ωδή στον χρόνο

Νέα αρχή… Τέλος χρόνου… Μια ευκαιρία η Πρωτοχρονιά!

Ολοι μας πάντα βάζουμε μια γραμμή στον χρόνο μας, ένα μικρό σημαδάκι στη χρονογραμμή μας που σηματοδοτεί κάτι μοναδικό, ξεχωριστό ή ακόμα και συνηθισμένο στη ζωή μας.

Δράμα, ευτυχία, δημιουργίες, ατασθαλίες, μετακινήσεις, επικοινωνία, πόλεμοι, γεννήσεις, καβγάδες, αγωνία, έρωτας, θάνατος, συνήθειες όλα χωρούν σε μια ζωή.

Μια ζωή πολύτιμη που τη μετράμε μέρα, μέρα.

Πολλά χωρούν σε ένα 24ωρο. Ξαφνιαζόμαστε πάντα με την αίσθηση που αποκτά ο χρόνος μας όταν συνειδητοποιούμε πως άλλοτε δεν τον προλαβαίνουμε περνώντας γοργά μέσα στις εξελίξεις και άλλοτε υπομένουμε αργά και βασανιστικά να φύγει.

Μετράμε τις στιγμές μας, με δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες ή ακόμα και μέσα από καρέ ταινιών…

Ο Christian Marclay είναι ένας Αμερικανο-ελβετός εικαστικός και συνθέτης που πειραματίζεται και εξερευνά τις διασυνδέσεις ήχων, θορύβων με φωτογραφίες, βίντεο και ταινίες.

Είναι ένας πρωτοπόρος που δημιουργεί «ήχο κολάζ», με τη χρήση δίσκων γραμμοφώνου και πικάπ με μουσικά όργανα και πρωτότυπα κομμάτια.

Το 2011 εκπροσωπεί τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής στην Μπιενάλε της Βενετίας και κερδίζει το Χρυσό Λιοντάρι με τη βιντεο-εγκατάσταση «The Clock» (Το ρολόι).

Μια κινηματογραφική 24ωρη ταινία που λειτουργεί σαν ρολόι, ένα μοντάζ σκηνών που έχουν επιλεγεί από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, με αναφορές σε πραγματικό χρόνο στην ώρα της ημέρας.

Ενα αριστούργημα που μετράει καρέ καρέ πραγματικές στιγμές.

Photo: Todd‐White Art Photography Courtesy the Artist, White Cube, London and Paula Cooper Gallery, New York

Συγχρονισμένο με την τοπική ώρα το «The Clock» αποκτά υπόσταση και λειτουργεί ως ρολόι.

Σε κάθε δεδομένη στιγμή το έργο εμφανίζει τον ακριβή χρόνο στην οθόνη, θολώνοντας τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας.

Ενα ρολόι είναι πάντα στο κέντρο της προσοχής και της οθόνης και οι θεατές μπορούν να αναγνωρίσουν ταινίες, ηθοποιούς και αγαπημένα αποσπάσματα από έναν αιώνα πλούσιας κινηματογραφικής ιστορίας.

Ενσωματώνει σκηνές από τα πάντα, από καταδιώξεις αυτοκινήτων και αίθουσες συνεδριάσεων, αγωνία σε θαλάμους έκτακτης ανάγκης, ληστείες τραπεζών, στιγμές πάθους και έντονης ερωτικής ζωής, ταξίδια και ανταλλαγές πυροβολισμών.

Μετά τα μεσάνυχτα, οι χαρακτήρες πάνε στα μπαρ για ποτό, μερικοί αναζητούν συντροφιά και άλλους θυμωμένους τούς ξυπνά ένα τηλέφωνο.

Στις επόμενες πρωινές ώρες οι χαρακτήρες είναι συνήθως μόνοι τους ή κοιμούνται.

Κάποια όνειρα πλημμυρίζουν την οθόνη εκεί ανάμεσα στις τρεις με πέντε και γύρω στις 7 ξεκινάει η αφύπνιση.

