Ιδιωτική τηλεόραση: 27 χρόνια φαγούρα (1, 2, 3)

Βέβαια, από την άλλη, το ΠαΣοΚ αντιπαρέταξε τους εργαζόμενους της ΕΡΤ, οι οποίοι πίστεψαν ότι η Ν.Δ. θα ιδιωτικοποιούσε την κρατική τηλεόραση. Ο Μητσοτάκης επέμενε αλλά, παρά την ένταση, ο Παπανδρέου δεν έκανε πίσω. Η μόνη παραχώρηση της κυβέρνησης ήταν να συμπεριλάβει στον Ν.1730/1987 (ΦΕΚ Α’ 145/18-8-1987), με τον οποίο ιδρύθηκε η ΕΡΤ Α.Ε., διάταξη με την οποία επιτρεπόταν η ίδρυση ιδιωτικού ραδιοφωνικού σταθμού κατόπιν αδείας.

Η κόντρα κράτησε ως το 1989, οπότε το ΠαΣοΚ έχασε τις εκλογές και σχηματίστηκε κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ. και Συνασπισμού υπό τον Τζαννή Τζαννετάκη. Ένα από τα νομοθετήματα αυτής της βραχύβιας κυβέρνησης ήταν και ο Ν.1866/1989 (ΦΕΚ Α’ 222/6-10-1989) “Ίδρυση Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεοράσεως και παροχή αδειών για την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών”, ο οποίος αποτελούσε ουσιαστικά επέκταση του Ν.1730/1987 και στην τηλεόραση.

Στο άρθρο 4 (“Άδεια μη κρατικής τηλεόρασης”), ο Ν.1866/1989 ορίζει ρητά ότι “είναι δυνατή η χορήγηση σε ανώνυμες εταιρείες ή οργανισμούς τοπικής αυτοδιοικήσεως άδειας ιδρύσεως και λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών τοπικής εμβελείας“. Επίσης, στο άρθρο 7 (“Παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών”) προβλέπεται ότι “οι εταιρείες τηλεοπτικών σταθμών διαθέτουν το 1,5% των ετήσιων ακαθαρίστων εσόδων τους (…) για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών (…) με απαραίτητο προορισμό την προβολή σε κινηματογραφικές αίθουσες”. Και ακόμη, στο άρθρο 9 (“Εκχώρηση ποσοστού κερδών”) ορίζεται ότι κάθε τέτοια εταιρεία “εκχωρεί κατ’ έτος στο κράτοςποσοστό των καθαρών κερδών της, το ύψος του οποίου καθορίζεται με την σύμβαση”.

Παρένθεση. Θα είχε ενδιαφέρον η πληροφορία για το πόσα χρήματα έχουν διαθέσει τα διάφορα κανάλια σε παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών. Για παράδειγμα: το 1990, στην πρώτη ουσιαστικά χρονιά του, το Mega σημείωσε ετήσιο κύκλο εργασιών 6,5 δισ. δραχμές άρα, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 7, έπρεπε να διαθέσει 97,5 εκατομμύρια για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών ενώ μέχρι το 1995 θα έπρεπε να είχε διαθέσει κάπου ένα δισ. δραχμές. Όσο κι αν έψαξα, τέτοια πληροφορία δεν μπόρεσα να βρω. Κλείνει η παρένθεση.

Ο Ν.1866/1989, στην παράγραφο δ του άρθρου 4, περιλαμβάνει και μια διάταξη με νόημα: “Μεταξύ των κριτηρίων για την χορήγηση και ανανέωση της άδειας συνεκτιμώνται η πληρότητα και η ποιότητα του προγράμματος και η εμπειρία και παράδοση των μετόχων της εταιρείας στα μέσα μαζικής επικοινωνίας”. Τα περί πληρότητας και ποιότητας του προγράμματος είναι απλώς το καρύκευμα (ποιός θα κάνει την εκτίμηση και για ποιό πρόγραμμα, αφού ακόμη δεν υπάρχει κανάλι;) του κυρίως μενού που δίνει πλεονέκτημα καναλάρχη στους ήδη εκδότες.

