iloveithaki.gr, documento, 1/7/2024
Είναι γνωστό ότι οι σκληρότεροι από τους πολέµους είναι οι εµφύλιοι κι αυτό δεν εξαιρεί τους κοµµατικούς εµφύλιους. Ο ΣΥΡΙΖΑ εδώ και περίπου ένα χρόνο έχει περάσει από τη µάχη χαρακωµάτων που βασάνιζε το κόµµα από τη γέννησή του στον ανοιχτό πόλεµο µε όλα τα µέσα. Τα πιο επικίνδυνα από αυτά είναι τα ανήθικα, όσα δηλαδή αµφισβητούν το ηθικό πλεονέκτηµα της Αριστεράς αφήνοντας υπονοούµενα για µαύρο χρήµα και χρησιµοποιώντας επιτηδευµένη ασάφεια. Η βίαιη αντιπαράθεση που είναι εµφανής στα social media και στις δηµόσιες δηλώσεις (πάλι τα ιερά όργανα του κόµµατος έπονται) απειλεί πλέον την υπόσταση του κόµµατος.
Κρίση δεν µαστίζει µόνο τον ΣΥΡΙΖΑ. Τα πολιτικά κόµµατα της χώρας βρίσκονται σε εσωτερική αναταραχή και οι πολίτες µετατρέπονται σε θεατές ενός ιδιότυπου ριάλιτι στο οποίο καλούνται να επιλέξουν πρόσωπα που θα µπουν ή θα εγκαταλείψουν το παιχνίδι. Μόνο που στα ριάλιτι τουλάχιστον οι θεατές έχουν παρακολουθήσει όσα λένε και κάνουν οι πρωταγωνιστές.
Το ΠΑΣΟΚ µαστίζεται από την αντιπαράθεση που δηµιούργησαν η προσωπικότητα του Νίκου Ανδρουλάκη και η εξάρτησή του από τις επιλογές Μητσοτάκη. Στη Ν∆ ο Μητσοτάκης πλέον αντιµετωπίζεται ως ο πρωθυπουργός της µειοψηφίας του 28% που αργά ή γρήγορα θα πληρώσει. Η πορεία προς την εκλογή προέδρου της ∆ηµοκρατίας θα είναι το «πράσινο µίλι» για τον αρχηγό της Ν∆.
Ο εµφύλιος όµως στον ΣΥΡΙΖΑ έχει πολύ διαφορετική διάσταση και οφείλεται σε τρεις παράγοντες.
01 Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν το πιο ισχυρό ενοποιητικό στοιχείο στο κόµµα, µε το οποίο καλύπτονταν αδυναµίες και παρεκτροπές. Μετέτρεψε ένα κόµµα της διαµαρτυρόµενης συµπαθούς Αριστεράς σε κόµµα εξουσίας. Η νίκη του όµως σχετιζόταν περισσότερο µε τα προσωπικά του χαρίσµατα και τις συγκυρίες παρά µε τη λειτουργία ενός δοµηµένου κόµµατος. Η αποχώρηση Τσίπρα σήκωσε το χαλάκι και άφησε σε κοινή θέα την κοµµατική πραγµατικότητα των διαγκωνισµών και της πολιτικής µωροφιλοδοξίας.
02 Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε παρά την κυβερνητική ευθύνη αλλά και αυτή της αξιωµατικής αντιπολίτευσης να µετασχηµατιστεί σε δοµηµένο κόµµα µε αρχές λειτουργίας και παραγωγή πολιτικής. Υπήρξε κόµµα των στελεχών, των φιλοδοξιών τους και της εικονικής τους πραγµατικότητας. Η κατάσταση κρίσης που επαναλαµβάνεται εδώ και χρόνια στον ΣΥΡΙΖΑ απαντά στο γιατί ένα κόµµα που εµπιστεύτηκαν οι πολίτες τις πιο δύσκολες στιγµές δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες και να θωρακίσει την κοινωνία. ∆εν έφταιγαν οι λεπτοµέρειες στον ιδεολογικό προσανατολισµό ούτε οι αποχρώσεις των διαφορών. Εφταιγε (και φταίει) η ποιότητα του στελεχικού δυναµικού που δεν απολογήθηκε στην ευθύνη που είχε αναλάβει αλλά στον πολιτικό νεοπλουτισµό, στην αλαζονεία και την ηµιµάθεια που τροφοδοτεί συνεχώς µια καταστροφική αυτάρκεια. Οι «ριζοσπάστες» συριζαίοι έγιναν στα 30 τους χρόνια υπουργοί και αντί να το αποτιµήσουν ως τιµητική ευθύνη, το θεώρησαν προσωπικό µέγεθος. Σε όλα αυτά βέβαια προστέθηκε και η ώσµωση µε ένα σύστηµα στο οποίο έπρεπε να θέσουν κανόνες, αντί να χαριεντίζονται µαζί του για να τροφοδοτούν το αφήγηµα της πολύτιµης προσωπικότητάς τους. Η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που οδήγησε τη χώρα εκτός µνηµονίων δεν συνοδεύτηκε από τέτοιες θεσµικές αλλαγές που θα λειτουργούσαν µε τη δύναµη του παραδείγµατος για τον κόσµο σε βαθµό που να κάµψουν το αντιΣΥΡΙΖΑ µέτωπο. Η αντιµνηµονιακή αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ που τον έφερε στην εξουσία κατέληξε σε προσπάθεια διαχείρισης από στελέχη που πολλές φορές δεν µπορούσαν και δεν ήθελαν να δώσουν τίποτε παραπάνω.
