από το οίτυλο στο καργκέζε

Αν κανείς δεν το γνωρίζει, στ’ αλήθεια, το παρακάτω κείμενο

είναι μια Μεγάλη έκπληξη.

Καλή απόλαυση :

 Του Δικηγόρου Ανάργυρου Θεοδωρικάκου

 Γράφει ο Ιερέας Νικόλαος Στεφανόπουλος, τον Αύγουστο του 1738:

«Και εμπήκαν 430 Στεφανόπουλοι, οι πλέον διαλεχτοί και άξιοι συν τοις συμβίαις και τα τέκνα αυτών και πήραν μαζί τους και μερικές φαμελιές, 300 άτομα από άλλα χωρία, το όλον εφτακόσιες τριάντα ψυχές (730)»

Σήμερα στο Καργκέζε (Κορσική) υπάρχουν ελληνικές οδοί και ξενοδοχεία με ελληνικά ονόματα.

Rue de Grece = Οδός Ελλάς

Rue de Magne = Οδός Μάνης

Rue de Vitylo = Οδός Βοίτυλο

Η δε εκκλησία κάθε Κυριακή ψάλλει τη λειτουργία στην ελληνική γλώσσα.

Τι λέει η παράδοση και τα επίσημα απομνημονεύματα για την ελληνική καταγωγή του Μεγάλου Ναπολέοντα;

Η παράδοση αυτή, χωρίς ιστορικά να έχει εξακριβωθεί, δεν ξεκίνησε από την Ελλάδα. Είναι παράδοση, η οποία ξεκίνησε από την Κορσική και τη Γαλλία και μετέπειτα διαδόθηκε και στην Ελλάδα. Παραθέτω ορισμένα στοιχεία αποκαλυπτικά της παράδοσης αυτής. Στα χρόνια 1731-1775 που οι Μανιάτες ξεριζωμένοι από την Παόμια ζουν στο Αιάκειο, πρωτεύουσα της Κορσικής, γεννιέται και ανδρώνεται ο Μέγας Ναπολέων. Το σπίτι του βρίσκεται στην ελληνική γειτονιά του Αιακείου και ο πατέρας του Κάρολος Βοναπάρτης έχει πολύ στενή φιλία με την οικογένεια της Πανώριας Στεφανοπούλου. Ο ίδιος πεθαίνει στα χέρια της Πανώριας.

Η Λάουρα Στεφανοπούλου-Ζενότ, δούκισσα Ντ’ Αμπραντές, θυγατέρα της Πανώριας και σύζυγος του υπασπιστή του Μεγάλου Ναπολέοντα στα απομνημονεύματά της, που δημοσιεύτηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στη Γαλλία, τα οποία ουδέποτε διέψευσε ο Μέγας Ναπολέων και τα οποία είχαν πολύ μεγάλη κυκλοφορία στη Γαλλία, αναφερόμενη στην Ελληνική καταγωγή του Μεγάλου Ναπολέοντα, γράφει χαρακτηριστικά:

«Στο σπίτι του Βοναπάρτη μιλούσαμε ελληνικά με τον πατέρα του Μεγάλου Ναπολέοντα. Πρόγονος του Βοναπάρτη ανήκε στη γενιά των Στεφανόπουλων και έφερε το όνομα Καλόμερος, ο οποίος από το Αιάκειο της Κορσικής μετανάστευσε στην Τοσκάνη της Ιταλίας. Εκεί το όνομα Καλόμερος εξιταλίστηκε και έγινε Buona Parte (δηλαδή καλό μέρος). Απόγονος των Βοναπαρτών επέστρεψε από την Τοσκάνη στο Αιάκειο της Κορσικής και έγινε γενάρχης της οικογένειας των Βοναπάρτηδων της Κορσικής.

Οι Στεφανόπουλοι-Κομνηνοί όταν μιλούν για τους Βοναπάρτες χρησιμοποιούν πάντοτε το ελληνικό τους επώνυμο και τους αποκαλούν Καλόμερος, Καλόμεροι ή Καλομεριάνους, ανάλογα με το αν μιλούν για τους Βοναπάρτες χρησιμοποιούν πάντοτε το ελληνικό τους επώνυμο. Η οικογένεια του Κάρολου Βοναπάρτη συνδεόταν με στενούς φιλικούς δεσμούς και με άλλες οικογένειες Μανιατών στο Αιάκειο.

Όταν ο Μέγας Ναπολέων, ορφανός, παιδί 15 ετών πρωτοπήγε στο Παρίσι για σπουδές, τον υποδέχτηκε και τον φιλοξένησε ο Δημήτριος Στεφανόπουλος-Κομνηνός, Αξιωματικός του Γαλλικού Στρατού και αδελφός της Πανώριας Στεφανοπούλου, επιστήθιος φίλος του Κάρολου Βοναπάρτη, πατέρα του Μεγάλου Ναπολέοντα. Ο εν λόγω Δημήτριος Στεφανόπουλος-Κομνηνός ήταν και ο κηδεμόνας του Μεγάλου Ναπολέοντα, όταν αυτός φοιτούσε στην στρατιωτική σχολή του Μπριέν λε Σατώ. Ο Ναπολέων επηρεασμένος από τους Μανιάτες της Κορσικής, όταν ζούσε ακόμη εκεί ως μικρό παιδί, στην πρώτη του πνευματική εργασία-πραγματεία που έγραψε, στη Στρατιωτική Σχολή που φοιτούσε αναφερόταν στην «στρατιωτική αγωγή των νέων Μανιατών».