Εν πάση περιπτώσει, ο νόμος δημοσιεύεται στις 6 Οκτωβρίου 1989. Αμέσως, σπεύδει να πάρει άδεια (τοπικής εμβελείας, μη το ξεχνάμε) μια παρέα επιχειρηματιών-εκδοτών, οι οποίοι θέλουν να στήσουν το Mega channel. Στην παρέα περιλαμβάνονται ο Χρήστος Λαμπράκης (ΔΟΛ), ο Κίτσος Τεγόπουλος (Ελευθεροτυπία), ο Βαρδής Βαρδινογιάννης (Μεσημβρινή), ο Γιώργος Μπόμπολας (Πήγασος εκδοτική) και ο Αριστείδης Αλαφούζος (Καθημερινή). Στο κατόπι τους άλλη μια παρέα εκδοτών, που θέλουν να στήσουν τον Antenna TV: ο Άρης Βουδούρης (Ελεύθερος Τύπος), ο Γιάννης Πουρνάρας (Τηλέραμα), ο Χρήστος Καλογρίτσας (Πρώτη) και ο Μίνως Κυριακού (ο οποίος έχει ήδη τον ραδιοφωνικό σταθμό Antenna) ενώ δίπλα βρίσκονται και οι εφοπλιστές Γουρδομιχάλης, Ηλιάδης, Ξανθόπουλος και Παπαδόπουλος. Και οι δυο παρέες παίρνουν την πολυπόθητη άδειά τους. Βέβαια, οι άδειες αυτές είναι μόνο για δοκιμαστικούς λόγους, άρα προσωρινές. Όμως, όπως όλοι γνωρίζουν, ουδέν μονιμώτερον του προσωρινού εν Ελλάδι…

Εκείνη την εποχή, κάποιες κακές γλώσσες υποστήριξαν ότι όλο αυτό το σκηνικό στήθηκε με την συνεργασία εκδοτών και Μητσοτάκη. Η συναλλαγή ήταν απλή: η κυβέρνηση θα έδινε στους εκδότες τις άδειές τους κι εκείνοι θα βοηθούσαν την Νέα Δημοκρατία να κερδίσει με αυτοδυναμία τις επόμενες εκλογές. Σαν να ήθελαν να επιβεβαιώσουν αυτές τις κακές γλώσσες, η παρέα τού Mega channel κατάφερε το ακατόρθωτο: ίδρυσε την εταιρεία, την οργάνωσε, στελέχωσε το κανάλι και άρχισε να εκπέμπει κανονικά μέσα σε 45 ημέρες ακριβώς (20/11/1989), χρόνος που συνιστά ασύλληπτο ρεκόρ.

Λεπτομέρεια με σημασία: Φαίνεται πως κάποιοι ήξεραν πως θα πάρουν άδεια για κανάλι πολύ σύντομα. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί το γεγονός ότι η “Τηλέτυπος Α.Ε.” ιδρύθηκε στις 10/4/1989 με σκοπό “την παραγωγή και εμπορία τηλεοπτικών προγραμμάτων και εκπομπών, την εγκατάσταση , λειτουργία και εκμετάλλευση τηλεοπτικών σταθμών σε όλη την Ελλάδα, όταν επιτραπεί και με τις προϋποθέσεις που θα επιτραπεί”. Μη ξεχνάμε ότι οι εκλογές στις οποίες ηττήθηκε το ΠαΣοΚ και “έπεσε ο φαύλος” (όπως έλεγε το πρωτοσέλιδο του μπομπόλειου “Έθνους”) έγιναν στις 18 Ιουνίου.

Η αλήθεια είναι ότι όντως υπήρξε συναλλαγή. Ο Ν.1866/1989 ψηφίστηκε για να νομιμοποιήσει μια παρασκηνιακή συναλλαγή, η οποία δεν είναι ευρέως γνωστή. Η παρέα τού Mega είχε στα χέρια της άδεια από τις 8 Σεπτεμβρίου, έναν ολόκληρο μήνα πριν ψηφιστεί ο νόμος! Την είχαν υπογράψει από κοινού τέσσερις υπουργοί της κυβέρνησης Τζαννετάκη: Αθανάσιος Κανελλόπουλος (προεδρίας της κυβερνήσεως), Νίκος Κωνσταντόπουλος (εσωτερικών, ο μετέπειτα πρόεδρος του Συνασπισμού), Νίκος Γκελεστάθης (μεταφορών και επικοινωνιών) και Αντώνης Σαμαράς (οικονομικών). Για να νομιμοποιήσουν την απόφασή τους, οι τέσσερις υπουργοί επικαλέστηκαν την ευρωπαϊκή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα (!) και το χουντικό Ν.Δ.1284/16-10-1972 (!!).