03 Η εµφάνιση του Στέφανου Κασσελάκη έχει τη δική της καταλυτική δράση στον εµφύλιο. Ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ εµφανίστηκε από το πουθενά, χωρίς στέρεο πολιτικό υπόβαθρο και επικράτησε για έναν κυρίως λόγο: εξέφρασε την ανάγκη να απαλλαγεί το κόµµα από τη µιζέρια και την αναπαραγωγή της θεωρίας του αιώνιου πλην όµως τίµιου θύµατος. Μπορεί ο Κασσελάκης να αποδίδει στον εαυτό του τη νίκη, αλλά η ουσία είναι ότι οι άλλοι έχασαν γιατί έχουν ταυτιστεί µε την ήττα. Ο Κασσελάκης αυτήν τη στιγµή δείχνει να κινδυνεύει από αυτό που παθαίνει κάθε νέος οδηγός ακριβώς την ώρα που θεωρεί ότι έµαθε να οδηγεί και δεν φοβάται: ακολουθεί την πορεία σύγκρουσης µε τον τοίχο. Μπορεί ακόµη και τα κόµµατα να χρειάζονται έναν καλό µάνατζερ, αλλά δεν είναι επιχειρήσεις. Είναι ζωντανοί οργανισµοί, που δηµιουργήθηκαν µέσα στον χρόνο και συγκροτούνται πάνω στη βάση ιδεών και αξιών. Η αποφασιστικότητα του πολιτικού ηγέτη δεν ορίζεται από τις αποφάσεις επιβολής στους άλλους, αλλά από τον σεβασµό που εµπνέει για να παίρνονται οι αποφάσεις. Η λύση σε ένα γραφειοκρατικό κόµµα δεν είναι το στήσιµο κοµµατικής παράγκας. Και τα δύο εξαιρούν από την εξίσωση τον κόσµο και τη συµµετοχή του στην πολιτική προς όφελος των φιλοδοξιών. Η αποποµπή στελεχών όπως ο Γιώργος Τσίπρας, ο ∆ιονύσης Τεµπονέρας ή ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος µε το επιχείρηµα ότι ήταν υπάλληλοι είναι προβληµατική. Ολα τα κόµµατα έχουν επαγγελµατικά στελέχη (δεν µπορεί να γίνει διαφορετικά) και αν τα συγκεκριµένα αποπέµπονται, τότε πρέπει να γίνει ευθεία παραδοχή ότι δεν κάνουν για τη δουλειά που έχουν αναλάβει. ∆ιαφορετικά πρόκειται για προγραφές και εκδικητική δράση.
Τα κόµµατα δεν είναι συλλογικότητες αρεστών στον πρόεδρο και στους ανθρώπους του, αλλά οργανωµένες οµάδες µε κοινή αντίληψη και δράση. Οι αντιλήψεις δοκιµάζονται και η δράση συναποφασίζεται.
Η ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ είναι γεµάτη από παράγκες µε τραπεζάκια που καλύπτονταν από Οµπρέλες και το αποτέλεσµα είναι γνωστό. Επίσης ζούµε σε αντιπροσωπευτική δηµοκρατία και τα κόµµατα µε όσους εκλέγουν είναι οι διαµεσολαβητές.
Η «αδιαµεσολάβητη σχέση» µε τους πολίτες, αν και φαντάζει ως ιδανικό ζητούµενο, αποτελεί τρόπο και επιχείρηµα λειτουργίας άλλων πολιτευµάτων.
Ο Κασσελάκης έχει δικαίωµα να θέλει την αλλαγή του κόµµατος, όπως και χιλιάδες µέλη. Μόνο που οι αλλαγές πρέπει να εµπνεύσουν όσους απαρτίζουν το κόµµα. ∆εν υπάρχει αµφιβολία ότι πολλά από τα στελέχη που δηλώνουν ότι κλαίνε για το µέλλον του ΣΥΡΙΖΑ κλαίνε για το δικό τους µέλλον. Οι λειτουργίες τους είναι αποτέλεσµα αυτού που ο δηµοσιογράφος Γιώργος Λακόπουλος έχει χαρακτηρίσει επιτυχώς ως «µικροαστικό σταλινισµό». Αν ο πρόεδρος του κόµµατος το αντιλαµβάνεται ως παθογένεια, τότε δεν µπορεί να την ανακυκλώνει µε δική του ευθύνη.
Αν το ζητούµενο είναι ένα «κέλυφος ΣΥΡΙΖΑ» µέσα στο οποίο θα λειτουργεί ένα κόµµα θολών προδιαγραφών, τότε η πορεία είναι δεδοµένη. Αν η στρατηγική είναι να υπάρξει ο ΣΥΡΙΖΑ που θα παράγει πολιτική και θα διεκδικήσει την εξουσία, τότε απαιτούνται και µέλη εκτός από τον πρόεδρο. Μπροστά σε µια κρίση πρέπει να διαφυλάττονται η κρίση και η άποψη.
