Γιώργος Παπασπυρόπουλος
Ο κόσμος στρέφεται δεξιά. Η ψήφος στον Ορμπάν, στον Φάρατζ, τη Λεπέν, την εγκληματική οργάνωση Χρυσή Αυγή, το ρατσιστή Τραμπ, τις αυστριακές προεδρικές εκλογές είναι ακροδεξιά, εθνικιστική, ρατσιστική. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Το γεγονός ότι ο Σάντερς στις ΗΠΑ, ο Κόρμπιν στην Βρετανία, το Podemos στην Ισπανία δεν μπορούν να υλοποιήσουν την αριστερή στροφή, δείχνει ότι οι κοινωνίες έχουν μετατοπιστεί πίσω στο έθνος – κράτος, τον απομονωτισμό, τον προστατευτισμό από τις γεωπολιτικές αναστατώσεις. Εντέλει από την παγκοσμιοποίηση.
Οι εργαζόμενοι και η μεσαία τάξη της Δύσης υποφέρουν από τον κινέζικο ελεύθερο ανταγωνισμό που επέτρεψε το ελεύθερο εμπόριο της παγκοσμιοποίησης. Δεν γίνεται να ανταγωνιστείς το τζάμπα.
Υποφέρουν από ανεργία αφού οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν μεταφερθεί στην πλειοψηφία τους στην Ασία. Υποφέρουν όμως και από το μεταναστευτικό ρεύμα που προσφέρει φτηνά μεροκάματα στις μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν μείνει στη Δύση ή επαναπατρίζονται από τον Τρίτο Κόσμο. Οι τοπικές κοινωνίες αποδιοργανώνονται από τις παραγωγικές και γεωπολιτικές αναστατώσεις και δεν έχουν κανένα μέσο να αμυνθούν. Γι’ αυτό στρέφονται στον ρατσισμό, έστω και με προσχήματα, σε μια προσπάθεια να προστατευθούν μέσω του απομονωτισμού της «καθαρότητας». Ο αρχιεπίσκοπος δεν έλεγε τυχαία πρόσφατα ότι αν οι μετανάστες σκέφτονται να μείνουν για πολύ θα χαλάσουν την καθαρότητα της ελληνικής κοινωνίας…
Η αιτία της δεξιάς στροφής της κοινωνίας είναι η διαχείριση της παγκοσμιοποίησης από τον νεοφιλελευθερισμό. Μέσω αυτής απορύθμισε τις κοινωνίες, τις κοινωνικές τάξεις και τον τρόπο ζωής εθνών και τοπικών κοινωνιών στον «αναπτυγμένο» κόσμο. Διέλυσε το εργατικό κίνημα, τον εργατικό συνδικαλισμό, τον ιστό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, την ενδογενή παραγωγικότητα, τις σταθερές αιώνων στις δυτικές κοινωνίες. Και ταυτόχρονα με τοπικούς πολέμους και επεμβάσεις δημιούργησε ένα τεράστιο απόθεμα φτωχών και απελπισμένων έτοιμων να αντικαταστήσουν την κάποτε ευημερούσα και οργανωμένη εργατική τάξη της Δύσης.
Σε όλα αυτά η Αριστερά δεν μπόρεσε να προτείνει εναλλακτικές. Η μεν σοσιαλδημοκρατία προσχώρησε άνευ όρων στον νεοφιλελευθερισμό η δε αντισυστημική ριζοσπαστική αριστερά προβάλλει απέναντι στις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης ευχές και ανθρωπισμό. Τίποτα δεν δείχνει να παρηγορεί τα παλιά έθνη πλέον πέρα από την επιστροφή στο παρελθόν. Κι εδώ είναι το πρόβλημα.
Η δεξιά δεν καταπολεμείται με όρους «προόδου κατά της συντήρησης».
Γιατί η συντήρηση είναι πλέον καταφύγιο.
Από τα φτηνά κινέζικα προϊόντα, τα καραβάνια των φτωχών που βρίσκονται στην πόρτα μας, τους ανίσχυρους φίλους. Κλείνουμε τις πόρτες, κλείνουμε τα μάτια, κλείνουμε την μνήμη: αν η Λεπέν είναι η μόνη που μπορεί να βάλει στην θέση του τον Σόιμπλε και τον γερμανικό καταστροφικό νέο εθνικισμό, θα βγει η Λεπέν… Αν ο Τραμπ δεν θέλει άλλους πολέμους με τους Ρώσους και να μείνουν τα εργοστάσια στις ΗΠΑ, θα βγει ο Τραμπ… Αν ο Φάρατζ είναι ο μόνος που δεν θέλει το γερμανικό ευρώ, θα συμβεί το Brexit που ζητούσε… Δεν πρόκειται για ατυχήματα αλλά για επιλογές του εκλογικού σώματος. Και μάλιστα, ακροδεξιές ρατσιστικές επιλογές, όχι απλά δεξιές και συντηρητικές/ Πρόκειται για ένα νέο υπερσυντηρητικό ρεύμα που κοχλάζει κάτω από την επιφάνεια. Η ανοχή των τοπικών κοινωνιών στα επεισόδια κατά των προσφύγων που οργανώνουν οι ακροδεξιοί στα νησιά, δεν είναι τυχαία. Κως, Χίος και Λέσβος δείχνουν σαφή ενδυνάμωση ρατσιστικών αντανακλαστικών και αυτό δεν μπορεί να το ανατρέψει το Νόμπελ και η συγκίνηση για τις αλληλέγγυες τοπικές κοινωνίες εδώ και εκεί.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Πρώτα απ’ όλα να δούμε με ανοιχτά μάτια τι συμβαίνει και γιατί. Να μην πέφτουμε από τα σύννεφα και να μην θεωρούμε ότι η ντροπή του να είσαι ρατσιστής θα αντέξει για πολύ ως εμπόδιο στην πίεση των ακροδεξιών.