Θα κλείσουμε για σήμερα αποκαλύπτοντας μια πλευρά τής προστυχιάς και της ξετσιπωσιάς που κρύβονται στην παραπάνω υπουργική απόφαση της 8/9/1989. Είπαμε ότι η άδεια που δόθηκε ήταν προσωρινή, για δοκιμαστικούς λόγους. Στο κείμενο της άδειας γράφτηκε η φράση “πειραματικές εκπομπές”. Το Ν.Δ. 1284/16-10-1972 έχει τίτλο “Περί Λειτουργίας Ερασιτεχνικών και Πειραματικών Σταθμών Ασυρμάτου, Ειδικών Ραδιοδικτύων και Ιδρύσεως Υπηρεσίας Ελέγχου Ραδιοεκπομπών” και στο εδάφιο 2 του άρθρου 1 αναφέρει τα εξής: “Πειραματικοί σταθμοί θεωρούνται οι σταθμοί οι χρησιμοποιούντες τα ραδιοκύματα δι’ εκτέλεσιν πειραμάτων σκοπούντων εις την πρόοδον της Επιστήμης και Τεχνικής”. Συμπέρασμα: βαφτίζουμε τις μεν τηλεοπτικές εκπομπές “πειραματικές” τον δε σταθμό “πειραματικό” και “σκοπούντα εις την πρόοδον της επιστήμης και της τεχνικής”, οπότε όλα γίνονται νόμιμα! Και, μάλιστα, με την υπογραφή του αντιβασιλέως Γεωργίου Ζωιτάκη, υπογράφοντος εν ονόματι του βασιλέως Κωνσταντίνου. Καθ’ όσον η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα.

Θα συνεχίσουμε.

• Οι άδειες χορηγούνται από τον Υπουργό Προεδρίας, μετά από γνωμοδότηση του Εθνικού Συμβουλίου. Αλλά λέει σε ένα σημείο ότι για να χορηγηθεί η άδεια πρέπει προηγουμένως να έχουμε ελέγξει τη συναλλαγματική κατάσταση της Χώρας και την πορεία της ανταγωνιστικότητας της ΕΡΤ. Ιδίως το δεύτερο έχει μεγάλη σημασία. Ναι να δώσουμε άδεια σε ιδιωτικούς σταθμούς, αλλά όχι να κλείσουμε και τον εθνικό τηλεοπτικό φορέα. Γι` αυτό και εκεί θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, μετρημένοι και την απόφαση αυτή θα πρέπει να παίρνει η πολιτική ηγεσία της Χώρας.
• Ακούστηκε: Γιατί όχι με πλειστηριασμό; Γιατί να μη βγάζουμε στο σφυρί ποιος θα δώσει παραπάνω για να πάρει την άδεια; Μα κύριοι συνάδελφοι, δεν είναι σούπερ μάρκετ ένας σταθμός τηλεοράσεως. Δεν είναι θέμα ποιος προσφέρει τα πιο πολλά. Το θέμα είναι ποιος είναι αυτός που θα μπορέσει κάνοντας μία επιχείρηση να ανεβάσει την ποιοτική στάθμη, να προσφέρει προγράμματα ποιότητας, σωστή ενημέρωση. Αυτό προϋποθέτει και μία εμπειρία. Εγώ θα ήθελα να μην είναι απλά προτίμηση, όπως αναφέρεται στο σχέδιο νόμου, αλλά αντιθέτως να είναι μία από τις προϋποθέσεις , να συνεκτιμάται η ικανότητα του ενδιαφερόμενου να προσφέρει προγράμματα υψηλής ποιότητας και η τυχόν εμπειρία του στο χώρο της μαζικής επικοινωνίας. Μη φτιάξουμε απλώς κάποιες κερδοφόρες επιχειρήσεις. Ξεκινώντας για πρώτη φορά το θεσμό της ιδιωτικής τηλεόρασης, ας ξεκινήσουμε στηριζόμενοι σε εκείνους που τουλάχιστον κατ’ εκτίμηση έχουν τη δυνατότητα συμμετέχοντες να προσφέρουν καλύτερο αποτέλεσμα.

Ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος, υπεύθυνος (ως υπουργός προεδρίας) για το σχέδιο του Ν.1866/1989.