Επίσης την ελληνική καταγωγή του Βοναπάρτη υποστηρίζει και ο Γάλλος καθηγητής και πρεσβευτής στο Μόναχο, ονόματι Χακίν, σε σχετική έρευνά του, την οποία είχε κάνει πριν από τη γαλλική επανάσταση, όταν η οικογένεια Βοναπάρτη ήταν ακόμη άσημη. Λέγεται μάλιστα ότι όταν κάποτε σκόπιμα λόγω της άσημης προέλευσης των Βοναπάρτηδων τέθηκε στον ίδιο το Ναπολέοντα το ερώτημα περί της καταγωγής του, εκείνος εύστοχα απάντησε «Η γενιά μου αρχίζει από μένα».

Αντιλαμβάνεται κανείς τι θα σήμαινε για την πορεία του στα γαλλικά πράγματα η τυχόν παραδοχή εκ μέρους του της ελληνικής καταγωγής του. Η παράδοση περί της ελληνικής καταγωγής του Μεγάλου Ναπολέοντα διαδόθηκε γρήγορα και στην Ελλάδα κατά τους προεπαναστατικούς χρόνους. Ήταν μάλιστα η παράδοση αυτή η αιτία οι σκλαβωμένοι Έλληνες να προσβλέπουν με πολλές ελπίδες στην βοήθεια εκ μέρους του Μεγάλου Ναπολέοντα, γιατί πίστευαν ότι η ελληνική καταγωγή του δεν θα τον άφηνε αδιάφορο και θα συνέδραμε τους Έλληνες στην απελευθέρωσή τους. Ο μεγάλος ευεργέτης Απόστολος Αρσάκης, ο Αδαμάντιος Κοραής και ο ποιητής Αλέξανδρος Σούτσος ήλπιζαν στη βοήθεια του Μεγάλου Ναπολέοντα λόγω και της ελληνικής καταγωγής του. Ο Αλέξανδρος Σούτσος μάλιστα αναφερόμενος στην ελληνική καταγωγή του Μεγάλου Ναπολέοντα στο ποίημα του με τον τίτλο «Περιπλανώμενος» περιέχει μεταξύ των άλλων και το εξής δίστιχο: «Διετήρη αίματός του εις τας φλέβας του ρανίδα / ο Κορσικανός ο έχων τον Ταΰγετον πατρίδα».

Το έτος 1797 ο Τζανήμπεης ή Τζανέτος Γρηγοράκης, μπέης τότε της Μάνης, απέστειλε επιστολή στον Μεγάλο Ναπολέοντα ζητώντας από αυτόν βοήθεια για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Ο Μέγας Ναπολέων, ανταποκρινόμενος στην έκκληση του Τζανήμπεη, απέστειλε στη Μάνη για διαπραγματεύσεις μαζί του τους Κορσικανούς Μανιάτες αδελφούς Δημήτριο και Νικόλαο Στεφανόπουλους μαζί με έναν Γάλλο πολίτη ονόματι Αρνώ και συγχρόνως του έστειλε επιστολή, το ακριβές περιεχόμενο της οποίας έχει επιλέξει ως εξής:

«Προς τον Αρχηγό του ελευθέρου λαού της Μάνης.

Πολίτα,
Έλαβαν εκ Τεργέστης την επιστολήν σας δι’ ης μοι εκφράζητε την επιθυμίαν σας να φανήτε ωφέλιμος στη Γαλλική Δημοκρατία δεχόμενοι εις τους λιμένας σας τα πλοία της. Πίστευα, ότι θέλετε τηρήσει την υπόσχεσίν σας με πίστην αρμόζουσαν εις τους απογόνους των Σπαρτιατών.

Σας συνιστώ τους κομιστάς της παρούσης οίτινες εισίν επίσης απόγονοι των Σπαρτιατών! Εάν δεν εξετέλεσαν μεγάλα πράγματα, αιτία εστίν, ότι δεν ευρέθησαν εις μεγάλους κύκλους.

Υγεία και αδελφότης ΒΟΝΑΠΑΡΤΗΣ»

Ο Ναπολέων το έτος 1801 έστειλε στον Τζανήμπεη στο Γύθειο ένα πλοίο (κορβέτα) φορτωμένο με πολεμοφόδια.

Στα χρόνια της παντοδυναμίας του ο Ναπολέων ενδιαφέρθηκε για τους Μανιάτες της Κορσικής, τους οποίους προστάτευε σε αντίθεση με τους Κορσικανούς στους οποίους φέρθηκε σκληρά.

Κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Ναπολέοντα στην Αίγυπτο στην στρατιά του συμμετέχει και η ελληνική λεγεώνα, επικεφαλής της οποίας υπήρξε ο μετέπειτα εις Συνταγματάρχη του γαλλικού στρατού προαχθείς Νικόλαος Τσεσμελής ή Παπάζογλου. Τέλος χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι ο πρωτανηψιός του Μεγάλου Ναπολέοντα ονόματι Παύλος Βοναπάρτης, αξιωματικός του γαλλικού πολεμικού ναυτικού, γιος του αδελφού του Λουκιανού, ήλθε εθελοντής στην ελληνική επανάσταση, όπου και πέθανε.

Και σήμερα οι Μανιάτες της Κορσικής ενάντια στο νόμο της πολιτιστικής αφομοίωσης διατηρούν έντονη τη συνείδηση της ελληνικής καταγωγής τους. Τα επώνυμα και τα κύρια ονόματά τους στην συντριπτική πλειοψηφία τους παραμένουν ελληνικά. Η λειτουργία στην εκκλησία τους στο Καργκέζε τελείται στην ελληνική γλώσσα, ενώ έκδηλη είναι η παρουσία του ελληνικού στοιχείου.

Μεγάλη μελέτη έχει κάνει ο κ. Δικαίας Βαγιακάκος πρόεδρος και ιδρυτής της Εταιρείας των Λακωνικών Σπουδών

 O. Lekatsas