Έχουν την πραγματικότητα με το μέρος τους – την φτώχεια του τοπικού πληθυσμού, την ανεργία, τους πλειστηριασμούς, τις κατασχέσεις. Οι προβοκάτσιές τους περνούν πλέον, αφού δεν κυβερνά η νεοφιλελεύθερη δεξιά αλλά η Αριστερά. Και μια αριστερά μοντέλο αλλά και εξαίρεση στην Ευρώπη.
Και αν αυτή δεν υλοποιεί εναλλακτικές, ο δρόμος είναι ανοιχτός για την επέλαση της ακροδεξιάς ως εκφραστή της αντιπαγκοσμιοποίησης.
Τοπικές (ή εθνικές) ενδογενείς απαντήσεις
Η Αριστερά οφείλει να προτείνει έναν προστατευτισμό από την παγκοσμιοποίηση χωρίς να γίνει εθνικιστική. Προστατευτισμό από το ελεύθερο εμπόριο, τις CETA, TIPP κλπ. Η λέξη δεν είναι δεξιά ούτε ιδιοκτησία της ακροδεξιάς για να φοβόμαστε να την προφέρουμε…
Να βρει τρόπο η Αριστερά να κρατήσει τους νέους ανθρώπους στη χώρα, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ζωντανές και να ενσωματώσει στην κοινωνία τους μετανάστες γρήγορα. Κάθε γκέτο οποιουδήποτε τύπου τρέφει την χωριστικότητα, την καχυποψία και εντέλει την ακροδεξιά. Για όλα αυτά απαιτείται συνεκτική και βιώσιμη εναλλακτική που δεν είναι η παράδοση στην προσέλκυση των επενδυτών χωρίς όρους και προδιαγραφές – αντίθετα είναι η ενδογενής σκοπιά στην ανάπτυξη, η επένδυση στη δουλειά του στρατού των ντόπιων τεχνικών και τεχνιτών και η επένδυση στην παραγωγή τοπικών προϊόντων αγροτικών, βιοτεχνικών και βιομηχανικών στα οποία έχουμε ταλέντο, φυσικούς πόρους και δυνατότητες και αγοραστές: τον ντόπιο πληθυσμό, τις εξαγωγές αλλά κυρίως τα εκατομμύρια των τουριστών που απολαμβάνουν το ευλογημένο φυσικό τοπίο της χώρας μας και τρώνε κινέζικο κατεψυγμένο μουσακά στις all inclusive τουριστικές μονάδες μας που μιζάρουν τα κεντροευρωπαϊκά τουριστικά γραφεία.
Δεν μπορούν οι ασφαλιστικές εισφορές των επιχειρούντων να είναι 27% του εισοδήματός τους – δεν μπορεί η φορολογία των μικρών επιχειρήσεων να είναι κοντά στο 29%. Δεν μπορούν να μην δίνονται άδειες παραγωγικών μικρομεσαίων εργαστηρίων και βιοτεχνιών μέσα στον αστικό ιστό. Δεν μπορούν οι πεινασμένοι για άμεσα κέρδη διεθνείς επενδυτές να δημιουργήσουν αρκετές θέσεις εργασίας έστω και με τον τρόπο τους. Ούτε αρκεί η αναδιάρθωση/ρύθμιση του χρέους για να βγούμε από την παραγωγική αδυναμία. Κάτι πρέπει να γίνει σε βιώσιμη κατεύθυνση.
Να ξανασκεφτούμε την αριστερή πρόταση για κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών** και σύνταξη από τον κρατικό προϋπολογισμό βάσει των φορολογικών και μόνο εσόδων. Να μειώσουμε έτσι την συνολική φορολογία (φόροι και εισφορές) των μικρών επιχειρήσεων ώστε να μένουν έσοδα για επανεπένδυση στην εργασία τους και για δημιουργία έστω μιας θέσης εργασίας από την καθεμιά.