Όταν τελείωσε την εισήγησή του ο Κασσίμης, ο πρόεδρος της ΔηΑνα Κωστής Στεφανόπουλος ζήτησε τον λόγο από την προεδρεύουσα Μαρία Δαμανάκη, για να επισημάνει ένα σοβαρό τυπικό πρόβλημα:“Σύμφωνα με το άρθρο 93 παρ. 2 του Κανονισμού η εγγραφή των σχεδίων νόμων στην ημερήσια διάταξη γίνεται σε χρόνο, ώστε η έναρξη της κατ’ αρχήν συζήτησης να απέχει τουλάχιστον 3 ημέρες από την ημέρα της κατάθεσης της έκθεσης της αρμόδιας επιτροπής. Κατά την επομένη παράγραφο ο περιορισμός δεν ισχύει για σχέδιο νόμου που έχει χαρακτηρισθεί ως επείγον από τον αρμόδιο Υπουργό. Η σχετική έκθεση έχει ημερομηνία 12 Σεπτεμβρίου. Συνεπώς, τότε κατετέθη. Δεν μπορεί να κατατέθηκε νωρίτερα. Σήμερα είναι 14 Σεπτεμβρίου, άρα έχουν περάσει δύο ημέρες. Η πρώτη μέρα ήταν η χθεσινή και σήμερα είναι η δεύτερη μέρα. Η τρίτη μέρα θα ήταν αύριο, αν υπήρχε ημέρα νομοθετικής εργασίας. Γιατί εσπεύσατε; Ο κ. Υπουργός, εξ όσων βλέπω από την εισηγητική έκθεση δε χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο ως επείγον, ούτε εζήτησε συζήτηση προ της ημερησίας διατάξεως για να συζητηθεί ως κατεπείγον. Μπορώ να μάθω γιατί επείγεται το Προεδρείο της Βουλής;”

Η Δαμανάκη αναγκάστηκε να πετάξει το μπαλλάκι στον πρόεδρο της βουλής (τότε ήταν ο νεοδημοκράτης Αθανάσιος Τσαλδάρης), λέγοντας ότι τα θέματα της ημερήσιας διάταξης ορίζονται από τον πρόεδρο και δεσμεύτηκε να τον ενημερώσει ώστε να δοθούν εξηγήσεις. Ο Στεφανόπουλος επέμεινε: “Το Προεδρείο είναι ενιαίο και αυτήν τη στιγμή προεδρεύετε για λογαριασμό του Προέδρου. Είσθε Αντιπρόεδρος και τον αναπληρώνετε υπ’ αυτή σας την ιδιότητα. (…) Ξέρετε, τι πρέπει να κάνετε; Να διαλύσετε τη συνεδρίαση. Δεν έχετε να κάνετε τίποτε άλλο. Και οποιαδήποτε εξήγηση να σας δώσει ο Πρόεδρος της Βουλής δεν είσθε υποχρεωμένη να τη δεχθείτε. Αντίθετα, είσθε υποχρεωμένη να εφαρμόσετε τον Κανονισμό. Ο κύριος Πρόεδρος της Βουλής έχει τις δικιές του επιθυμίες και ο Κανονισμός της Βουλής ισχύει για όλους και για εσάς.”

Ακολούθησε χαμός καθώς ο Τσοχατζόπουλος πήρε τον λόγο για να υποστηρίξει τον Στεφανόπουλο. Από πλευράς πλειοψηφίας ανέλαβε να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά ο Βύρων Πολύδωρας ο οποίος χαρακτήρισε την ένσταση του Στεφανόπουλου ως “το βήμα κάμπτουσα”, παραδέχτηκε ότι“φαινομενικά και νομοτυπικά έχει κάποιο δίκιο” αλλά πρέπει να απορριφθεί διότι δεν κατατέθηκε “προ της ενάρξεως της διαδικασίας”. Η Δαμανάκη, προκειμένου να ξεφύγει, προσπάθησε να πιαστεί από την παρατήρηση του Πολύδωρα αλλά εισέπραξε την οργισμένη αντίδραση του Στεφανόπουλου: “Δεν φθάνει που παραβιάζετε τον Κανονισμό, αλλά φταίω εγώ γιατί δεν υπέβαλα την ένσταση εγκαίρως!”. Η φασαρία ανάγκασε τον Τσαλδάρη να έρθει και να δώσει μια καθόλου πειστική εξήγηση, η οποία προκάλεσε νέα έκρηξη Στεφανόπουλου: “Φοβούμαι ότι και τον Κανονισμό της Βουλής τον κανονίζουν οι κύριοι εκδότες. Εκεί έχουμε φθάσει. Το πότε θα συζητηθεί το νομοσχέδιο το κανονίζουν άλλες δυνάμεις.“

