στο Tvxs.gr, τις εξελίξεις στην Τουρκία. [Μετάφραση: Νίκος Μίχος]