Το πρόβλημα των μεγάλων επιχειρήσεων και επενδυτών δεν είναι η φορολογία – είναι η γραφειοκρατία, είναι η μη σταθερότητα στους φορολογικούς και αδειοδοτικούς νόμους. Επένδυση κάνουν θέλουν σταθερό τοπίο για πολλά χρόνια ώστε η επένδυση να αποδώσει όπως σχεδιάστηκε. Αυτό το προσεγγίζει ο νέος αναπτυξιακός νόμος.
Των μικρών όμως είναι η φορολογία και μαζί η επιπρόσθετη εισφορολόγηση. Αυτό πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό.
Και επίσης να γίνει κατανοητό ότι οι μικρή επιχειρηματικότητα δουλεύει με συνέργειες. Ο λεγόμενος παραγωγικός ιστός που κατεδαφίστηκε κατά μέγα μέρος με τα μνημόνια, χρειάστηκε δεκαετίες να στηθεί. Πολλές μικρές επιχειρήσεις μαζί, με τοπική συνάφεια και γειτνίαση αποτελούν την απάντηση στις πολυεθνικές – αυτή άλλωστε είναι η παράδοσή μας, έτσι επιβιώσαμε και αναπτυχθήκαμε μετά τον τελευταίο πόλεμο.
Και αν οι επενδυτές δεν έρθουν τελικά ή δεν έρθουν αρκετοί από αυτούς;
Η οπτική μιας προοδευτικής εναλλακτικής στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση είναι η ενδογενής σκοπιά – και βάση – στην παραγωγική ανασυγκρότηση με την φιλική αφομοίωση σε αυτήν και των προσφύγων και μεταναστών που μπορούμε να αφομοιώσουμε.
Η τοπική παραγωγή και οι παραγωγοί πρέπει να είναι το target group μιας αριστερής πολιτικής βιωσιμότητας και ανάπτυξης.
Τα προσωρινά μέτρα προστατευτικών ρυθμίσεων, πολλών δόσεων και αναβολών/ευκολιών έχουν ημερομηνία λήξεως – και το προσωρινό δεν είναι καλή ψυχολογία παρά μια σημερινή ανακούφιση. Ο παραγωγός θέλει να παράξει, ο άνεργος να εργαστεί, η μικρή επιχείρηση να μπορέσει να έχει στοιχειώδη ρευστότητα χωρίς δανεισμό. Η αγροτική παραγωγή χέρια και τυποποίηση, ο τουρίστας ελληνικά προϊόντα για να ξανάρθει – δεν θάχει για πάντα πολέμους στην περιοχή. Ο Έλληνας θέλει να μπορεί να ζει από τη δουλειά του.
Πέραν της όποιας εξέλιξης στη ρύθμιση του χρέους πρέπει να υπάρχει βιώσιμη εναλλακτική ενδογενούς προέλευσης και λειτουργίας: ότι και να συμβεί στον διεθνή μας περίγυρο, εμείς πρέπει να είμαστε ήδη καθ’ οδόν προς μια παραγωγική αυτάρκεια. Εξαγωγική δυνατότητα, μεταποιητική οργάνωση και συνεχή επανεπένδυση και δημιουργία λίγων θέσεων εργασίας από τους πολλούς.
Το μοντέλο «έρχονται οι επενδυτές» δεν λειτουργεί στην παγκοσμιοποιημένη ελεύθερη από προστατευτισμούς οικονομία. Αντίθετα αυτό που έρχεται αν δεν αντιδράσουμε είναι η ακροδεξιά που επενδύει επιτυχώς στο χάος της παγκοσμιοποίησης και τις μεταναστευτικές εξάρσεις.
Και η απάντηση στις δικαιολογημένες φοβίες του κόσμου*** που είδε τη ζωή του να καταστρέφεται μέσα σε λίγα χρόνια και τις σταθερές του να διαλύονται στην σύγχυση του φτηνού εισαγόμενου και του δανείου παγίδα για την κατανάλωσή του, δεν μπορεί να είναι ιδεολογικού ή φρονηματικού χαρακτήρα αλλά λύσεων της καθημερινότητας.
Αυτό άλλωστε είναι πρόοδος: η επίλυση των προβλημάτων.
Αν δεν τα λύσει η Αριστερά, θα τα λύσει με τον τρόπο της η ακροδεξιά του Τραμπ, της Λεπέν, του Φάρατζ – α, και της Χρυσής Αυγής με τον τρόπο πχ της Χίου. Δλδ με νέα ολοκαυτώματα και ιστορική οπισθοδρόμηση.
* Η εικόνα από το εξώφυλλο του Economist
** Η αριστερή πρόταση για την κατάργηση των εισφορών
*** Γιατί ο κόσμος στέφεται στον συντηρητισμό
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ…
Ελληνικές εκλογές: αριστερά και δεξιά στην Ευρώπη κρατούν…
Η Αριστερά είναι γυμνή – και είναι ωραία…