Εν πάση περιπτώσει, η συζήτηση συνεχίστηκε κανονικά, με τους βουλευτές της συμπολίτευσης να υποστηρίζουν το νομοσχέδιο και τους υπόλοιπους να το καταδικάζουν. Ανάμεσα στα όσα ανούσια ειπώθηκαν, ξεχωρίζει για την διορατικότητά της η τοποθέτηση του Κωστή Στεφανόπουλου, αποσπάσματα της οποίας αντιγράφω από τα πρακτικά της βουλής:

Αναφέρομαι στη σχετική διάταξη σύμφωνα με την οποία οι άδειες αυτές τις ιδιωτικής τηλεόρασης χορηγούνται κατά προτίμηση σε φορείς μέσων μαζικής ενημέρωσης. (…) Είναι υπόδειγμα υποταγής και συναλλαγής. Και το ένα και το άλλο. Και υποταγή έχει και εκφράζει η κυβέρνηση προς ορισμένους ανθρώπους και όλα τα κόμματα και συναλλαγή υποκρύπτεται. Διότι αυτή η προτίμηση είναι απαράδεκτη.

Μας διαβάσατε (…) μια προκήρυξη μυστικώ τω τρόπω διατυπωθείσα του κ. Μαρούδα τότε Υπουργού, ο οποίος εκαλούσε τους ενδιαφερομένους (…) να υποβάλλουν προτάσεις ενδιαφέροντος για την ιδιωτική τηλεόραση. Και υπέβαλαν οι κύριοι εκδότες και έλαβαν διαβεβαίωση από το ΠΑΣΟΚ αναμφισβητήτως, έλαβαν υπόσχεση από το ΠΑΣΟΚ. Και μας εξηγήσατε ότι βάση αυτής της υποσχέσεως παρήγγειλαν μηχανήματα, εδεσμεύθησαν οικονομικά, εδαπάνησαν κεφάλαια, δεν ξέρω τι άλλο έκαναν, αλλά (…) δεν αρκούσε μόνο η διαβεβαίωση του ΠΑΣΟΚ. Φαντάζεσθε τους εκδότες τόσο αφελείς να μην ξέρουν ή να μην υποθέτουν ή να μη φοβούνται ότι θα χάσει το ΠΑΣΟΚ τις εκλογές; Είχαν τέτοια πεποίθηση ότι θα κερδίσει το ΠΑΣΟΚ, ώστε μόνο εξ αυτής της αιτίας πιστεύοντες στις διαβεβαιώσεις του κ. Μαρούδα, αγόρασαν όσα αγόρασαν, επένδυσαν όσα επένδυσαν και εδαπάνησαν όσα εδαπάνησαν; Είχαν και τις δικές σας διαβεβαιώσεις.

Νοέμβριος 1981. Η πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια του Κωστή Στεφανόπουλου (δεξιά) να γίνει πρόεδρος της Ν.Δ. Στη μέση, ο νικητής Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας και αριστερά ο τρίτος υποψήφιος Ιωάννης Μπούτος.

Ο κ. Κανελλόπουλος (…) είχε ανακοινώσει άδειες σε 2, αρχικώς, ομίλους εκδοτών, τους οποίους και προσδιόρισε κατά τις σχέσεις τις εταιρικές. Ήξερε ο κ. Κανελλόπουλος την εταιρική σχέση, ποιοι θ’ αποτελέσουν τον πρώτο όμιλο, ποιοι το δεύτερο; Δεν είχε έλθει σε επαφή μαζί τους; (…) Δεν ξέρω πώς το εφαντάσθη. Και θα έδινε σ’ αυτούς τους κυρίους αυτές τις άδειες.(…) Ενώ πρώτα, αν εδίδοντο με απλές αποφάσεις αυτές οι άδειες, θα ήσαν υποκείμενες σε βαριά κριτική, τώρα; Τώρα, έχουμε νόμο, τώρα έχουμε γνώμη, αν όχι σύμφωνη, έχουμε οπωσδήποτε γνώμη και ο,τιδήποτε άλλο καλό είπατε εν προκειμένω.(*)

