Ανγκελα Μέρκελ – Εμανουέλ Μακρόν
03.04.2019 / εφσυν
Τις τελευταίες εβδομάδες όλα τα ΜΜΕ ασχολούνται με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. Οι εικόνες και οι λέξεις μονότονα επαναλαμβάνονται. Κοινοβουλευτικό αδιέξοδο για τη Μέι, σενάρια καταστροφής για άτακτη αποχώρηση, κυβερνητική κρίση κυριαρχούν στις περιγραφές της καθημερινότητας για τη μία πλευρά.
Η άλλη, η Ε.Ε., εμφανίζεται άτεγκτη, ανυποχώρητη, τυπική, σχεδόν αλώβητη και απρόθυμη να υποχωρήσει από το γράμμα των «γραφών», και να παρακολουθεί με σχεδόν χαιρέκακη ικανοποίηση τη διάλυση της καθημερινότητας του πρώην συντρόφου της.
Ομως αυτές οι εικόνες, που παραπέμπουν σε «Δυναστεία», έχουν αποπροσανατολίσει τους περισσότερους Ευρωπαίους, οι οποίοι κάθε μέρα απομακρύνονται περισσότερο από τη μεγάλη εικόνα· και οι επιλογές της Μέρκελ και του Μακρόν παραπέμπουν στη δολιότητα, στον κυνισμό και στη φιλαρχία του Frank Underwood (Kevin Spacey) και της Claire Underwood (Robin Wright) στο House of Cards.
Για να το πούμε απλά: η αύρα της ανασφάλειας που συστηματικά διαχέεται στην Ευρώπη δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία προειδοποίηση των δύο «ηγεμόνων» της Ε.Ε. προς τους υπόλοιπους άρχοντες της αυλής τους. Κοιτάξτε τι γίνεται στη Βρετανία, τους διαμηνύουν. Κάτι ανάλογο θα συμβεί και σε εσάς αν αποφασίσετε να αποδράσετε από το στρατόπεδό μας. Σας περιμένει η διάλυση. Οι εθνοτικές διενέξεις θα ενταθούν, η οικονομία σας θα τρανταχτεί και το κοινοβουλευτικό σας σύστημα θα μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Για αυτό, ξεχάστε αυτά που ξέρατε, γιατί εδώ είναι η Ε.Ε. μας, δεν είναι παίξε γέλασε.
Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται ακραία, αλλά αυτά συμβαίνουν στο διαζύγιο του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ε.Ε.
Για παράδειγμα, η Βόρεια Ιρλανδία έκλεισε τον Ιανουάριο δύο χρόνια χωρίς κυβέρνηση, δυναμιτίζοντας τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής του 1998, η οποία έδωσε και στις δύο κοινότητες –την προτεσταντική, που είναι κυρίως υπέρ της ένωσης με την υπόλοιπη Μεγάλη Βρετανία, και την καθολική, που είναι και σε μεγάλο βαθμό εθνικιστές– τη δυνατότητα να έχουν λόγο στην περιφερειακή διακυβέρνηση.
Το Brexit αναθέρμανε τα ερωτήματα για το μελλοντικό καθεστώς της Σκοτίας, της οποίας οι δεσμοί με την Αγγλία χρονολογούνται από την ένωση των βασιλείων το 1603 και των κοινοβουλίων το 1707. Στο δημοψήφισμα του Brexit, το 62% των ψηφοφόρων στη Σκοτία προτιμούσαν να παραμείνουν στην Ε.Ε. Η πρώτη υπουργός, Νίκολα Στάρτζεον, ζήτησε δεύτερο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας, επικαλούμενη τη «σημαντική και ουσιαστική αλλαγή των συνθηκών».
Οι διαπραγματεύσεις του Brexit μπέρδεψαν ακόμα περισσότερο τους Σκοτσέζους και κανείς δεν γνωρίζει πώς θα αντιμετωπίσουν μία έξοδο χωρίς συμφωνία, καθώς η Βόρεια Ιρλανδία κατέδειξε ότι μια ανεξάρτητη Σκοτία στην Ευρωπαϊκή Ενωση θα χρειαζόταν σύνορα με μία μετα-Brexit Αγγλία.
Στο εγκλωβισμένο βρετανικό Κοινοβούλιο, οι πολωμένοι βουλευτές αντιπροσωπεύουν μια διαιρεμένη χώρα. Οι υπέρ της εξόδου φωνάζουν για προδοσία και θρηνούν ότι το σχέδιο δεν επαρκεί για να πάρει πίσω τον έλεγχο των συνόρων, των νόμων και των χρημάτων.
Οι υπέρ της παραμονής επισημαίνουν ότι το «Brexit Μόνο κατ’ Ονομα» της Μέι είναι πολύ υποδεέστερο από το σημερινό καθεστώς συμμετοχής του Ηνωμένου Βασιλείου (στην Ε.Ε.), το οποίο δίνει στη χώρα τόσο μια θέση στο τραπέζι όσο και σημαντικές δυνατότητες εξαίρεσης, κυρίως από το ενιαίο νόμισμα και τη χωρίς σύνορα ταξιδιωτική ζώνη Σένγκεν.
Φυσικά όλοι σκέπτονται με τρόμο τις μέρες που θα έλθουν ύστερα από ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Η αίσθηση του χάους εξαπλώνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, παραπέμποντας σε άλλες, πολύ πιο δύσκολες εποχές.
Ποιο είναι σήμερα το τηλεοπτικό μήνυμα για τις επιπτώσεις από την υλοποίηση του δημοψηφίσματος (οι Βρετανοί ψήφισαν 52% υπέρ του να φύγουν έναντι 48%); Το εσωτερικό και το οικονομικό χάος. Το ίδιο χάος που δημιούργησαν οι «ηγεμόνες» την επαύριο του ελληνικού δημοψηφίσματος και το οποίο ανάγκασε τους Ελληνες να αποδεχτούν και να συμβιβαστούν με την ανέχεια και την ντροπή του τρίτου Μνημονίου.
Αυτές οι εικόνες διάλυσης είναι από μόνες τους ένα μήνυμα με αποδέκτες τόσο αυτούς που φωνάζουν σήμερα κατά των Βρυξελλών όσο και των διαδόχων τους. Ενα μήνυμα απτό και χειροπιαστό. Ενα μήνυμα που εισβάλλει σε απευθείας σύνδεση στα σαλόνια όλων των Ευρωπαίων και συντηρεί τον φόβο του άγνωστου και τον τρόμο των «αντιποίνων».
Λίγες εβδομάδες πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές, οι «ηγεμόνες» της Ε.Ε. έστειλαν στους Βρετανούς ένα μήνυμά τους, όπως κάποιοι είχαν κάνει το ταραγμένο 1939. Στη λίστα των αποδεκτών, όμως, σήμερα –όπως και τότε– ήταν όλοι οι Ευρωπαίοι.
Τότε, ευτυχώς για τους Ευρωπαίους –εκτός των Γερμανών–, εμφανίστηκε ο Τσόρτσιλ και το απέρριψε. Σήμερα, όμως, οι εκβιασμοί των «ηγεμόνων» και των φιλόδοξων «ηγεμονίσκων» φαίνονται πολύ πιο αποτελεσματικοί, καθώς κουβαλούν την τεχνογνωσία της επιβολής που απέκτησαν τις δεκαετίες που μεσολάβησαν από το 1945 μέχρι σήμερα.
*δημοσιογράφος – συγγραφέας