Από τις 9 ώς το μεσημέρι, τρώνε πρωινό, κάνουν σεξ, μετακινούνται, ψωνίζουν, μαγειρεύουν, δουλεύουν, και απολαμβάνουμε σκηνές δράσης μέχρι το ρολόι να σημάνει μεσημέρι στο «High Noon» («Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές», 1952) του Fred Zinnemann με τον σερίφη Γκάρι Κούπερ να φιλά την Γκρέις Κέλι και να μονομαχεί με τους κακούς του γουέστερν.Το βίντεο επιβραδύνει σε δράση μόλις το μεσημέρι περνάει.

Το ρολόι δείχνει 14.25 και κει συναντάμε τη δίκη μας Μελίνα να σβήνει το τσιγάρο της στη «Στέλλα» (1955) του Μιχάλη Κακογιάννη κοιτώντας το νυφικό για τον γάμο που δεν θέλει.

Μεταξύ 16.00 και 17.00 ο κόσμος μετακινείται πολύ.

Ταξιδεύουν με αεροπλάνα, τρένα, αυτοκίνητα, διασχίζουν αεροδρόμια και αναμένουν αναχωρήσεις και αφίξεις σε πλατφόρμες.

Γύρω στις 6 μ.μ. αφού έχουν γευματίσει, παρακολουθούν, παρακολουθούνται, καταδιώκουν και ανταλλάσσουν πυροβολισμούς.

Στις 20.00 ξεκινούν οι παραστάσεις με θέατρα φωτισμένα και ορχήστρες να παίζουν. Πίστες και χορός.

Καθώς τα μεσάνυχτα πλησιάζουν οι χαρακτήρες γίνονται ξέφρενοι, ξεσπούν, παρακαλούν να τους δοθεί χάρη ή να αναβληθεί η εκτέλεση, μάρτυρες αγωνιούν.

Τα βιολιά ουρλιάζουν ώσπου χτυπούν μεσάνυχτα και ο Ορσον Γουέλς εμφανίζεται στον πύργο του ρολογιού στο «Τhe stranger» (Ο ξένος-1946) σε σκηνοθεσία του ιδίου, αλλά όλα ξαφνικά σκεπάζονται από τη μεγάλη εντυπωσιακή έκρηξη του Μπιγκ Μπεν στο «V for Vendetta» (2005) του Τζέιμς ΜακΤιγκ.

«V for Vendetta» |

Σήμανε το τέλος της μέρας.

Χιλιάδες ηθοποιοί, χιλιάδες καρέ μονταρισμένων σκηνών και κάθε φορά που παρακολουθείς την ταινία σκέφτεσαι πως όταν κοιτάξεις το ρολόι στο χέρι σου θα δείχνει άλλη ώρα από της οθόνης…

Ομως, τι έκπληξη! Πάντα συμβαδίζουν και μετρούν ρυθμικά αντίστροφα, μαζί με την υπέροχη μουσική – κολάζ που ο καλλιτέχνης δημιούργησε, από τα σάουντρακ των ταινιών με δικές του προσθήκες.

Ο Christian Marclay υπήρξε πολύ ακριβής στον χρόνο του.

Παραμονή Πρωτοχρονιάς 31 Δεκεμβρίου 2012, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜοΜΑ) υποδέχτηκε τον νέο χρόνο με μια 24ωρη προβολή.

Στις μέρες μας, μία από τις 6 συνολικά βιντεο-εγκαταστάσεις που έχει φτιάξει ο καλλιτέχνης τρέχει στο Μουσείο Καλών Τεχνών στη Βοστόνη (MFA).

Μόνο που οι επισκέπτες την απολαμβάνουν στο ωράριο του μουσείου.

Τις υπόλοιπες ώρες μετρά προσθετικά τον χρόνο ακριβώς όπως και τα άλλα ρολόγια.

 «Christian Marclay: The Clock», Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης (MFA), μέχρι 29 Ιανουαρίου 2017. (Δείτε αποσπάσματα της στο youtube.com)