Έχουν λοιπόν ισχυρά πολιτική δύναμη (ενν.: οι εκδότες). Σήμερα έχουν τις εφημερίδες στα χέρια τους και έχουν και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Αυτό κανείς δεν σκέφθηκε ότι και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί είναι δικοί τους και τώρα θα τους δώσουμε κατά προτίμηση και τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Γιατί; Μήπως η αλήθεια είναι ότι έτσι αποκτούν μεγαλυτέρα πολιτική δύναμη και εξουσία και δυνατότητα επιρροής από ό,τι είχαν μέχρι σήμερα;(…)

Εγώ δεν τους εχθρεύομαι, ούτε ταξικές διαφορές έχω μαζί τους. Καμία. (…) Εγώ λοιπόν, ο οποίος είμαι φιλελεύθερος, ο οποίος δε διστάζω να πω ότι ανταλλάσσω χαιρετισμό, είμαι εναντίον τους, διότι αυτήν τη στιγμή παίρνουν δύναμη σε μία δημοκρατική χώρα, πολύ μεγαλύτερη από ό,τι επιτρέπεται. Και το ξέρετε ότι παίρνουν δύναμη. Και το ξέρει και το νομοσχέδιο. Και τι λέει; Δεν επιτρέπουμε σε κανέναν εξ αυτών των κυρίων να πάρει περισσότερο από το 25% των μετοχών. Γιατί; Γιατί ξέρουμε την επιρροή την οποία έχει ή μπορεί να αποκτήσει. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, με το 25% τον περιορίζουμε. Τι 25%; Εδώ είναι όμιλοι εκδοτών. Το 100% θα μοιραστεί μεταξύ 4 ανθρώπων που έχουν όλοι τα ίδια συμφέροντα, τους κοινούς στόχους, τις ίδιες επιδιώξεις και κατορθώνουν να επιβάλουν τις απόψεις τους.

Αξιότιμοι κύριοι συνάδελφοι, ό,τι και να κάνετε σ` αυτό το άρθρο, όπως και να το τροποποιήσετε, που δεν το τολμάτε, όπως και να αξιώσετε σύμφωνη γνώμη, που δεν θα την αξιώσετε, η Κυβέρνηση θα δώσει τις άδειες. Ένας τρόπος και μόνο υπάρχει, να παρέμβει η Βουλή και να μη δοθούν οι άδειες σε ανθρώπους επικίνδυνους, να ψηφιστεί η διάταξη κατά την οποία απαγορεύεται στους εκδότες να χορηγούνται οι άδειες. (…)

Φυσικά, ο Στεφανόπουλος έμεινε φωνή βοώντος εν τη ερήμω, οι παρατηρήσεις του κατέληξαν εις ώτα μη ακουόντων και ο νόμος ψηφίστηκε. Πριν βγει η χρονιά, δυο ιδιωτικοί σταθμοί θα είχαν ήδη βγει στον αέρα και τα καλύτερα θα έρχονταν…

Κλείνουμε την παρένθεση και συνεχίζουμε.

—————————————————–
(*) Η αντιπάθεια μεταξύ των δυο ανδρών ήταν γνωστή. Ο Στεφανόπουλος θεωρούσε πάντοτε τον Θανάση Κανελλόπουλο ως ξένο σώμα στην Νέα Δημοκρατία, εκείνος δε ισχυριζόταν ότι “οι ικανότητες του Κωστή φθάνουν μέχρι το Ειρηνοδικείο Καλαβρύτων”.

1990: Από την πολυφωνία στον σκουπιδοντενεκέ… ένα κανάλι δρόμος

Μαζί με τους παραπάνω τέσσερις εκδότες, πήραν άδεια και οι αδελφοί Κουρή, οι οποίοι έβγαλαν στον αέρα το “Κανάλι 29”. Άδεια πήρε και ο εφοπλιστής Αντώνης Κουλουκουντής, που έφτιαξε τον Seven-X. Και, βέβαια, πήρε άδεια και ο Φώτης Μανούσης, πρώην γενικός γραμματέας του ΥΠεΧωΔε και προσωπικός φίλος τού τότε υπουργού Σωτήρη Κούβελα (*), ο οποίος έστησε το New Channel. Δίπλα σε όλους αυτούς, άρχισαν να εμφανίζονται και μερικοί επίδοξοι καναλάρχες, που έστηναν σταθμούς της πλάκας, δίχως να νοιάζονται για άδειες. Ανάμεσά τους και ο Βασίλης Λεβέντης, με το αλήστου μνήμης “Κανάλι 67” απ’ όπου μοίραζε κατάρες “στον Μητσοτάκη και όλα του τα σόγια και στον Παπανδρέου και όλα του τα σόγια”.

Σύντομα άρχισαν οι ζυμώσεις στον χώρο. Οι επιχειρηματίες καταλάβαιναν ότι το παιχνίδι με την ιδιωτική τηλεόραση θα χοντρύνει όταν οι άδειες για τοπικές εκπομπές επεκταθούν σε πανελλαδικές και άρχισαν τα μεταξύ τους αλισβερίσια, σε μια προσπάθεια να πιάσει ο καθένας τους καλύτερη θέση εκκίνησης έναντι των άλλων (ήδη κάναμε νύξη για την “Νέα Τηλεόραση” και τον Βαρδή αλλά θα πούμε περισσότερα προσεχώς). Στο μεταξύ, το σχεδόν ανύπαρκτο νομικό πλαίσιο επέτρεπε στον καθένα να κάνει σχεδόν ό,τι ήθελε, ενώ η ρευστή πολιτική κατάσταση αποθάρρυνε οποιαδήποτε σκέψη πολιτικής παρέμβασης.

Κάπως έτσι φτάνουμε στα μέσα του 1993. Ο Μητσοτάκης δεν ξέρει ακόμη ότι θα ρίξει πρόωρα την κυβέρνησή του ο Σαμαράς (μέσω Συμπιλίδη) αλλά, έτσι κι αλλιώς, το 1994 θα ήταν χρονιά εκλογών, οπότε καλό θα ήταν να αναθέρμαινε τις σχέσεις του με τους εκδότες. Γι’ αυτό, στις 23 Ιουλίου εκδίδονται μια σειρά υπουργικών αποφάσεων που νομιμοποιούσαν την μέχρι τότε κατάσταση.

Στις 9 Σεπτεμβρίου, ο Συμπιλίδης κάνει την γνωστή του κίνηση, η κυβέρνηση Μητσοτάκη χάνει την δεδηλωμένη και ο τόπος πάει σε εκλογές. Την ίδια μέρα, σαν έτοιμη από καιρό, η τελειωμένη πλέον κυβέρνηση σπεύδει να σερβίρει το κυρίως πιάτο στους καναλάρχες με μια σειρά πανομοιότυπων υπουργικών αποφάσεων (δημοσιεύθηκαν στο ΦΕΚ Β’/713/10-9-1993): “Χορηγούμε στην Ανώνυμη Εταιρεία Χ άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού τοπικής εμβέλειας και της παρέχουμε(σ.σ.: να και το ζουμί!) την ειδική άδεια για τεχνική δικτύωση προκειμένου να αποκτήσει εθνική εμβέλεια”. Οι αποφάσεις υπογράφονταν από τους υπουργούς Σωτήρη Κούβελα (προεδρίας), Στέφανο Μάνο (οικονομικών), Γιάννη Κεφαλογιάννη (εσωτερικών) και τον υφυπουργό Παναγιώτη Δελημήτσο (μεταφορών & επικοινωνιών). Τις άδειες, που είχαν διάρκεια εφτά χρόνια, τις πήραν οι εταιρείες:
– Τηλέτυπος Α.Ε. (Mega Channel)
– Antenna TV A.E. (Antenna)
– Νέο Κανάλι – Ραδιοτηλεοπτική Α.Ε. (New Channel)
– Ελεύθερη Τηλεόραση Α.Ε. (Κανάλι 29)
– Νέα Τηλεόραση Α.Ε. (δεν εξέπεμψε ποτέ)
– Ξενία Ραδιοφωνική και Τηλεοπτική Α.Ε. (Seven-X)
– Ραδιοτηλεοπτικές Επιχειρήσεις Αφοι Καραβασίλη & Σία Α.Ε. (Μακεδονία TV)
– Δημοτική Εταιρεία Πληροφορίας, Θεάματος και Επικοινωνίας Α.Ε. (TV-100)
– City News Α.Ε. (Telecity)
– Τηλετώρα Τηλεοπτική Α.Ε. (Τηλετώρα)

Λεπτομέρεια: Οι άδειες του Μακεδονία TV και του TV-100 δεν προέβλεπαν εμβέλεια πανελλαδικά αλλά μόνο στην περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας. Οι άδειες του Telecity (Γιώργος Καρατζαφέρης) και του Τηλετώρα (Γρηγόρης Μιχαλόπουλος) δόθηκαν μόνο για την Αττική αλλά οι εκδότες-ιδιοκτήτες τους είχαν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι αργά ή γρήγορα θα έμπαιναν κι εκείνοι στο χοντρό παιχνίδι.

Η χαριστική βολή: τρεις μόλις μέρες πριν τις εκλογές του 1993, ο Αριστείδης Αλαφούζος αποκαλύπτει στην Τζένη Κοντράρου ότι έδινε συνέχεια λεφτά στον Μητσοτάκη. [Φωτογραφία: Τα Νέα, 7/10/1993]

Οι εκλογές προκηρύσσονται για τις 10 Οκτωβρίου. Σχεδόν αμέσως, ο Αριστείδης Αλαφούζος, χολωμένος με τον Μητσοτάκη επειδή δεν του ενέκρινε άδεια για κανάλι, βγάζει στον αέρα εντελώς παράνομα τον Σκάι, στρεφόμενος ανοιχτά κατά της Νέας Δημοκρατίας. Όμως, το πρόβλημα του Μητσοτάκη δεν ήταν μόνο ο Αλαφούζος. Άσχετα με το τι είχε στο μυαλό του ο πρόεδρος της Ν.Δ. όταν η κυβέρνησή του έδινε τις άδειες, οι καναλάρχες έβλεπαν την δυναμική τού Ανδρέα Παπανδρέου και δεν είχαν καμμιά διάθεση να ποντάρουν σε κουτσό άλογο στηρίζοντας το κόμμα που θα έχανε την εξουσία. Πράγματι, στις 10 Οκτωβρίου το ΠαΣοΚ επιστρέφει πανίσχυρο στην κυβέρνηση με 47% ενώ η Ν.Δ. του Μητσοτάκη μόλις που ξεπερνάει το 39%.

Λίγο πριν βγει η χρονιά, έρχεται η σειρά του ΠαΣοΚ να νομιμοποιήσει τηλεοπτικούς σταθμούς που εκπέμπουν χωρίς άδεια. Με υπογραφές Ευάγγελου Βενιζέλου (υφυπουργός προεδρίας) και Γιάννη Χαραλάμπους (υπουργός μεταφορών & επικοινωνιών), “επιτρέπουμε και στους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς “Ερμής-Σκάι Ραδιοτηλεοπτικά Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας ΑΕ Sky 100,4 Ελληνική Δορυφορική Τηλεόραση Ε.Δ.Τ.” και “Ραδιοτηλεοπτική ΑΕ 902 Αριστερά στα FM” να εκπέμπουν στα κανάλια που χρησιμοποιούν και εκπέμπουν” (ΦΕΚ Β’/954/31-12-1993). Η υπουργική απόφαση έχει αναδρομική ισχύ, νομιμοποιώντας τον Σκάι και τον 902 από τις 15 Σεπτεμβρίου.

Κλείνουμε για σήμερα με μια παρατήρηση. Παρά την συγκυβέρνηση του Συνασπισμού τόσο στην δικομματική κυβέρνηση Τζαννετάκη όσο και στην τρικομματική κυβέρνηση Ζολώτα, ο 902 δεν πήρε άδεια επί εποχής Μητσοτάκη. Μάλλον έφταιξε η αποχώρηση του ΚΚΕ το 1991…

————————————————-
(*) Ο Σωτήρης Κούβελας είχε πρωτοστατήσει στην ίδρυση μη κρατικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών. Ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης έβαλε σε λειτουργία τον πρώτο μη κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό (τον FM-100) της περιφέρειας στις 3/9/1987. Επίσης, έβγαλε στον αέρα και τον πρώτο μη κρατικό τηλεοπτικό σταθμό (τον TV-100) στις 31/12/1988. Η λειτουργία του TV-100 προκάλεσε την άμεση αντίδραση της κυβέρνησης, η οποία έστειλε τα ΜΑΤ να τον κλείσουν. Επίσης, λέγεται ότι πραγματικός ιδιοκτήτης τού New Channel ήταν ο Σωτήρης Κούβελας ενώ ο Φώτης Μανούσης ήταν απλώς ο αχυράνθρωπός του.